Plechtige communie

Henk Buijks

vertelde op 30 januari 2018 om 11:53 uur

Aan het eind van de zesde klas – je was dan twaalf jaar – was het hoog tijd om je plechtige communie te doen. In feite ging het niet om de communie, maar om de hernieuwing van de doopbeloften.

Plechtige communie in Velp, 1981 (Foto: Fotostudio Jean Smeets, Grave. Bron: BHIC, fotonummer 1907-009220)

Vormsel in Velp, 1981 (Foto: Fotostudio Jean Smeets, Grave.
Bron: BHIC, fotonummer 1907-009220)

Je stond op de drempel van de volwassenheid en dan kwam het erop aan dat je je in je verdere leven aan de wetten en de regels van de Kerk zou houden.

Ook nu gingen we met ons hele gezin naar de kerk. Daar hadden zich ook alle andere jongens en meisjes van de zesde klassen in onze parochie verzameld, met hun familieleden, dus de kerk zat stampvol. Er volgde een mis waarin de geloofsbelijdenis en de hernieuwing van de doopbeloften het hoogtepunt vormden.

Na de mis was het thuis feest, wel iets minder uitbundig dan bij de eerste communie. Er waren ook passende cadeaus, in mijn geval een horloge. Ook kreeg ik een Romeins missaal in zakformaat, zodat ik het hele jaar de kerkdiensten kon volgen.

Dat was in 1961, dus nog vóór het Tweede Vaticaans Concilie, dat onder meer de volkstaal in de kerkelijke liturgie invoerde. Na het Concilie zou zo’n missaal vooral Nederlandstalige teksten hebben bevat, maar in het mijne stonden twee tekstkolommen: links Latijn, rechts de Nederlandse vertaling. Sinds het Concilie wordt de plechtige communie vaak gecombineerd met het Vormsel.

De bovenstaande tekst is op 26 september 2018 aangepast n.a.v. opmerkingen van dhr. Van Stiphout. Redactie.

Herinneringen aan de plechtige communie

Bron: Prentenboek bij de eerste Katechismus

Bron: R.P. fr. H. Randag o.f.m. en br. Berthilo FIC, Prentenboek bij de eerste Katechismus, Maastricht / 's-Hertogenbosch 1949

Bertus Bogaard uit Oud-Vossemeer

Je had een nieuw pak. Er werd thuis koffie gedronken en cake uit de wonderpan gegeten. Mijn peetoom en peettante kwamen op bezoek. Alle deelnemers aan de viering gingen gezamenlijk op de foto.

Theo Mahu uit Kloosterzande

We moesten vooraan in de kerkbanken plaats nemen. Dat was voor mij een grote gunst en is ook maar een keer voor gekomen, want normaal waren die plekken voor mensen met een dikke portemonnee die het pachtgeld daarvoor konden betalen. Je moest die dag netjes aangekleed zijn, maar dat kostte natuurlijk ook veel geld. Daar moesten wij heel wat voor doen. We kregen opdracht om 's morgens vroeg en 's avonds bieten te gaan dunnen. Weer of geen weer. Zo konden onze ouders de kosten dekken voor de mooie kleren.

Piet Stals uit Oosterhout

Foto: Henk Buijks, 2018

Van de godsdienstige kant van dit gebeuren weet ik niet zoveel meer, maar op die leeftijd begon ik te merken dat er ook nog meisjes bestonden. Zelf kwam ik uit een gezin van zeven zonen. Tijdens de plechtigheid schreden een jongen en een meisje samen door het middenpad naar voren om daar de doopbeloften te hernieuwen. Dat meisje naast mij had prachtige donkere pijpenkrullen, een goudgeel jurkje aan, zwarte kousen en dito lakschoentjes. Een plaatje! En met dat plaatje ben ik zestig jaar getrouwd geweest en we kregen samen zes dochters. Ik ga ervan uit dat ook zij nu hierboven met dankbaarheid terug denkt aan deze voor ons zo belangrijke gebeurtenis.

Josine van der Maas-Van Oosterhout

Mijn plechtige communie werd op 11 maart 1945 afgelegd in de parochiekerk van Wagenberg. De goederenschaarste heerste nog volop. Ons moeder kreeg via de gemeente een schoenvergunning. Heel veel meisjes hadden die dag dezelfde schoenen aan, want er was echt niks verkrijgbaar. We waren ook blij met die schoenen.

Broeder Edgar Ruijs

Ik zat in de jaren dertig op het internaat van de broeders van St. Louis in Oudenbosch. Deze dag was op het internaat een van de glorie- en hoogtijdagen. De banken van de communicanten werden met rood fluweel bekleed, de kapel was rijkelijk versierd. Er was een mis met drie heren. De ouders kwamen dikwijls van ver. In het middenpad stonden rode bankjes voor de misdienaartjes die communicanten moesten begeleiden. Na afloop was er een processie op de grote speelplaats voor de kapel. Na de plechtigheden was er een diner voor de internen samen met de communicanten.

Bron: R.P. fr. H. Randag o.f.m. en br. Berthilo FIC, Prentenboek bij de eerste Katechismus, Maastricht / 's-Hertogenbosch 1949

We kregen die middag chocoladepap en een banaan als traktatie. Daarna was je weer samen met je familie. Om drie uur was het plechtig lof, waarbij de hernieuwing van de doopbelofte plaats vond. Dus eigenlijk had bij ons de plechtigheid 's morgens niets te maken met de feitelijke hernieuwing van die doopbeloften.

M. Verbraak-Van Eekelen

Waarschijnlijk tot 1938 was het hier gewoonte dat na de plechtige communie drie dagen retraite werd gehouden. We moesten hele dagen bidden op school en in de kerk. Het waren saaie dagen. Het waren eigenlijk de voorbereidingsdagen voor het gewone leven.

Nelly van de Luijtgaarden-Van de Klundert

Ik herinner me dat bij de voorbereidingen een van de andere meisjes dikwijls afwezig was. Haar moeder was ziek, maar die had een groot gezin en was weer in verwachting. De oudere kinderen werkten al. Dus die konden niet thuisblijven, want dan verdienden ze niets. Daarom moest mijn klasgenootje maar thuis blijven om te helpen in het huishouden. Een paar weken voor de plechtige communie was ze weer op school en daarom kon ze gewoon meedoen.

Bron van deze herinneringen

Ad Rooms, Het Rijke Roomse Leven: Herinneringen met weemoed en weerzin, Raamsdonksveer 2002-2006

Meer verhalen

Reacties (7)

Rini de Groot. zei op 6 januari 2019 om 14:54 uur

Henk,
na aanleiding van het verhaal stuur ik BHIC stuur een afbeelding van de uitgereikte prent op 22 Juli 1951 aan Joke Harks, Best.
Tgv. haar Pl. H. Communie.

Hilde JansmaBHIC zei op 8 januari 2019 om 14:34 uur

Dankjewel Rini, voor het doorsturen van deze prent. Het is een mooie aanvulling bij dit verhaal over de plechtige Communie.

Ton van Riet, Gemert zei op 18 april 2019 om 13:40 uur

Mijn herinnering aan de plechtige communie is erg vaag. Het levendigste
beeld wat ik daarvan heb is, dat we met een groep kinderen in de kapel van
het nonnenklooster zaten. Daar was ik nog nog nooit geweest, terwijl ik er
iedere dag tegenaan keek. (Wij woonden er tegenover.) Wat we daar
deden weet ik niet; zoals ook de hele “voorbereiding” me ontgaan is.
Als ik me goed herinner was het idee van nog weer eens een communie
en dan “plechtig”, me verbaasde. We hadden toch al eens een “eerste”
communie gedaan! Van de rest van het gebeuren heb ik alleen nog
de notie dat we in een rij, vooraan in de kerk stonden en mijn persoonlijke
deelname in snel tempo afgehandeld werd. Veel later pas begreep ik dat
de man die het eigenlijke werk deed, de bisschop van van Den Bosch was
geweest. Ik zal dus ergens wel niet goed opgelet hebben, zoals gewoonlijk.
Ik heb ook nooit de neiging gehad om me er nog eens in te verdiepen.

Mariët BruggemanBHIC zei op 24 april 2019 om 21:21 uur

Wel bijzonder Ton, dat je nu eindelijk eens binnen mocht kijken in het gebouw waar jullie zelf tegenover woonden, maar waar je nog nooit binnen was geweest.
Werd deze plechtige communie thuis misschien nog gevierd met iets speciaals?

Ton van Riet, Gemert zei op 24 april 2019 om 22:23 uur

Mariet, ik meen dat ik een schilderijtje kreeg, zo een dat je boven je bed moest
hangen, en een kerkboekje natuurlijk. Allebei geen verrassingen, want dat kreeg
iedereen. Waarschijnlijk ook nieuwe kleren, maar die moest je toch regelmatig
hebben. Mijn moeder had een ander repertoire van feestelijke gebeurtenissen.
Geen wonder dus, dat het niet in mijn geheugen is blijven hangen.

Mariët BruggemanBHIC zei op 25 april 2019 om 16:11 uur

Dat snap ik nu helemaal Ton, het belangrijkste is dat er in ieder geval gefeest werd bij jullie thuis. En zo af en toe wat nieuwe kleren kwam ook wel goed uit toch?

Els Telder zei op 1 februari 2021 om 13:22 uur

Ik vind het erg leuk om terug te lezen,bij mij was de Olechtige Communie in de kerk vlakbij de school
De Provenierskerk,samen liepen in een rij de meisjes met aan hin zij een jongen,die jongens kwamen pas bij ons op school als ik het me goed herinner i de 4e klas,onze meisjes school St.Catherina ging samen met de Jozefschool,en heette daarna ook Jozefschool,vandaar dat wij met een jongen door het middenpad gingen,we hadden geoefend,wat wel jammer was,dat de jongen i een rolstoel moest eant hij had zijn been gebroken,ik had ook nieuwe kleren aan,een mantelpakje waar ik nog in moest groeien,hij was nl veel te groot,ik kreeg ook zo'n boekje waar ik nu al jaren naar op zoek ben,met mijn moeder en vader gingen we de stad jn,en er werden foto's van mij gemaakt,mijn moeder komt uit Brabant,en daar gaat het er leuk en ook plechtig aan toe en later een feest,ik heb wel een boekje gekregen een paar jaar geleden van een vriendin, dat kwam uit een boekhandel uit Limburg,maar dat ging over de 1e heilige Communie,dat heeft toen veel indruk op mij gemaakt,wij waren heel kerkelijk,deden alles zoals het hoorde,en op school ging ik ook op woensdagmorgen nasr school,dat vonden ze daar heel fijn,ik kom uit Rotterdam,en daar zijn er nog maar zeer weinig kerken te vinden, ik woon tegenover mij oude kerk maar die ihz nu een monument,ben wel blij dat het gebouw er nog staat.
Ik las hier ook dat het boekje wat ik zoek een missaal heet,daar ga ik dan weer mee verder zoeken,ik ben altijd blijven bidden,en wil de kerk op tv graag mee kunnen doen