Klooster aan de Kloosterstraat in Loon op Zand

Paul Huismans

vertelde op 6 september 2013 om 15:53 uur

In 1843-1844 bouwde pastoor H. Spoorenberg naar ontwerp van architect A. van Veggel een pastorie in de huidige Kloosterstraat. Pastoor Klijssen liet naast de kerk een nieuwe pastorie bouwen, die hij in 1899 kon betrekken. De oude pastorie werd tot klooster verbouwd voor de Zusters van Liefde van Schijndel , die het katholieke onderwijs gingen verzorgen voor kleuters en meisjes.

Het koetshuis werd kapel en naast het klooster werden vijf klaslokalen gebouwd. Op 30 juni 1899 namen de zusters intrek in het Sint-Gerlachusgesticht. Later vertrokken ze naar een nieuw kloostergasthuis aan de huidige Van Rijckevorselstraat.

De Fraters van Tilburg kochten het oude klooster en vestigden zich daar op 25 september 1926. Het kreeg de naam Fraterhuis Sint Eligius, naar frater superior Eligius Elich. De fraters gaven onderwijs aan de jongens.

De voormalige meisjesschool kreeg een bestemming als sanatorium voor tbc-patiënten en herstellingsoord voor zieke fraters. Daarom werd een grondige verbouwing uitgevoerd naar tekeningen van architect C. Panis. De inzegening van deze bouw vond plaats op 8 oktober 1928.

De fraters namen in 1968 afscheid van het onderwijs en het fraterhuis werd 1 oktober 1974 opgeheven. Het werd verkocht aan Huize Assisië te Udenhout. Van 1975 tot 1993 deed het pand dienst als internaatsvervangend tehuis (Inverte) voor mensen met een verstandelijke beperking, ressorterend onder de stichting Prisma te Udenhout. Sinds 1994 maakt het oude gebouw deel uit van het erachter gebouwde multifunctioneel centrum De Wetering.

Bron: J. Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant, Alphen a/d Maas, 2010

Foto's

Het oude Sint-Gerlachusgesticht (Erfgoedcentrum Ned. Kloosterleven, BM-Z152 collectie Zusters van Liefde van Schijndel nr. 132027)
Sint-Eligiusklooster (BHIC, collectie Provincie Noord-Brabant)

Meer Kloosters

Reacties (7)

Harry Rouwenhoff zei op 13 januari 2020 om 15:26 uur

Momenteel ben ik bezig met een stamboom van mijn vader:
Franciscus Johannes Maria Rouwenhoff (geboren 04-12-1920 overleden 02-11-1999). Op zijn 14e is hij voor een periode van 3 jaar naar Loon op Zand vertrokken. Ik heb het vermoeden dat hij in een van de juvenaten heeft verbleven, daar er sprake was volgens mijn moeder van een "soort priesteropleiding". Kunt u misschien nagaan of hij ooit in uw klooster is geweest. En zo ja, kunt u als dat beschikbaar is een kopie inschrijfgegevens opsturen?
Ik hoor graag van u onder dankzegging voor de genomen moeite,
Met vriendelijke groet,
Harry Rouwenhoff

Erik zei op 3 oktober 2020 om 15:49 uur

Geachte.

Ik werk in de Wetering al enige jaren. En vooral in het voormalige klooster heb ik daarom ook heel wat voetstappen achter gelaten. Waar ik erg in geïnteresseerd is. Is dat vooral 's avonds bij het afsluiten alleen overvallen wordt door een bepaalde angst. Ik ben van nature een zeer nuchter mens. Ben ook niet bijgelovig. Maar tijdens mijn sluitronde word ik overvallen door een gevoel van bekeken worden zodra ik boven oom bij de Pastorije. Zoals deze zaal genoemd is. Noem het maar een paranormale sfeer. Ik heb ooit gehoord dat het gedeelte waar de Wetering tegen aan gebouwd is met het gedeelte van de Grote zaal en de sporthal. Dat op deze plek vroeger een begraafplaats lag. Wat hiervan waar is weet ik niet. Maar graag zou ik meer willen weten over de geschiedenis van het oude klooster. En of hier verhalen van bekend zijn over de gebeurtenissen in de voorafgaande jaren. Maar nogmaals. Ik heb niets met het paranormale. Maar ik puur geïnteresseerd in de verhalen en gebeurtenissen.

Paul Huismans zei op 5 oktober 2020 om 09:55 uur

@ Harry Rouwenhoff. Excuses voor het late antwoord. In 1926 kan het haast niet anders of Franciscus is bij de Broeders van Liefde van Tilburg geweest, als hij in Loon op zand heeft gezeten. Maar een priesteropleiding zal het niet zijn geweest, de fraters waren zelf immers geen priesters, maar wel een onderwijscongregatie.
Het BHIC beheert de archieven van de congregatie niet, dus helaas kan ik u niet verder helpen met het zoeken naar zijn inschrijving. Misschien dat de congregatie zelf nog gegevens heeft.

Paul Huismans zei op 5 oktober 2020 om 10:11 uur

@ Erik. Dat klinkt spookachtig. Eerlijk gezegd weet ik niet of er een begraafplaats bij dit klooster lag. Als dat zo is zouden de archieven van de gemeente Loon op Zand hierover uitsluitsel moeten kunnen geven. Die berusten bij het Regionaal Archief Tilburg. In het archief 1937-1980 zou dossier 1311 hierover dan gegevens moeten bevatten. Over de periode 1811-1937 zie ik alleen doos 5 van de aanvulling. Maar misschien kunnen onze Tilburgse collega's je verder helpen.
Ook bij heemkundekring Loon op 't Sandt weten ze er misschien wel meer van.

Hanneke Verhoeven zei op 8 oktober 2023 om 18:54 uur

Als kind kwam ik vaak bij de fraters zo rond 1965 tot 1968. Mijn moeder werkte daar en ik mocht regelmatig met haar mee. Door de gangen glijden over de pas geboende vloeren. Spelen bij de geitjes in het geitjes verblijf buiten. Luisteren naar de verhalen en voorgelezen verhalen van Frater Accursius. Als ik het goed schrijf. Hij schreef zelf ook boeken onder pseudo Wil van Loon. Een andere frater had een broedmachine in zijn kamer waar ik vol bewondering de eieren ging bekijken en de kuikentjes die hier uitkwamen.
Er werden regelmatig feesten gegeven waar de nodige luxe etenswaren geserveerd werden. Wat overbleef mocht mijn moeder soms mee naar huis nemen. Op jonge leeftijd wist ik hierdoor al wat lekker maar ook duur eten was.
De freule van Loon op Zand (Verheijen) mocht in het fratershuis naar de mis. Volgens mij omdat ze toen al te oud was om helemaal naar de kerk St Jans Onthoofding te gaan. Maar vlgs mij was de afstand vanuit haar Witte kasteeltje bijna gelijk.

Thijs de Leeuw zei op 9 oktober 2023 om 16:23 uur

Bedankt Hanneke voor deze bijdrage aan het verhaal van dit klooster! Wat bijzonder dat je zo, door het werk van je moeder, op jonge leeftijd al hebt kunnen meemaken wat daar in die (toch best gesloten) wereld allemaal gebeurde. Dan krijgt zo'n plek wel een heel bijzondere betekenis, ook door het goede contact met de fraters.

Hein Verschure zei op 22 januari 2024 om 21:03 uur

Erik van 3 oktober 2020,
je hebt goed gevoeld, hun onrust.
Tel door: sinds de bouw in 1994, de aanbouw klooster is de grond omgeploegd, graven verwijderd, nooit iets over vernomen, en die enorme hoeveelheid oude geesten van fraters en nonnen blijft.
Daarom ook al 7 jaar gedonder rondom sloop en nieuwbouw Wetering, en niets werkt, enkel dat het nu wordt gesloopt, terwijl er 38 verenigingen zijn, en nooit wordt renovatie besproken, zodat iedereen tussentijds kan blijven, vooral de jeugd (550 kinderen, 900 hockeyers)