Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De Zusters van Liefde van Tilburg

Paters & Nonnen

De Tilburgse pastoor Joannes Zwijsen (1817-1877) (hij zou in 1851 bisschop van ‘s-Hertogenbosch en in 1853 aartsbisschop worden) stichtte deze congregatie in 1832 om in de noden van zijn parochie ‘t Heike te voorzien. Daartoe riep hij de hulp in van ‘enige zwarte zusters uit Engelen’ (Zusters van J.M.J.).

Hij schreef zelf over dat begin: “In 1832 Pastoor dezer parochie geworden zijnde, besloot ik een Gesticht van Liefdadigheid op te rigten, uitsluitend in het belang der arme kinderen mijner parochie, die geene gelegenheid hadden eenig onderrigt te ontvangen. Ik had niets anders op het oog, dan het oprigten eener school, waarin die arme kinderen zouden onderwezen worden in lezen, schrijven, naayen en breyen”.  

De Zusters van Liefde streven ernaar te leven en werken vanuit Barmhartigheid, Eenvoud en Godsvertrouwen met als voorbeelden hun patrones Maria en hun tweede patroon Vincentius a Paulo. Officieel heet de congregatie dan ook Zusters van Liefde van O.L.V. Moeder van Barmhartigheid SCMM (Sorores Caritatis Matris Misericordeae), maar gezien de grote invloed van Mgr. Zwijsen kennen we ze ook als “Zusters van Zwijsen”.

Begonnen als zuivere onderwijscongregatie, richtte de congregatie zich in de praktijk in de loop der tijd ook op ziekenverpleging, bejaardenzorg, maatschappelijk werk en pastorale zorg.

Voor het opstellen van de leefregel ontleende Zwijsen een groot aantal paragrafen aan de constituties van de Barmhartige Zusters uit Münster. Hoewel de statuten in 1838 door het bisdom werden aanvaard, volgde pauselijke goedkeuring pas in 1848, na een lange en moeizame weg.

Zwijsen dacht aanvankelijk aan een groep van niet meer dan dertien zusters. Het aantal aanvragen uit het gehele land en uit alle lagen van de bevolking werd echter zo groot, dat Zwijsen zich kon permitteren om aan postulanten te vragen geld mee te brengen.

De congregatie vestigde zich spoedig in vele plaatsen; bij de dood van de stichter in 1877 hadden de Zusters van Liefde van Tilburg vestigingen tot ver over de grens. In Noord-Brabant hadden ze kloosters in:
- Aarle-Rixtel, Klooster O.L. Vrouw Visitatie;
- Asten, Klooster H. Bartholomeus;
- Budel, Klooster O.L. Vrouw van Overwinning;
- Cuijk, Klooster H. Johannes Evangelist;
- Diessen, Klooster H. Theresia;
- Dussen, Klooster H. Petrus Stoel;
- Eindhoven, Huis van den Zoeten Naam van Jezus (Stratum); Klooster Tivoli; Huize Miriam; Huis van het H. Hart van Jezus of R.K. Binnenziekenhuis; Klooster H. Paulus;
- Geertruidenberg, Klooster H. Agnes;
- Geffen, Klooster Sint Petrus Banden;
- Grave, Klooster De Wijnberg en Gesticht H. Johannes Nepomucenus, klooster De Wijnberg;
- Hank, Klooster Sint Jan Evangelist;
- Helmond, Klooster van de H. Aloysius; Klooster Sint Antonius van Padua; Huize Sint Jozefzorg;
- ‘s-Hertogenbosch, Huis van de H. Antonius van Padua; Zusterhuis (Hinthamerstraat 204); Huize Sint Agnes;
- Heusden, Sint Antoniusgesticht;
- Hilvarenbeek, Sint-Adrianusgesticht;
- Leende, Sint Catharinagesticht;
- Liempde, Sint Albertusgesticht;
- Made, Klooster-pensionaat Sint Jozef, voorheen H. Maria Magdalena;
- Moergestel, Klooster Sint-Stanislaus;
- Oerle, Klooster van de H. Paulus van het Kruis;
- Oss, Klooster H. Alphonsus de Liguorio, Sint Leonardusgesticht; Klooster in het Sint Annaziekenhuis;
- Rosmalen, Huize Maria-Oord;
- Sint-Michielsgestel, Klooster huize Sint Adrianus;
- Stiphout, Klooster HH. Driekoningen in Kasteel Croy; Klooster O. L. Vrouw van ’s-Hertogenbosch;
- Tilburg, Klooster O.L. Vrouw Koningin van de Vrede; Klooster KievitshorstKlooster en Ziekenhuis Sint Elisabeth (Jan van Beverwijckstraat); Klooster en Sint Elisabethziekenhuis (Gasthuisring 58); Klooster H. Ignatius; Klooster O.L. Vrouw Hulp der Christenen; Sint Rochusgasthuis; Sint Annahofje; Klooster H. Alphonsus Rodriguez, Sint Jozefgasthuis; Moederhuis van de Zusters van Liefde; Sint Leonardusgesticht, Klooster Heikant; Klooster H. Johannes Maria Vianney;
- Udenhout, Huize Sint Felix de Valois;
- Vught, Huize Steenwijk.

De Zusters van Liefde van Tilburg hadden buiten Noord-Brabant vestigingen in onder andere Amsterdam, Arnhem, De Bilt, Delft, Deventer, ’s-Gravenhage, Kerkdriel, Kampen, Leeuwarden, Medemblik, Utrecht en Venlo. Buiten Nederland kende de congregatie vestigingen in Duitsland, Italië, de Verenigde Staten, Brazilië, Suriname, Zimbabwe en Indonesië.

Foto’s
Joannes Zwijsen (1817-1877). Bron: KRO, Katholiek ABC, lemma Joannes Zwijsen.
Tilburg, wachtkamer van de polikliniek in het St. Elisabethziekenhuis, met een zuster van Liefde aan de telefoon, 1930. Bron: Regionaal Archief Tilburg, fotonr. 010897.
Tilburg, Zusters van Liefde van O.L.V. Moeder van Barmhartigheid in de tuin van het succursaalhuis op Korvel, 1952. Fotograaf: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Regionaal Archief Tilburg, fotonr. 050400.
Oss, kleuterschool aan de Torenstraat, 1954-1955. Bron: BHIC, fotonr. DCOSS-000008.
Tilburg, zr. Josephina moeder overste van de Zusters van Liefde aan de Oude Dijk, 1956. Fotograaf: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: RAT, Fotonr. 050850.
Cuijk, diamanten kloosterjubileum van zuster Bernardina, 1968. Fotograaf: Fotostudio Jan Waarma. Bron: BHIC, fotonr. CUI0892.

Bronnen
Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.
Website Zusters van Liefde.
Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, Database Kloosters in Nederland, Kloosterorganisatie: Zusters van Liefde (Tilburg) (Z153).

12

Reacties (12)

Mira Boelaert zei op 21 september 2020 om 18:40 uur

Een goei je avond

Mira Boelaert zei op 20 oktober 2020 om 15:25 uur

Dag zusters van liefde Goe gaat het Met jullie allemaal. Alles oke daar en mij naam is mira Boelaert sterrenbeeld 25 november ben van 73 geboren

Hetty Remmers zei op 6 april 2021 om 11:14 uur

Meer over de Zusters van Liefde O.L.V. Moeder van Barmhartigheid uit Tilburg kunt u vinden op: www.zustersvanliefdetilburg.nl

Thijs de LeeuwBHIC zei op 8 april 2021 om 09:13 uur

Bedankt voor het delen van deze link Hetty.

Norah zei op 9 november 2022 om 11:21 uur

Een oudtante van mij behoorde ook tot deze congregatie, maar ze heeft jarenlang in Amsterdam in het klooster gewoond.
Na al die tijd het dringt nu pas tot me door;) besef ik me dat het zusterhuis in de Hinthamerstraat(Den Bosch) lag en het gezin waar ze toebehoorde in dezelfde straat woonde. .. wat toevallig toch:)
Mijn ouders(toen nog verloofd), bezochten haar eens in Amsterdam vanuit het verre Maastricht, en er werd aan deze tante gevraagd door de andere zusters, of de verloofde van mijn moeder ook wel goed katholiek was... ? Mijn vader dus.
Ik moet er nog om grinniken.

Norah zei op 9 november 2022 om 16:47 uur

En voor de geïnteresseerden onder ons, het betrof het St. Elisabethgesticht, gelegen Mauritskade 28 Amsterdam.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 14 november 2022 om 12:53 uur

Dank voor deze bijdrage Norah. Ik denk dat daar nu veel mensen om kunnen grinniken, zo'n vraag! Wat grappig dat je ouders dit ook te weten zijn gekomen, dat dit aan je oudtante werd gevraagd : )

Theo van Besouw zei op 28 mei 2023 om 03:37 uur

Is er een registratie voor de Zusters van Liefde?
Mijn oud-tante, Zr. MariaTheodulpha (ook wel Zr. Dulfke genoemd) zat in het klooster te Udenhout van 1912 to 1977.

Norah zei op 28 mei 2023 om 12:49 uur

Dag Theo,

Je oudtante Johanna van Besouw is op 31-03-1885 in Tilburg geboren. Zoek je haar nu op via www.regionaalarchieftilburg.nl, dan kom je terecht in twee bevolkingsregisters Tilburg.
Op 10-02-1908 is ze in het klooster te Tilburg(als novice?) getreden, en vervolgens op 08-10-1908 naar Helmond vertrokken.
Van Udenhout is niets bekend. Dat laatste kan te maken hebben met de wet op de privacy.
Maar als je meer over haar wilt weten, dan kun je toch het beste wenden tot een van de hier voor vermelde sites > bronnen.
Mvg.

Mw MCM van Overveldt zei op 19 oktober 2023 om 12:53 uur

Mijn oudttante Zr. Marie Melanie (Sofie) Leeuwenberg 1890-1969 was in Tilburg.
Ik zou graag foto's van haar hebben voor mijn familie archief.

Norah zei op 19 oktober 2023 om 17:04 uur

U kunt informeren bij www.zustersvanliefdetilburg.nl en bij

www.regionaalarchieftilburg.nl

Er is wel een bidprentje van haar uitgegeven. Soms staat er dan ook een foto van de overledene op. Ze was van beroep verpleegkundige.

Sophia Johanna Maria Leeuwenberg * 08-12-1890 Delft.
+ 30-11-1969 Tilburg.

Mvg.

Norah zei op 19 oktober 2023 om 17:13 uur

En bij www.roerstreekmuseum.nl kan men scans van bidprentjes bestellen.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.