Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Sint-Elisabethgasthuis in Etten-Leur

Kloosters

Pastoor Van Wees, die een tehuis voor gebrekkige bejaarden nodig vond, kreeg op 4 juni 1888 vijf zusters Franciscanessen Alles voor Allen toegewezen. Het gasthuis met de oorspronkelijke naam Huis der Heilige Elisabeth stond aan de Oude Bredaseweg in Etten.

Bron: collectie Franciscanessen Alles voor Allen
Foto: Collectie Franciscanessen Alles voor Allen

Het was gebouwd door architect W.P. Cuypers, die indertijd ook aan de kerk in Leur werkte. Het gasthuis uit 1889 was al spoedig te klein. Toen pastoor Schets pastoor Van Wees in 1901 opvolgde, werd een vleugel aan het bestaande Sint-Elisabethshuis gebouwd. De pas als bouwkundige afgestudeerde J.H.W. Benschop maakte hiervoor het ontwerp.

De zusters namen afscheid van Etten in november 1965. Het gebouw aan de Oude Bredaseweg is in 1970 gesloopt. Een deel bleef nog behouden als onderkomen voor leerling zieken- en bejaardenverzorgenden, maar werd in 1987 uiteindelijk ook gesloopt. Het enige overblijfsel is de kapel uit 1934.

De huidige gebouwen dateren van 1969. In 1989 vond een ingrijpende verbouwing plaats. Het nieuwe Sint-Elisabethshuis stond aan de Bernhardlaan. Ook dit gebouw is later ook gesloopt voor nieuwbouw, aangepast aan de moderne inzichten: aanleunwoningen, verzorging en verpleging onder één dak: Het Anbarg.

Bron: J. Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant, Alphen aan de Maas, 2010 

17

Reacties (17)

Corry Musters-Hendrikx zei op 11 september 2019 om 00:05 uur

In het Elisabethshuis aan de Oude Bredase weg ben ik aan mijn amandelen geopereerd. Ik weet nog dat er een stel kleinere kinderen op een soort strijkplank werden gezet in mijn kamer om te wachten op de operatie. Je moest dan op de schoot van iemand zitten. Kreeg een klem in je mond, vervolgens een doekje met spul waar je van onder zeil ging. En je werd wakker met een zere keel.

Veel later heb ik in een koortje gezongen in de kapel. We moesten komen repeteren om in de diensten van de Zusters te zingen. Daar heb ik het 'Tantum Ergo' geleerd.
Als er een dienst was, weet niet meer welke tijd van de dag, scheen de zon door de ramen en was de kapel prachtig verlicht door de zonnestralen!! Ik stond dan boven op het koor en zag dit prachtige schouwspel.

Marilou Nillesen zei op 11 september 2019 om 21:30 uur

Bedankt voor je prachtige reactie, Corry. Ik denk dat het knippen van de amandelen bij veel mensen (pijnlijke) herkenning oproept. Je omschrijft het in ieder geval heel beeldend.

Dat geldt zeker ook voor het schouwspel in de kapel! Heel mooi om te lezen hoe betoverend dit moet zijn geweest. Veel dank voor het delen van deze aandoenlijke herinneringen.

Jan Reijnaars zei op 18 januari 2021 om 22:10 uur

Klopt allemaal, was een jaar of 4 en ben toendertijd onder het voorwensel dat ik op het paard van Piet Roovers mocht rijden naar het gasthuis gelokt om mijn amandelen te knippen.
Ik kan het mij nog goed herinneren.

Thijs de Leeuw zei op 21 januari 2021 om 06:56 uur

Bedankt voor je reactie Jan. Het paard van Roovers bij het gasthuis? Hoe zat dat?

Anneke Peeters zei op 28 oktober 2022 om 12:04 uur

Piet Roovers was jarenlang de tuinman van het Elisabethshuis en woonde in de Stationsstraat, ongeveer achter de kapel. Zijn paard hoorde waarschijnlijk bij de boerderij.

Mariët Bruggeman zei op 28 oktober 2022 om 15:50 uur

Bedankt voor deze uitleg Anneke, het paard van Piet Roovers was dus dermate speciaal dat je er wel naar toe wilde :).

Gerda godrie zei op 10 februari 2024 om 21:13 uur

Ik ben op zoek naar de archieven van dit gasthuis en dan met name de kapel. Was de kapel van het Bisdom?

Paul Huismans zei op 14 februari 2024 om 07:56 uur

De gegevens nog eens lezende krijg ik de indruk dat het gasthuis van de Sint Lambertusparochie was. Het archief van deze parochie vind je in het West-Brabants Archief. De archieven van de congregatie Franciscanessen Alles voor Allen kun je vinden bij het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven in Sint Agatha bij Cuijk, Gerda. Mogelijk kun je daar meer vinden.

Gerda Godrie-van Gils zei op 14 februari 2024 om 09:24 uur

Paul, Dank voor het meedenken. De archieven die je noemt zijn me bekend, maar boden nauwelijks informatie, Inmiddels heb ik de catalogus van het Bisdomarchief ingezien. Sommige stukken lijken informatie te bieden, die ga ik inkijken.

Gerda Godrie-van Gils zei op 14 februari 2024 om 09:24 uur

Paul, Dank voor het meedenken. De archieven die je noemt zijn me bekend, maar boden nauwelijks informatie, Inmiddels heb ik de catalogus van het Bisdomarchief ingezien. Sommige stukken lijken informatie te bieden, die ga ik inkijken.

Paul Huismans zei op 14 februari 2024 om 09:29 uur

Succes met je onderzoek, Gerda.

Cor Kerstens zei op 17 februari 2024 om 00:53 uur

Gerda, Heemkundekring Jan uten Houte heeft een boekje uitgegeven over het St. Elisabethshuis. Daarin staat info en foto''s over de bouw van de kapel. Het werd geschreven door Ria van de Maagdenberg (overl), Willy Coppens en Lous van der Weegen. Zij mochten in het St. Elisabethshuis in de Bernardlaan van de toenmalige directeur het archief inzien. Lous van der Weegen kan je vast hierover informeren.

Gerda Godrie zei op 17 maart 2024 om 20:24 uur

Het boekje van de heemkundekring beschrijft nauwelijks iets over de Kapel. Alle mogelijke bronnen heb ik opgezocht, oproep in de krant gedaan, maar ik kan nergens vinden wie er nu van die kapel gebruik maakte. De zusters, de bejaarden en zieken die er verbleven en misschien ook de ‘gewone’ inwoners van Etten-Leur??? Werden er dagelijks of wekelijks h. Missen opgedragen en door wie? Er zouden volgens de archiefstukken van het RAB ook processies zijn gehouden. Bij welke gelegenheid ?

Marilou Nillesen zei op 26 maart 2024 om 08:44 uur

Hoi Gerda, op zich lijken die vragen niet zo ingewikkeld maar de praktijk is - zoals je zelf al hebt gemerkt - duidelijk grilliger... Want ook hier kan ik de antwoorden erop niet vinden.

Hopelijk meldt zich iemand die je mogelijk weer verder op het spoor kan zetten? En mocht je zelf nog aanknopingspunten vinden, laat je het hier dan weten? Dan denken we graag verder mee.

Gerda Godrie zei op 16 april 2024 om 14:24 uur

volgens de informatie die ik kreeg van het RAB was de architect P. J. van Genk (1844-1919). zie: https://www.archimon.nl/architects/pjvangenk.html
Ook in het boekje van de heemkundekring wordt de naam onjuist vermeld, heel jammer en verwarrend voor verder onderzoek.

Gideon Barnhard zei op 16 april 2024 om 15:44 uur

Van Genk als architect sluit aan bij het artikel van Cor Kerstens op deze site:
“Piet van Genk bouwde niet alleen kerken in Etten-Leur”

Thijs de Leeuw zei op 29 april 2024 om 14:27 uur

Dank voor de aanvulling Gideon, bij deze ook de link naar Cors verhaal: https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/piet-van-genk Jij en Gerda bedankt voor het uitzoeken! Hartelijke groet,

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.