Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970
Rooms prentenboek

Een bidprentje is een plaatje waarop een sterfgeval staat vermeld, met een opwekking om te bidden voor de overledene. Deze prentjes, ook wel doodsprentjes genoemd, zijn vooral bij Rooms-Katholieken in gebruik. Vanaf 1790 verschenen de eerste, geschreven, bidprentjes.

Begin 19e eeuw waren de gedrukte bidprentjes algemeen in gebruik. De oudste bidprentjes waren van perkament, soms met een getekend en gekleurd heiligenbeeldje. Daarna had men kopergravures die omstreeks 1860 werden verdrongen door steendrukplaatjes. Deze werden opgevolgd door staalgravures.

Gebeden rondom de tekst. 500 dagen aflaat toegeleverd aan de geloovige zielen.

In de 20e eeuw kwam het gebruik in zwang om op de voorzijde van het bidprentje de foto van de overledene af te drukken. De bidprentjes worden tijdens de uitvaartmis of andere afscheidsdienst voor de overledene aan familieleden, vrienden en bekenden uitgereikt.

Op de achterkant van het bidprentje staan naam, voornaam, plaats en datum van geboorte, plaats en datum van overlijden (of begraven). Soms wordt ook het beroep of ambt vermeld, of maatschappelijke functies en onderscheidingen.

Indien gehuwd geweest, dan staat ook de naam van de overleden man of vrouw of nagelatene vermeld. De datums zijn meestal betrouwbaar, daar ze vaak uit het trouwboekje zijn overgenomen.

Ik heb wel eens gezien, dat iemand volgens de burgelijke stand op een andere dag was gestorven dan volgens het bidprentje het geval was. Het overlijden was net rond middernacht.


Bidprentjes van mijn grootouders van de Wouw (met aflaat).

Het waren dus “bid”prentjes,  omdat er korte gebedjes op stonden, waarmee kwijtschelding van tijdelijke straffen na de dood van de overledene bereikt kon worden (zogenaamde aflaten). Nu noemen we het eerder “gedachtenis”prentjes, omdat we inmiddels toch wel anders tegen aflaten aankijken.

Eerder gepubliceerd als “Bidprentjes en aflaten” in de Familiebrief Witlox.

 

 

8

Reacties (8)

Mariët BruggemanBHIC zei op 25 januari 2019 om 11:59 uur

Bedankt Jan, voor je mooie beschrijving van de bidprentjes. Eigenlijk nooit zo bij stil gestaan dat het 'bid'prentjes zijn, in combinatie met aflaten.

Jan Witlox zei op 25 januari 2019 om 15:41 uur

Mariët,
De bidprentjes werden ook in de kerk uitgedeeld. Tijdens de uitvaartmis.

M Rood zei op 30 juli 2020 om 13:26 uur

Ik heb een prentje van Maria met kind.
Achterop een handgeschreven gedicht met toevoeging dat dit is n.a v meimaand 1939

Mariët BruggemanBHIC zei op 31 juli 2020 om 13:14 uur

De afbeelding van Maria was zeker een veelgebruikte afbeelding bij bidprentjes. Dus ook al in 1939 blijkens jouw prent.

Jan Witlox zei op 31 juli 2020 om 15:54 uur

Ik heb de herdenkingsprentjes van mijn Eerste H. Communie en van de Plechtige H. Communie even opgezocht. Ondanks dat het geen echte bidprentjes waren, waren het wel vrome plaatjes.
Op dat van de Eerste Communie was de tekst op de achterkant gedrukt, op dat van de Plechtige Communie was de tekst geschreven.

Mariët BruggemanBHIC zei op 1 augustus 2020 om 12:56 uur

Mooi dat je dit bewaard hebt Jan.

Jan Witlox zei op 1 augustus 2020 om 13:24 uur

Mariët, Ons moeder hield voor ieder van ons kinderen aantekeningen bij en bewaarde daarbij allerlei dingen, zoals foto's of documenten. Zo weet ik, dat ik op 11 april 1945 4940 gram woog. Staat op de kaart die ze met Jantje moesten meenemen bij elk bezoek. En ook de bonnen (oorlogstijd).
Als we trouwden kregen we een map mee (onze levensloop noemden we dat) met een schrijfblok waar alle verhalen achter elkaar waren geschreven. Documenten/foto's erbij geplakt of toegevoegd. Nog steeds een bron van informatie!

Mariët BruggemanBHIC zei op 3 augustus 2020 om 15:36 uur

Ik ben eigenlijk best jaloers op jou en zeker op jouw moeder. Dit had ik eigenlijk ook willen/moeten doen voor mijn eigen kinderen, maar heb me denk ik teveel mee laten slepen door de drukte van alle dag. En ik denk echt dat jouw moeder meer kinderen had dan dat ik heb :).

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.