Geboren in Raamsdonksveer, waar de fraters les gaven op een lagere school en een mulo. De fraters deden uiteraard de nodige moeite om kandidaten te werven voor hun congregatie. Bovendien vonden mijn ouders, en vooral mijn moeder , het een hele eer om een zoon te hebben die in het klooster ging. Daarnaast had ik een tante zuster, die mij heel trots als "student" betitelde. Dat deed me niet zoveel. Na toelatingsexamen gedaan te hebben op de kweekschool in Tilburg werd ik toegelaten tot de voorbereidende kweekschool (juvenaat) in Goirle.
Hoewel mij ouders nu niet bepaald financieel goed bedeeld waren, werd elk trimester honderd gulden afgedragen. Later besefte ik me maar al te goed dat dit een flinke financiële aderlating was voor mijn ouders. Nooit werd hierover maar een woord gerept.
Goirle betekende voor mij niet alleen ver van huis zijn, maar ook mijn familie, vriendjes en mijn voetbalclub missen waar ik zeer aangehecht was. Ik kreeg er natuurlijk wel wat voor terug. Dat besefte ik toen niet helemaal. Het feit dat ik de kans kreeg om te gaan studeren leek een buitenkansje. Het drong toen zeker nog niet tot me door dat ik op twaalfjarige leeftijd gekozen had voor een speciale levenswijze en voor een mooi beroep. Een hele beslissing op die leeftijd. En dat heeft me later zeker opgebroken.
Het leven op het juvenaat werd grotendeels ingevuld met lessen,studie en recreëren. En dat allemaal onder begeleiding. Weinig afwisseling of fantasie waren kenmerkend.
Een maal per trimester kreeg je bezoek, waarbij mijn ouders en mijn jongste broertje naar Goirle kwamen. Dat waren heuglijke dagen. Je liet trots (zeker de eerste keer) het gebouw zien, de slaapzaal, de refter en "natuurlijk|"de kapel. Daar hebben wij vele jeugdige uren doorgebracht. Natuurlijk gingen we even het dorp in, waarbij een kleine traktatie erg welkom was.
Daags voordat we op vakantie gingen werd de avond daarvoor de puntenlijst voorgelezen. Een spannende avond, vooral als je punten minder goed waren.
Natuurlijk waren er ook een aantal hoogtepunten door het jaar heen. Minstens één keer per schooljaar gingen we te voet naar Tilburg, naar de grote Kweekschool, waar studenten (want dat waren ze dan in onze ogen) een toneelstuk opvoerden. En vervolgens werd de uitwisseling tussen Tilburg en Goirle nog eens herhaald door een omgekeerde beweging. Dan ontvingen wij de kwekelingen uit Tilburg. Helaas werd ik zelden gekozen om mee op te treden. Jaloersheid speelde zeker mee.
Verder hadden we één maal per jaar een uitstapje. We gingen dan meestal voor een sportdag, of een spelletjes dag naar Sparrenhof (landgoed aan de Bredaseweg in Tilburg).
Een dan de topdag van het jaar de kermis, die steeds georganiseerd werd door de derde (examen) klas van het juvenaat.
En na drie jaar werd de studie op het juvenaat afgesloten met een schriftelijk en mondeling examen, zonder dat daar een diploma aan te pas kwam. Wie geslaagd was, ging het nieuwe schooljaar door naar het eerste jaar van de kweekschool in Tilburg. Ging je echter niet verder, dan stond je zonder diploma. Later is daar gelukkig verandering ingekomen.
Door de jaren heen was je erg betrokken bij het wel en wee van je mede-juvenisten. Ik herinner me dat een moeder van één van onze klasgenoten vrij plotseling was overleden. Dat heeft diepe indruk op mij gemaakt.
Maar ook wanneer medeleerlingen een andere keuze maakten, en bijvoorbeeld na de vakantie niet meer terug kwamen. Of wanneer men door het jaar plotseling vertrok, vaak zonder dat je daar iets van wist en zonder dat je afscheid kon nemen.
Zo leefde je als een kleine gemeenschap met elkaar mee.
De jaren dat ik op het juvenaat zat in Goirle, heb ik gelukkig nooit vervelende persoonlijke dingen meegemaakt, zaken die de laatste jaren nogal eens het nieuws halen. Maar ik spreek helemaal voor mezelf.
Na Goirle ben ik naar Tilburg gegaan. Misschien een volgende keer een vervolg .

Beste Han, hartelijk dank voor je mooie bijdrage. Bijzonder om te lezen hoe dat moet zijn geweest voor je ouders, qua aanzien maar ook qua financiering. Ook vind ik het iedere keer indrukwekkend als je beseft dat zo'n manneke van twaalf jaar er zo alleen voor kwam te staan. Weliswaar omringd door kinderen die in dezelfde situatie zaten, maar toch zonder het warme nest dat je gewend was.

Ook het vaste stramien lijkt me enerzijds heel duidelijk voor een kind, aan de andere kant ook enorm beklemmend. Zeker ook als je zegt dat er weinig fantasie aan de lessen te pas kwam. Je relaas geeft een mooi inkijkje in hoe het destijds er aan toeging.

Ik ben eerlijk gezegd heel benieuwd naar het vervolg. Alvast veel dank voor het delen van dit verhaal.

goedemorgen,

Ik ontdekte vandaag dat mijn vader Antonius Aloysius Marie Groot ('s Gravenhage 22 november 1890) van september 1898 tot mei 1902 op het internaat van de Fraters van franciscus van Sales in Goirle heeft gezeten. de laatste klassen van de lagere school. zijn er foto's of verhalen uit die tijd beschikbaar?
ik zou dat graag weten,

met dank voor eventuele moeite,

Bertus Groot
Noolseweg 12
1261 Ec Blaricum
0653 220 447

Hallo Bertus, bedankt voor je bericht en welkom op de site. Leuk dat je zo bezig bent met je vaders verleden. Je zou eens een kijkje kunnen nemen in de beeldbank van het Regionaal Archief Tilburg. Als ik daarin zoek met de trefwoorden "Goirle" en "juvenaat" dan vind ik bijvoorbeel deze foto's uit de vroeger 20e eeuw: https://www.regionaalarchieftilburg.nl/zoek-een-foto/?mode=gallery&view…

Maar er zijn vast nog meer foto's van dit internaat in deze beeldbank te vinden, met een combinatie van verschillende trefwoorden. "Goirle" + "fraters" bijvoorbeeld.

Maar het liefste heb je ook enkele verhalen, zoals je aangeeft. In onze bibliotheek vind ik bijvoorbeeld deze boeken, waarin het internaat en/of de fraters aan bod komen: http://www.bhic.nl/integrated?mivast=235&mizig=82&miadt=235&milang=nl&m…
Deze zijn allemaal op onze studiezaal te raadplegen.

Mogelijk kan ook de Heemkundekring van Goirle je nog van dienst zijn. Hun contactgegevens vind je hier: https://www.heemkundekring-goirle.nl/heertganghen/?page_id=508

Hopelijk helpt dit je al een beetje op weg. Bij verdere vragen, stel ze gerust!

In een eerste aflevering van mijn verhaal over het juvenaat in Goirle heb ik door laten schemeren een vervolg hierop te schrijven. Nu in deze stille corona tijd is daar een goede gelegenheid voor.
Na Goirle gingen we naar de kweekschool in Tilburg. Dat jaar werd de kweekschool ook opengesteld voor externen. Op het eerste gezicht zou dat een hele verandering, omwenteling kunnen betekenen. Maar dat viel achteraf nogal mee. De eerste twee jaar van de kweekschool (eerste leerkring) waren de contacten met de externe studenten minimaal. Zo nu en dan werd er een onderlinge voetbalwedstrijd georganiseerd op Villa Blanca, waar de voetbalvelden lagen van de Fraters.
Er veranderde weinig vergeleken met het juvenaat in Goirle. De lessen werden gegeven in de lokalen die deel uitmaakten van het fraterscomplex (moederhuis) in Tilburg. De vakanties werden gewoon thuis doorgebracht en ook nu werd voorafgaande aan de vakantie gewezen op de "gevaren" van de wereld. Wel was het altijd spannend om te weten wie na de vakantie niet meer terug zou komen. Immers dat hoorde een beetje bij het leven op een internaat. Natuurlijk gingen allerlei geruchten, maar de uiterste geheimzinnigheid werd in acht genomen. Heel veel vriendschappen werden dan plotseling verbroken, en medestudenten waarmee je jaren was opgetrokken verdwenen . Latere contacten werden niet gestimuleerd.
Het leventje op het juvenaat bestond uit studeren, sporten (vooral voetballen tijdens de pauzes was zeer in trek.). Men voetbalde met vier teams door elkaar heen op een speelplaats. De tv kreeg een minimale aandacht. Op zondagavond werd een enkele keer in de recreatiezaal klassieke muziek gedraaid. Deze avonden waren niet altijd even bemind bij de studenten.
Na twee jaar werd een schoolexamen (zonder diploma) afgelegd en werd men bij slagen toegelaten tot de tweede leerkring van de kweekschool. Maar alvorens dit studiejaar werd begonnen, volgde het noviciaat. Het jaar dat men toetrad tot de congregatie van de Fraters.

@Hans: goed om je terug te zien en bedankt voor dit mooie vervolg. En aan het einde daarvan kondigt zich als het ware alweer een nieuw deel aan, want hoe verving het je in die fase dat je voor de keuze wel/geen noviciaat, wel of geen lekendocent stond? Kozen daar veel kwekelingen voor of was het toch vooral de lekenwereld die lonkte?

Beste Thijs,
Je daagt me uit om een vervolg op mijn verhaal te schrijven. Ik doe mijn best. We traden met ongeveer 20 novicen in. Onder die 20 nieuwe novicen waren twee Belgische novicen. Deze gingen later, na een jaar noviciaat, terug naar België om daar hun onderwijzersopleiding af te ronden. Want België had en heeft nog een fraters-afdeling. In de noviciaat werden de novicen vooral voorbereid op hun toekomstig kloosterleven. Men volgde geen kweekschoollessen, maar veel bezinning, meditatie, gebed stond op het programma. Voor een groep ingetreden novicen bleek het kloosterleven niet haalbaar te zijn en men vertrok. Meestal ook weer op dezelfde manier als dat op de kweekschool gebeurde. Zonder dat de andere novicen daarover geïnformeerd waren. Wat ook vaak een probleem was met deze jonge mensen dat ze vertrokken zonder diploma. Op het juvenaat werd destijds geen diploma uitgereikt en ook na de eerste leerkring kreeg men geen diploma. Gelukkig waren er kweekscholen waar men terecht kon en gewoon verder kon studeren in de tweede leerkring.
Na een jaar noviciaat werd een tijdelijke gelofte gedaan. Deze gelofte werd gedaan voor één jaar, en men woonde dan op het aspirantaat. Telkens werd na een jaar deze gelofte herhaald, totdat men na vijf jaar de eeuwige belofte deed. Maar ondertussen was de groep aardig uitgedund. In die jaren zag men dat de aanwas nieuwe fraters aardig terug liep. Het was de tijd dat ook priesters het ambt verlieten. Denk maar aan Huub Oosterhuis.
Na het behalen van de hoofdakte (derde jaar aspirantaat) kreeg men van het hoofdbestuur van de fraters een werkplaats aangewezen. Op die morgen (meestal 15 augustus) kregen deze toekomstige docenten een gesloten brief uitgedeeld, die men in de kapel moest openen. En daar stond in wanneer en waar je je moest melden om te gaan werken. Mijn standplaats was Oss. Persoonlijk zei Oss me niets, ik had daar geen kennissen, geen bekende collega`s. Het was een volkomen sprong in het duister. Spannend, maar het wekte wel je nieuwsgierigheid. Ik weet nog goed toen ik naar Oss ging, een neef van mij uit Raamsdonksveer, bracht me naar Oss. Toen ik daar aankwam stond men niet in de rij om me te verwelkomen, nee dat hoorde bij het leven van een kloosterling. De overste ontving me en leidde me rond, vertelde in het kort de regels van het huis en wat hij me op het laatst meedeelde zal ik nooit vergeten, "De eerste school zal je het langst bij blijven, vooral in positieve zin. Doe je best". En regelmatig heb ik aan deze wijze woorden gedacht. De vijf jaar dat ik in Oss heb gewerkt, waren geweldige jaren. Nu nog heb ik contact met oud-collega`s uit Oss.
Later ben ik naar Tilburg gegaan en vervolgens naar Utrecht. In Utrecht ben ik tenslotte uitgetreden. Vaak kreeg je dan het predicaat opgeplakt dat er een vrouw in het spel was. Dat was bij mij niet het geval. Ik zag mijn verdere toekomst niet weggelegd in het klooster. Mijn medebroeders in Utrecht, waar ik overigens een goed contact mee had, waren over het algemeen nogal wat jaren ouder dan ik. Ik ben daarna zeker 15 jaar alleenstaande gebleven, totdat ik in Slovenië mijn huidige Nederlandse vrouw ontmoette.

Wat een verhaal, fijn dat je dit vervolg hebt willen schrijven Han. Wat er voor mij o.a. uitspringt is dat plechtige moment waarop jullie dus die brief kregen op de 15e augustus, een brief dus die heel bepalend was voor hoe de rest van jullie leven eruit zou gaan zien. Waar je ook heen werd gezonden, dat had je dus ook gewoon maar te accepteren, begrijp ik er tenminste uit.
Het is voor mij lastig om je niet opnieuw "uit te dagen", want zo'n uittrede die leent zich toch ook voor een verhaal. Da's allicht voor een latere datum en misschien teveel terzijde... maar was dat niet een hele opgave om dan ineens weer in de lekenwereld te staan, vooral na zo lang in een compleet andere wereld te hebben geleefd (ik zal niet meteen zeggen "geslotener wereld" want dat viel bij jullie dus wel mee ook door die onderwijstaak).

Voor nu: bedankt! en heel graag tot ziens op de site.

Mijn grootvader, Hendricus Petrus Jacobus Brautigam (1895-1944) is van 27 Jan 1906 tot 4 april 1908 in de burgerlijke stand van Goirle in het Fratershuis ingeschreven en daarna tot 4 augustus 1908 in het Fratershuis in Tilburg. Kennelijk heeft deze ‘juvenist’ zijn opleiding voortijdig afgebroken.
Zijn er misschien nog leerlingdossiers bewaard gebleven?

Dag Leontien, dat durf ik je zo niet te zeggen maar mijn collega Thijs is hiervan veel beter op de hoogte. Het kan even duren maar hij komt er zeker bij je op terug.

Dank voor je reactie, Marilou, dan wacht ik het rustig (maar wel heel benieuwd) af.

Beste Leontien en Thijs,

Ik ben ook heel benieuwd of er nog leerlingdossiers bewaard zijn gebleven betreffende de studenten in Goirle (periode 1927-1931), en of deze ook in te zien zijn.

met vriendelijke groet,
Marina

Beste Leontien en Marina, dank voor jullie vraag (en geduld!). Leerlingendossiers zijn naar mijn verwachting te vinden in het archief van de Fraters van Tilburg. Zij hebben hun archief - circa 700 strekkende meter - nog in eigen beheer en dit is te vinden in hun generalaatshuis aan de Gasthuisring in Tilburg. Onderdeel daarvan is een collectie persoonsdossiers, "slechts" 120 meter groot. Je kunt je vraag daarom het beste aan hen voorleggen. De contactgegevens zijn:
- Gasthuisring 54, 5041 DT Tilburg
- Bezoek alleen na afspraak met tel. +31 13 5432777
- e-mail: generalboard@cmmbrothers.nl

Hopelijk vinden jullie via deze weg leerlingendossiers. Ik heb goede hoop dat deze in genoemd archief te vinden zijn. Of de zoektocht wat oplevert of niet, we horen het hier graag, daar zijn ook andere bezoekers weer mee geholpen : )

Zie ook deze pagina, en dan het tabblad "Het archief": http://resources.huygens.knaw.nl/zendingoverzeesekerken/RepertoriumVanN…

Hartelijk dank voor bovenstaande informatie! Daar ga ik zeker mee verder.

Ik zal het BHIC.nl verwittigen van wat ik vind (maar dat kan nog wel een paar maanden duren, want er zijn veel sporen te volgen in mijn onderzoek).

Zou heel graag meer contact hebben met jongens van het juvenaat in Goirle.
Jaren 1957 1958 1959

Hallo Willy, inderdaad leuk als er nog oud-klasgenoten van je gaan reageren. Hoe heb je die kostschooltijd ervaren? Zijn er nog bepaalde lessen, docenten, buitenschoolse activiteiten die je je als de dag van gisteren herinnert? Vertel nog eens verder als je wilt.

Dag Thijs,

Zoals alweer enige tijd geleden beloofd, zou ik je op de hoogte houden van het resultaat van mijn navraag bij het archief van de Fraters van Tilburg. Vanmorgen heb ik contact gehad met de archivaris en hij vertelde mij dat er in het archief nauwelijks dossiers van pupillen aanwezig zijn, maar vooral dossiers over de orde, die wereldwijd actief was. Er waren twee typen leerlingen: kweekschoolleerlingen en jongens met leer- en opvoedingsproblematiek. Het feit dat mijn grootvader een brief in het Frans schreef is een duidelijke indicatie dat hij op de kweekschool zat, ondanks dat hij nog geen elf jaar was, toen hij in Goirle bijgeschreven werd.

Dank voor deze update Leontien, hier zijn ook andere bezoekers mee geholpen die vragen hebben over het archief van de fraters. Jammer dat deze weg geen resultaten heeft opgeleverd, in de zin van dossiers voor individuele leerlingen dan. Maar over de leerlingen meer algemeen zal het archief toch best wat gegevens bevatten vermoed ik? Veel succes met je onderzoek!

Ik begrijp dat het archief meer gaat over organisatorische zaken de wereldwijde organisatie van de fraters betreffende en niet zozeer over inhoudelijke zaken m.b.t. de opleiding specifiek in Goirle en Tilburg

Ah zo, duidelijk! Fijn dat je dit nog wilde toelichten Leontien.

Bart de Cort stuurde ons deze foto’s van rapporten van zijn vader, die in de jaren dertig onderwijs op kostschool zat bij de fraters in Goirle en Tilburg. Waarvoor dank!

1.

2.

3.

4 nieuwe foto’s van internaat St. Franciscus van Sales in Goirle, ingezonden door Rudi Klomp. Waarvoor dank!

1.

2.

3.

4.