Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Klooster Maria-Theresia in het Hooghuis te Oss

Kloosters

Het Hooghuis in Oss was oorspronkelijk een oude stadspoort, later opgehoogd tot de hoogte van het rondeel. In 1897 verkochten de erfgenamen van notaris Van der Meulen het Hooghuis aan de Vincentiusvereniging, die het inrichtte ‘tot verpleging van achterlijke kinderen’.

Oss, Maria-Theresiaklooster, c. 1900. Foto: Stadarchief Oss, fotonr. BCO010079
Oss, Maria-Theresiaklooster, c. 1900. Foto: Stadarchief Oss, nr. BCO010079

Voor de verzorging van de kinderen sloot de vereniging een proefcontract met de Zusters van de H. Carolus Borromeus.

De zusters, ook wel bekend als de Zusters onder de Bogen, moesten die overeenkomst in 1901 opzeggen, omdat bleek dat het huis aan de Hooghuisstraat ongeschikt was.

Op 1 november 1901 kregen de Broeders Penitenten het huis in beheer. Maar ook voor hen was het huis zeer ‘ondoelmatig’: in 1902 verhuisden ze al weer - met hun patiënten - naar Huize Padua in Boekel. Het gebouw is in 1925 afgebroken.

Oss, Afbraak van het Hoohuis, 1925. Foto: Stadsarchief Oss, fotonr. BCO011831
Oss, Afbraak van het Hoohuis, 1925. Foto: Stadsarchief Oss, nr. BCO011831

Het oude Hooghuis ontstond door verbouwing van de vroegere Graafse Poort, waarin aan de achterzijde nog een deel van een ronde toren was bewaard. Het was een tweelaags herenhuis op een hoog souterrain en had een neoclassicistisch aandoende, symmetrische gevel. Aan de achterzijde van het huis was tegen het torenfragment een grote houten serre gebouwd.

Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.

4

Reacties (4)

Frans van de Vorst zei op 16 augustus 2024 om 14:09 uur

Hooghuisstraat: Voorheen behoorde deze straat nog bij de Heuvel als verlengde
Heuvelstraat, maar in 1949 werden de huisnummers en de straatnaam veranderd
en werd het officieel de Hooghuisstraat.Het oostelijk poortgebouw de ’Graafse Poort’ stamt uit de late middeleeuwen
(1407) en had als functie stadspoort. Deze werd toentertijd bewoond door de16
Jonkers van Oss, een adellijke familie, die veel invloed had op het bestuur van
de stad. In 1720 woonde er Gijsbert van Orsou en was gehuwd met een
Jonkvrouw van Oss. Daarna woonde er de zoon van Gijsbert, Frans van Orsou
die herbergier en wijnhandelaar was. Het werd in 1771 ingrijpend verbouwd
en uitgebreid tot een riant herenhuis het ‘Hooghuis’ genaamd. Dit huis werd
bewoond door de gemeentesecretaris Tieleman Dirk van Breugel. Eigenaar in
1820 was Samuel van Osten, winkelier. Op het plein voor het Hooghuis werd linnen
verhandeld en werd Linnenmarkt genoemd. Ook is het bewoond geweest door de familie
De Knokke van der Meulen die niet blij was met de verschrikkelijke stank van de
stadsgracht die langs het huis liep. In 1894 werd de gracht langs het Hooghuis gedempt. In 1900 kreeg het een nieuwe bestemming er werden 20 verstandelijke gehandicapten verpleegd door de zusters van de H. Carolus Borromeaus van Maastricht en niet lang daarna
werd die verpleging over genomen door de broeders Penitenten. Het werd
gesloten in 1902 en werd toen openbaar verkocht aan bouwondernemer F.
Brocks die het in 1924 weer verkocht aan houthandel Van Loosbroek. Lange
tijd was het Hooghuis een sta in de weg voor wie van Oss naar Berghem wilde.
In maart 1925 werd het Hooghuis door de gemeente aangekocht om er een
weg doorheen te leggen. Toen werd het geheim van het Hooghuis ontdekt, er
werd een folterkamer compleet met pijnbank ontdekt. Er zijn foto’s van
gemaakt maar tot op heden nog niet in openbaarheid. In 1925 werd het
gesloopt en kon de Berghemseweg rechtstreeks van de Heuvel worden
doorgetrokken. De Hooghuisstraat was eerder de Verlengde Heuvelstraat.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 8 oktober 2024 om 15:49 uur

Beste Frans graag wil ik je nog heel hartelijk danken voor deze gedetailleerde bijdrage. Mooi dat je de tijd hebt genomen om dit te delen hier. Een interessante geschiedenis waar je zo te lezen al best wat onderzoek naar hebt gedaan. En nogal een luguber detail zeg die folterkamer...! Mocht je nog meer weten over die foto's, door wie gemaakt en wanneer openbaar, dan horen we het graag. Hartelijke groet,

Frans van de Vorst zei op 9 oktober 2024 om 08:31 uur

Beste Thijs, hierbij meer info over het Hooghuis, een artikel uit De Stad Oss. Foto martelkamer zal wel fantasie blijven. Succes!

https://collecties.stadsarchiefoss.nl/detail.php?nav_id=4-1&index=0&img…

Thijs de LeeuwBHIC zei op 9 oktober 2024 om 10:55 uur

Bedankt Frans voor de link naar het artikel!

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.