Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Klooster Sint-Josephsberg in Megen

Kloosters

In Megen, achter een poort met het beeld van Sint Jozef, liggen eenvoudige gebouwen gegroepeerd rondom een pandhof: het Clarissenklooster. Een sober klooster, zoals het de orde past. Maar het kent een bewogen geschiedenis.

Foto: collectie BHIC
Kloostergebouw (collectie BHIC)

In 1717 werden de Clarissen verdreven uit hun klooster Sint-Elisabethsdal in Boxtel. Op 16 juni 1719 gaf de graaf van Megen de zusters de grond in erfpacht waarop het kasteel van de heren van Megen had gestaan, dat in 1581 verwoest was. Erg rustig is het lange verblijf van de zusters in Megen niet verlopen.

In januari 1720 kwam een aantal zusters van Hoogstraten (B) naar een tijdelijke huisvesting in Megen. Tussen 1720 en 1723 verrees een klooster waarbij men het oude muurwerk en de keldergewelven gebruikte, ook de omgrachting bleef grotendeels intact. In de noordelijke vleugel werd de refter gebouwd, waar aanvankelijk ook de mis werd opgedragen. In de oostelijke kwamen kamers voor de abdis en de rector, de kapittelzaal, de slotdeur en een trap. Het complex werd uitgebreid met een brouwerij en een bakkerij. In 1740 werd een kapel ingericht in de westvleugel.

 De zusters voorzagen in hun onderhoud met de fabricage van Balsem de Malta en vlugzout. Toen hen dat in 1756 werd verboden stapten ze over op het bakken van hosties, waarvoor tien jaar later in de tuin een hostiebakkerij werd gebouwd.

Tijdens  Franse overheersing moesten de zusters uitwijken en vonden ze onderdak bij particulieren in Megen en Oss. Daarna keerden ze terug in hun klooster, maar pas in 1896 konden ze het terugkopen. Meteen restaureerden ze het lang verwaarloosde gebouw. Ze brachten de hostiebakkerij onder in het kloostergebouw.

Foto: BHIC / Henk Buijks, 2007
Poort (foto: BHIC / Henk Buijks, 2007)

Architect N.J.H. van Groenendael tekende een nieuwe kapel en rectorswoning. De oude kapel verbouwde men tot recreatieruimte en ziekenkamers. In 1950 werd de kapel door architect De Reus uit Oss verbonden met het slot, zodat de zusters de vieringen ook konden zien. In 1966 is het gedeelte dat zusters het ‘het kasteeltje’ noemden afgebroken en herbouwd. In de tuin staat het gebouw waarin tussen 1766 en 1897 de hostiebakkerij gevestigd was. En ook ligt daar een Lourdesgrot.

Het leven in het klooster volgt nog steeds de opdracht van de H. Clara, maar is wel aangepast aan de moderne tijd. In de jaren vijftig ging het strenge slot ging over in een meer open communiteit. Het onderscheid in koorzusters, lekenzusters en buitenzusters werd in 1954 afgeschaft. Eind jaren vijftig stopten ze ook met bedelen. Een aantal zusters studeerde theologie, ook gingen de zusters bezinningsdagen organiseren, verrichten ze thuiswerk voor bedrijven en verzorgen ze administraties. 

Bron: J. Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant, Alphen a.d. Maas, 2010

9

Reacties (9)

Rini de Groot. zei op 31 juli 2021 om 00:05 uur

Paul, tot in de jaren veertig, vijftig was in Uden bezoek aan huis van Zusters van Megen oa. voor de verkoop van Balsam de Malta.
Voor een verhaal ben ik opzoek naar een afbeelding van het etiket op het flesje.
Heb een afbeelding van een fles likeur Balsam die in België werd verkocht.

Paul HuismansBHIC zei op 2 augustus 2021 om 09:39 uur

Dag Rini, wat leuk om te horen! Weet je of die Balsam de Malta toen weer in Megen werd gemaakt?
De foto kunnen we helaas niet zomaar overnemen, het is niet duidelijk of er nog auteursrechten op zitten. In plaats daarvan maken we een link in jouw reactie. Dus zolang die werkt...

Rini de Groot zei op 3 augustus 2021 om 07:46 uur

Paul, allereerst maak ik een fout in de benaming, het is Balsem, in België werd Balsam aan de man gebracht. Zaterdag heb ik een kort bezoek gebracht, na aflevering van fruit door mijn broer.
En met Zuster Angela over de afbeelding gesproken zij zou kijken naar een afbeelding en doorsturen.

Wanneer ik antwoord van haar krijg zou jij toestemming kunnen vragen met het verkregen mailadres.
De door jou ontdekte afbeelding is mij onbekend.

Paul HuismansBHIC zei op 3 augustus 2021 om 07:51 uur

Hallo Rini, ik heb zowel met Balsam als met Balsem gezocht, hoor. De foto die ik gelinkt heb bleek bij nader inzien geen tip van jou, maar van mijn collega, die jouw reactie doorstuurde. Ik zal de link weer verwijderen.

Rini de Groot. zei op 3 augustus 2021 om 10:34 uur

Paul, ik stuur een afbeelding van de fles Balsam Likeur? van een reclame prent genomen in het Karrenmuseum van Essen (B)

Paul HuismansBHIC zei op 3 augustus 2021 om 10:47 uur

We hebben hem ontvangen, Rini. Ik nu toestemming vragen bij het museum om hem te mogen gebruiken op onze website.

Paul HuismansBHIC zei op 23 augustus 2021 om 09:44 uur

Balsam de Malta (coll. Koninkl. Heemkring Essen)Hallo Rini. De poster blijkt tot de collectie van de Koninklijke Heemkring Essen te behoren. Zij hebben nu toestemming gegeven de foto te gebruiken. Dus staat hij nu hierbij.

Wim Brinkmans zei op 28 februari 2023 om 17:25 uur

Als Stichting Axideo, (actie voor God) zijn wij een film aan het maken over de H. Eucharistie. Daarin besteden wij veel aandacht aan de Heilige Hostie.
Nu is mijn vraag hebt u een film over het maken van de hosties, of zouden wij dat bij u mogen filmen?
www.axideo.nl
met vriendelijke groeten.
Wim Brinkmans St. Axideo

Thijs de LeeuwBHIC zei op 6 maart 2023 om 11:17 uur

Beste Wim, helaas kunnen wij / het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) u hiermee niet van dienst zijn. Deze pagina gaat over het betreffende klooster, maar een band tussen dat klooster en het BHIC is er niet. Voor uw project kunt u misschien contact opnemen met: https://www.clarissenmegen.nl/contact/

Op die site vind ik, op deze pagina, informatie over de hostiebakkerij, met onder andere een (Youtube)filmpje: https://hostiebakkerij.nl/ U zou bij hen kunnen informeren of u deze mag gebruiken/tonen?

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.