Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De nalatenschap van pastoor Van Raak

Rooms prentenboek

Op 31 maart 1875 om 23.30 uur werd te Terheijden het overlijden van pastoor Thomas Antonius van Raak vastgesteld.

Bidprentje van pastoor Van Raak
Bidprentje van pastoor Van Raak

Het overlijden van de pastoor werd op 2 april 1875 aangegeven door Louis Joseph Prosper van den Heuvel, geneesheer te Terheijden en koster Antonie Godschalk.

Thomas Antonius van Raak werd geboren op 31 mei 1802 te Breda als zoon van Wouter van Raak en Hendrina Catharina Bogaerts, een welgestelde familie. Van Raak was pastoor van 1847 tot 1875 van de parochie gewijd aan H. Antonius Abt in Terheijden.

Al tijdens zijn leven en werk als pastoor liet Thomas van Raak in 1854 een gedenkplaat vervaardigen tegen de prijs van fl. 99,70. Deze werd geplaatst voor het ‘hooge choor’. Op deze plaat werd de naam van de al in 1849 overleden moeder van Van Raak geplaatst, nadien van zijn oom en later van hemzelf.

Het opschrift van de in de kerk geplaatste gedenksteen luidde:

   D.O.M.

De Zeer Eerwaarde Heer Thomas Antonius van Raak, gewezen pastoor van deze gemeente, geboren te Breda den 31 Mei 1802 en alhier overleden den 31 Maart 1875

Mejuffrouw Hendrina Catharina Boogaerts, weduwe van de Heer Walteris van Raak en later van den Heer Franciscus Hermus, med. doctor, geboren te Breda den 27 Maart 1773 en aldaar overleden den 3 December 1849

De Heer Ferdinandus Josephus Antonius Bogaerts, geboren te Breda den 20 October 1771 en aldaar overleden den 28 Mei 1857.

Aangenomen wordt, dat het bij de kerkbrand in 1922 neergestorte gewelf deze gedenkplaat heeft vernield.

De kerk in 1913 en na de brand in 1922 (bron: coll. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed nr. 2243 en 6124. Licentie: CC BY-SA 3.0)
De kerk in 1913 en na de brand in 1922 (bron: coll. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed nr. 2243 en 6124. Licentie: CC BY-SA 3.0)

Verder verzocht pastoor Thomas van Raak in december 1849 tijdens een vergadering van het kerkbestuur om een familie-grafkelder te mogen laten metselen voor drie kisten op de R.K. begraafplaats Terheijden. Deze kelder werd de laatste rustplaats van zijn moeder, zijn oom en later hemzelf. De eerste die in die kelder werd begraven, was de moeder van de pastoor, Hendrina Catharina Boogaerts. Zij was in diezelfde maand december in Breda op 76-jarige leeftijd overleden. Zijn oom Ferdinandus Josephus Antonius Bogaerts werd in 1857 bijgezet en van Raak zelf in 1875.

Op de grafkelder buiten de kerk was al op 27 september 1854, op kosten van pastoor Van Raak, een hardstenen kruis geplaatst. Dit gedenkteken was voor fl. 160,- gemaakt door de steenhouwer Petit te Breda. Later, tijdens het herinrichten van de R.K. begraafplaats Terheijden, werden de grafkelder en het kruis verwijderd.

Het op 2 maart 1875 door notaris Van Goor opgemaakte testament van pastoor van Raak, waarbij alle eerdere testamenten waren herroepen, werd geopend op 1 april 1875. Als enige en algemene erfgenaam werd in dat testament genoemd Johannes Baptist Lanen. Deze was als kapelaan benoemd met ingang van 27 december 1869 in de parochie van Terheijden. Na de vermelding dat deze kapelaan enige en algemene erfgenaam was, waren er verschillende wensen / bepalingen in het testament opgenomen.

Zonder volledig te zijn waren deze:
Zo wilde de pastoor bijgezet worden in de grafkelder, zijn naam moest worden vermeld op de gedenkplaat en de wens voor een lijkdienst eerste klas. Het algemeen armbestuur moest in de middag van de uitvaart brood, kaas en geld uit te delen aan behoeftige gezinnen, ook alleenstaanden, binnen de grenzen van de parochie zonder aanzien van godsdienst en de vraag of ze al dan niet bedeeld waren. Gezinnen beneden de vier personen ontvingen een brood van twee Nederlandse ponden, een half pond komijnekaas en 25 cent. Gezinnen van meer dan vier personen kregen twee broden van twee Nederlandse ponden, een pond komijnekaas en 25 cent. Geld ging naar onder andere dienstbodes, de koster, een tijdelijke arbeider, een werkster, een instituut voor doofstommen, de parochie Steenbergen alsook de zussen of de afstammelingen van de zussen van wijlen Wouter van Raak, de vader van de pastoor. Het ivoren Christusbeeld inclusief zwart ebbenhouten kruis en een ivoren Ons Lieve Vrouwe vielen toe aan de parochie Terheijden. Tenslotte verschillende bepalingen over roerende en onroerende zaken. De kapelaan Johannes Baptist Lanen kreeg alles van de legaten die niet konden worden uitgevoerd.

Na verrekening van de te betalen verplichtingen en nog te ontvangen gelden (passiva en activa) bleef er een batig saldo over (in geld uitgedrukt) van fl. 92.454, 84, waarover fl. 12.075,57,5 belasting moest worden betaald.

Het Thomasklooster aan de Markstraat in 1915
Het Thomasklooster aan de Markstraat in 1915

Een afzonderlijke bestemming kreeg een weiland van 4 hectaren en 30 aren in de polder van Zwartenberg en een weiland van 2 hectaren in de Ketelpolder bij Moerdijk plus 6000,- guldens aan het kerkbestuur om te komen tot de oprichting van een onderwijsgesticht, met de vermelding dat dit dan wel moet gebeuren binnen de richtlijnen die de bisschop daarvoor had uitgezet.

De bouw en oprichting van dat onderwijsgesticht werd in 1884 voltooid en vernoemd naar de overleden pastoor als het Thomasgesticht.

Bron

Archief parochie H. Antonius Abt: Het onderzoek door Pierre Cruca naar het leven en werken van pastoor Thomas van Raak en daaronder ten grondslag liggende bronnen.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.