Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Huize Sint Elisabeth in Dongen

Kloosters

Het parochiale armenbestuur van Sint Laurentius besloot in januari 1882 een gasthuis te bouwen voor verpleging van armen. Op hun verzoek betrokken 26 april 1883 vier zusters Franciscanessen Alles voor Allen uit Breda het klooster, ontworpen door architect A. Verlegh uit Breda.

Huize Sint Elisabeth in 1955 (collectie Collectie Franciscanessen Alles voor Allen)
Huize Sint Elisabeth in 1955 (collectie Collectie Franciscanessen Alles voor Allen)

Meteen al bleek dat het veel te klein was. In 1885 werd een rechtervleugel aangebouwd voor een ziekenhuisje. Voor de verdere uitbouw moest grond worden gekocht. In 1888 konden nieuwe ziekenhuisvleugels in gebruik worden genomen. De kapel verrees tussen de vleugels, zodat een gesloten binnentuin ontstond. Deze kapel werd in 1893 ingewijd en was ontworpen door architect Van Genk uit Leur en geschonken door huisarts C.J.J. Maassen.

In 1963, toen de stichting Huize Sint Elisabeth het ziekenhuis moest afstoten, werd het omgebouwd tot verpleeghuis.

Al spoedig overwoog men nieuwbouw in een nieuwe organisatie. De communiteit verliet het gasthuis in 1974. Het Sint Elisabethgasthuis maakte plaats voor het nieuwe verpleeg- en verzorgingshuis De Volckaert, dat in januari 1975 in gebruik kon worden genomen. Toen is ook het oude gebouw afgebroken, op die plek werd de parkeerplaats aangelegd.

Bron: J. Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant, Alphen a/d Maas, 2010 

23

Reacties (23)

Saskia Smit zei op 1 maart 2017 om 17:48 uur

Rond 1970 tot 1974 werkte ik in het Gasthuis om wat bij te verdienen op zaterdagen en zondagen van 8 uur tot 10 uur en van 12 uur tot 2 uur. Ik woonde dan ook vlakbij, in de Gasthuisstraat. Eerst op de afdeling op de tweede verdieping waar bejaarden een eigen kamer hadden. Daarna op de begane grond waar een zaaltje was waar ouden van dagen de hele dag zaten en hun eten kregen. Mijn werk bestond uit het verzorgen van de maaltijden en opruimen ervan. Ook wat schoonmaakwerkzaamheden. Van het gespaarde geld kocht ik een stereo-installatie toen ik ging studeren.

Annemarie van Geloven zei op 2 maart 2017 om 11:05 uur

Leuk, jouw reactie. Roept onder leeftijdgenoten nostalgische gedachten op. Ook ik kocht na mijn eerste vakantiebaantje een draagbare radio, die het bijna 30 jaar heeft volgehouden. Waren de zusters streng of vriendelijk? Wat voor sfeer hing daar?

Saskia Smit zei op 3 maart 2017 om 15:27 uur

Rond 1970 tot 1974 werkte ik in het Gasthuis om wat bij te verdienen op zaterdagen en zondagen van 8 uur tot 10 uur en van 12 uur tot 2 uur. Ik woonde dan ook vlakbij, in de Gasthuisstraat. Eerst op de afdeling op de tweede verdieping waar bejaarden een eigen kamer hadden. Daarna op de begane grond waar een zaaltje was waar ouden van dagen de hele dag zaten en hun eten kregen. Mijn werk bestond uit het verzorgen van de maaltijden en opruimen ervan. Ook wat schoonmaakwerkzaamheden. Van het gespaarde geld kocht ik een stereo-installatie toen ik ging studeren.

Toos Heesbeen zei op 24 februari 2020 om 21:25 uur

Ik heb er als baby een half jaar gelegen in 1955. Vanaf mijn geboorte in maart tot oktober van dat jaar. Ik moest in een couveuse maar die waren allemaal vol dus dan maar bij iemand anders erin.

Marilou Nillesen zei op 25 februari 2020 om 11:59 uur

O echt Toos, dus je deelde een couveuse samen met een andere baby? Hebben je ouders je verteld wat ze daar van vonden destijds? Misschien wel heel vanzelfsprekend, of toch niet?

Toos Heesbeen zei op 25 februari 2020 om 12:25 uur

Ja, ik deelde een couveuse met iemand anders, het mooie is dat ik deze persoon op latere leeftijd nog heb gesproken hierover, heel bijzonder. Mijn ouders hebben daar niet heel veel van verteld, het moest snel gebeuren, daar waren ze zich wel van bewust.

Marilou Nillesen zei op 25 februari 2020 om 22:14 uur

Het lijkt me een heel vreemde en mooie gewaarwording om dan die andere persoon te treffen, Toos! Kwam dat toevallig ter sprake, of kende je van haar naam?

Toos Heesbeen zei op 25 februari 2020 om 22:21 uur

Het was ook bijzonder, het was een jongen, haha, mijn ouders hebben verteld wie het was en ik kwam hem een keer tegen. We hebben het er samen wel even over gehad hoe apart het was. Daarna hebben wij elkaar nooit meer gezien of gesproken maar het zijn wel dingen die je nooit vergeet.

Marilou Nillesen zei op 26 februari 2020 om 13:59 uur

Nou, dan is de nood waarschijnlijk wel heel hoog zijn geweest, Toos ;)

Toch speciaal dat jullie het allebei kunnen navertellen, en ook elkaar nog eens gesproken hebben. Mooi om dat hier te laten weten, dank daarvoor!

Cees van Dongen zei op 29 april 2020 om 09:58 uur

Als kind heb ik daar een paar dagen verbleven voor het knippen van de amandelen. Dat was in dit tijd een noodzaak, aldus de heren doctoren van die tijd. Diverse kinderen hebben daar nog een trauma van overgehouden.

Marilou Nillesen zei op 29 april 2020 om 12:31 uur

Ja, ik herinner me het verhaal van Maarten 't Hart daarover... Hoe zit dat bij jou, Cees, heeft het bij jou veel indruk gemaakt?

Marianne zei op 25 juli 2020 om 21:21 uur

Bij mij en mijn zus is dat daar ook gebeurd.
Mijn zus, die eerst aan de beurt was, huilde en kreeg enorm op haar kop van de non.
Na afloop kregen we samen 1 ijsje, wat we moesten delen.
Nonnen waren daar absoluut niet aardig.

Mariët Bruggeman zei op 28 juli 2020 om 12:45 uur

Wat treurig Marianne, maar goed dat je samen met je zus was. Daar had je in ieder geval nog wel wat steun aan. Ik neem aan de je ouders er zo min mogelijk bij mochten zijn?

Marianne zei op 29 juli 2020 om 11:44 uur

Mijn mocht bracht ons en moest meteen naar huis.
Het zaaltje lag vol met kinderen en de nonnen maar mopperen.
Gelukkig duurde het maar 1 dagje en mochten we weer naar huis.

Mariët Bruggeman zei op 30 juli 2020 om 15:48 uur

Dan is het nu wel anders, beter geregeld voor de kinderen. Bedankt voor je reactie Marianne.

René Vermeulen zei op 21 februari 2021 om 16:33 uur

Samen met mijn broers hier misdienaar geweest bij pastor Groenendaal en later in de nieuwbouw bij de Volckaert.

Thijs de Leeuw zei op 23 februari 2021 om 06:41 uur

Hallo René, bedankt voor je reactie. Jullie waren dan al op jonge leeftijd heel betrokken bij het kerkelijke leven. Zou je nog meer willen vertellen? Hoe kwam dat zo, dat jij en je broers allemaal misdienaar werden? En wat herinner je je nog van die kapel van Huize St. Elisabeth en de nieuwbouw?

a.j.c. dejong zei op 31 juli 2021 om 15:52 uur

ik was daar ook misdienaar omdat ons Vader daar als tuinman werkte, waren al mijn broers daar ook misdienaar; de meeste indruk maakte altijd de (vele) begrafenissen waar je de mis moest dienen: je kreeg vrij van school en na afloop kreeg je van Zuster Godelieve, de kosteres, een dubbeltje, kwartje of 2 afhankelijk van de welgesteldheid van de overledene! en altijd thee met een beschuit met suiker! De hoogtijdagen was het aanpoten: met Kerstmis 3 missen achter elkaar te beginnen 's nachts om 12 uur; na afloop de Moeder |Overste en alle zusters Zalig Kerstfeest wensen alsmede mijn heer de rector (Rector Joling indertijd (1951 e.v.) Op de eerste verdieping woonde toen Mijnheer van Honsewijk die een prachtig uitzicht had op de hele Kardinaal van Rossumstraat; wij mochten daar met Ons Vader op zaterdagavond eens per maand TELEVISIE kijken de eerste TV in heel Dongen; wij kregen dan Sinalco limonade en ons vader een cognacje! De goede man had zich voor het leven ingekocht zoals dat toen nog ging en nooit gewerkt.
Zijn "personeel" was een postbode en een hulp in de tuin, die in het Gasthuis öpgenomen" waren, t.w. Neeltje Put en de nog niet zo lang geleden overleden Riekske Bergmans (uit de keuken) De naam vd postbode schiet me later nog wel te binnen.
Als we van de Laurentiusschool de rapporten gekregen hadden, moesten die gezien worden door deze mijnheer (beloning 1, gulden!) en door Moeder Overste ook m1, gulden

Thijs de Leeuw zei op 2 augustus 2021 om 12:00 uur

Dank voor het delen van je herinneringen, A.J.C. de Jong, hier en ook elders op de site trouwens. Leuk al die details, het inkijkje in het leven van een misdienaar vroeger en ook het geschetste tijdsbeeld. Wederom met plezier gelezen!

Marianne Andriessen zei op 2 augustus 2021 om 16:40 uur

Wat een mooi verhaal A. de Jong.
Riekske Bergmans kan ik me ook nog herinneren.
Meer dan 45 jaar geleden.

Antoon de Jong(Ajc) zei op 2 augustus 2021 om 17:04 uur

Ik kan enige verhalende “anekdotes “ nog wel toevoegen:sterker als ons moeder niet in het Gasthuis gewerkt had (rond 1935-1942), dan was ik er helemaal niet geweest! Ons vader de tuinman van het Gasthuis toentertijd bracht natuurlijk wekelijks de oogst naar de keuken waar ons moeder werkte en jawel van het een is het ander gekomen en ze trouwden in 1942!
Zodoende!!
Wordt vervolgd

Marianne Andriessen zei op 2 augustus 2021 om 18:17 uur

Geweldig verhaal Antoon! Leuk om dit te delen!

Antoon de Jong (ajc) zei op 2 augustus 2021 om 19:18 uur

Dankjewel !

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.