Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Huize Steenwijk in Vught

Kloosters

De Fraters van Tilburg kochten in 1902 Huize Steenwijk aan de Boxtelseweg 58-60 in Vught om er een rustoord voor oude en ziekelijke fraters te vestigen. Het landelijk gelegen huis dateert van 1840. Het zou de basis worden voor uiteindelijk drie kloosters: het Fraterhuis H. Joachim, Huize Emanuelle en de Communiteit Eleousa.

Bron: collectie J. Smits
Bron: collectie J. Smits

De fraters namen Steenwijk in 1903 als klooster in gebruik en verhoogden het met een verdieping. In 1905 breidde C. van Hoof uit Tilburg het gebouw uit met twee zijvleugels. In de ene vleugel kwamen de kapel en de ziekenafdeling en in de andere een refter en recreatiezaal. Bij de restauratie door aannemer Van de Laar uit Boxtel in 1952 kreeg het monumentale pand een aantal moderne accenten.

Vught, Huize Steenwijk, 1982. Foto: BHIC, fotonr. PNB001071145
Vught, Huize Steenwijk, 1982. Foto: BHIC, fotonr. PNB001071145

In de houten paviljoens van Huize Emanuelle op het terrein van Steenwijk verzorgden de Zusters van Liefde van Tilburg van 1967 tot 1974 bejaarde zusters en fraters. In 1975 nam een communiteit van de Witte Zusters de noodgebouwen in gebruik voor zusters, die uit de missiegebieden teruggekeerd waren. Dat heeft tot 1995 geduurd.

Het klooster Huize Emanuelle van de zusters op het terrein van Huize Steenwijk was gevestigd in een eenvoudige houten barak. Foto: Collectie Jan Smits
Het klooster Huize Emanuelle van de zusters op het terrein van Huize Steenwijk was gevestigd in een eenvoudige houten barak. Foto: Collectie Jan Smits

In 1965 ontwikkelde het bouwbureau van de fraters onder leiding van C.N.L. Tennebroek een nieuwbouwplan voor een kloosterverzorgingshuis, dat in 1969 gerealiseerd werd.

De communiteit van de fraters is in 1995 opgeheven. Tussen 1999 en 2000 is het klooster door architectenbureau Marx en Steketee verbouwd ten behoeve van de Stichting Zin in werk, een initiatief van de fratergroep Eleousa en het bureau Bikker. Er is een klein nieuw klooster op het terrein gebouwd. Eleousa is daarmee de jongste communiteit van de fraters.

Het klooster Eleousa is ondergebracht in een zorgvuldig vormgegeven, tweelaags bakstenen gebouw onder plat dak. Foto: Collectie Jan Smits, 2010
Het klooster Eleousa is ondergebracht in een zorgvuldig vormgegeven, tweelaags bakstenen gebouw onder plat dak. Foto: Collectie Jan Smits, 2010

Van het oude herenhuis resteert alleen nog de gepleisterde begane grond. De tweede verdieping van het hoofdgebouw is in 1905 in neogotische trant opgetrokken. In de topgevel staat een heiligenbeeld. Haaks op de hoofdbouw staat een tweetal zijvleugels. De linkervleugel heeft een rijk gedetailleerde bakstenen gevel met siermetselwerk in gele baksteen. De rechtervleugel omvat de kapel en het koor.

Rechts en achter het gebouw staan voorbeeldig aangepaste, eigentijdse aanbouwen. Inwendig is de oude indeling herkenbaar gebleven, ook in de gemoderniseerde kapel. De verbouwing van 2000 kreeg de welstandsprijs voor een geslaagde integratie van oudere en moderne architectuur.

Bij het klooster horen een oud koetshuis en een neobarokke achthoekige Mariakapel, die naar alle waarschijnlijkheid dateert uit de bouwtijd van het klooster. In het fraai park met oude bomen en een landschappelijke aanleg ligt het moderne kerkhof met een neogotisch kruisbeeld en kruiswegstaties in terracotta. Voor het hoofdgebouw staat een neogotisch H. Hartbeeld en een terracotta beeld van Maria met kind uit circa 1950. Het landgoed met geboomte uit de vroege negentiende eeuw heeft een oprijlaan van oude beuken.

Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.

Dit verhaal is aangepast op 3 december 2018 n.a.v. nieuwe informatie van de Witte Zusters. Redactie

10

Reacties (10)

Céline zei op 22 oktober 2018 om 11:32 uur

wie is de oorspronkelijke architect van Huize steenwijk?

Marilou NillesenBHIC zei op 24 oktober 2018 om 09:10 uur

Hallo Céline, een lastige vraag blijkt wel. Maar ik vind hier een interessant document op de site van Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, over Huize Steenwijk:

https://cultureelerfgoed.nl/monumenten/525841

Daar bestaat ook de mogelijkheid een vraag te stellen over het betreffende monument. Ik heb zojuist geïnformeerd of de architect bekend is. Zodra ik een antwoord krijg, laat ik het je weten!

Marilou NillesenBHIC zei op 29 oktober 2018 om 11:25 uur

Hoi Céline, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft inmiddels gereageerd:

Het valt helaas (bij de RCE) niet te achterhalen wie de oorspronkelijke architect van Huize Steenwijk is.
Ook het standaardwerk van Jan Smits: 'Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant' geeft geen uitsluitsel.

Dus daar loopt het spoor vooralsnog dood...

Mochten er hier mensen aanwezig zijn die meer weten: laat het ons weten! We zijn inmiddels wel heel benieuwd.

marina van dalen zei op 12 februari 2019 om 12:49 uur

De Witte Zusters oftewel de Missiezusters van Onze Lieve Vrouw van Afrika, hebben Huize Steenwijk verlaten in 1995.

Marilou NillesenBHIC zei op 12 februari 2019 om 16:32 uur

Bedankt Marina, voor deze aanvullende informatie!

Ad Boons zei op 14 januari 2020 om 23:37 uur

Mijn vader Jos Boons uit Haaren is hier meer dan 25jaar tuinman geweest samen met Jan van Breugel uit Boxtel, ik ging vroeger in de grote vakantie altijd mee achter op de fiets bij mijn vader om te helpen met gras maaien appels plukken etc....

Marina van Dalen zei op 14 januari 2020 om 23:50 uur

De architect van Huize Steenwijk is ongetwijfeld te achterhalen via de Fraters van Tilburg. Hun archief is aan de Gasthuisring in Tilburg te vinden. Of de Fraters die nu nog in de Elouisa-communiteit wonen, weten het mogelijk. te vertellen.
De Witte Zusters hebben tijdelijk in de noodbouw gewoond om hun eigen zieke zusters te verzorgen en de zieke paters ook.
Er loopt nu een wandelroute vanuit Boxtel naar Vught, die mede over dit terrein loopt:: De Witte Zuster-route, uitgegeven door De Paadjesmakers en te bestellen via info@depaadjesmakers.nl of via info@wittezusters.nl tevens te koop voor 2 euro bij VVV Vught, Boxtel, Den Bosch en bij Bruna Vught, Boxtel. Of bij De Spar in Esch.

Marilou NillesenBHIC zei op 15 januari 2020 om 08:47 uur

Mooie aanvullingen, Ad! En bijzonder hoor, deze jeugdherinneringen aan de zomers die je daar hebt gewerkt. In welke tijd is dat ongeveer geweest?

En veel dank voor alle informatie, Marina. Hiermee kunnen belangstellenden zeker vooruit.

Ad Boons zei op 16 januari 2020 om 22:56 uur

De tijd dat ik daar mijn vader op Steenwijk hielp, was tussen 1960 en 1967 waar ik ook wel eens werkte was bij Harrie Broek op de boerderij en bij Hendrik Broek die had een kippefokkerij, die woonden allebei langs Steenwijk.

Marilou NillesenBHIC zei op 19 januari 2020 om 20:10 uur

Dan zijn we weer helemaal op de hoogte, Ad, bedankt voor je bericht!

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.