Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Internaat Mariënkroon in Nieuwkuijk

Internaten

De jongens van internaat Mariënkroon werden opgevoed door paters en broeders van de in 1098 in Frankrijk gestichte Orde van Cisterciënzers. Het klooster van deze religieuzen in Nieuwkuijk, Mariënkroon, groeide uit tot het grootste van de Cisterciënzerorde in Europa, met meer dan tachtig monniken waaronder vijftig priesters. De internen gingen niet naar school bij deze kloosterlingen, maar zaten bijvoorbeeld op de mulo of het gymnasium in Waalwijk, waar velen van hen zes dagen per week heen moesten fietsten.

Juvenisten en hun pater-onderwijzers (foto: collectie Streekarchief Langstraat Heusden Altena, mar00559
Juvenisten en hun pater-onderwijzers. Bron: Streekarchief Langstraat Heusden Altena, nr. mar00559

Op het kleinseminarie van deze paters kon je na de lagere school, dus vanaf je twaalfde terecht. Als alles in een keer goed ging werd je er in zes jaar tijd voorbereid op de eigenlijke opleiding tot kloosterling, die daarna pas echt begon. In de praktijk haalden de meeste seminaristen de eindstreep, toetreden tot de orde, niet. Omdat zij geen voortgang boekten maar vooral ook omdat het kloosterleven nogal wat offers vroeg. Zoals het celibaat en het afgezonderde bestaan. Tot ver in de jaren zestig gold voor de kloosterlingen van deze orde bovendien een volledig 'silentium', ofwel een verplicht zwijgen. Je stelde je leven echt volledig in dienst van God door middel van een contemplatief leven. 

De kapel van de school, 1929 (Fotopersbureau Het Zuiden, collectie Streekarchief Langstraat Heusden Altena, nr. mar00275)
De kapel in 1929. Foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Streekarchief Langstraat Heusden Altena, nr. mar00275

Godsdienst maakte een belangrijk deel uit van de roomse internaatsopvoeding en je bracht dan ook heel wat uren door in de eigen kapel van de paters. Op de onderste foto is zo'n samenkomst te zien. De juvenisten knielen in een van de kerkbanken, terwijl een van hen het klavier bespeelt en twee paters achterin, biddend op hun kerkstoel, alles goed in de gaten houden.

Voor de paters was de kostschool weer een belangrijke bron van inkomsten. Net als hun boerderij, waar zij kalkoenen, kippen, varkens en koeien hielden en een kwekerij verzorgden. Ook de drukkerij, waar naast hun Bernardustijdschrift (1931-1961) menig geboorte- en rouwkaart van de pers rolde, bracht geld in het laatje. Net als het assisteren in nabije parochies en scholen.

Eind jaren zestig belandde het aantal roepingen tot het priesterambt en het kloosterleven in een vrije val. Dat betekende het einde van het kleinseminarie Mariënkroon. Het internaat werd in 1973 opgeheven. De drukkerij kwam in 1996 in particuliere handen.

Fotopersbureau Het Zuiden, collectie Streekarchief Langstraat Heusden Altena, nr. mar00499
Staand: Alphonsus Lieven, zittend: van links naar rechts:1. Julianus van Harssel, 2. Donatus Frijns en verder onbekenden, 1928. Foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Streekarchief Langstraat Heusden Altena, nr. mar00499

Bron: 25 eeuwen in vogelvlucht. Heerlijkheid Onsenoort, Abdij Mariënkroon, Mariapoli Mariënkroon (Stichting Mariapoli Mariënkroon: Nieuwkuijk 2009).

23

Reacties (23)

Ria brok zei op 11 maart 2019 om 16:07 uur

Ik vraag me af of het wel klopt dat er in de 60er jaren nog sprake was van een kostschool. Ik kom uit de omgeving van Nieuwkuijk en ging tussen 1960 en 1965 naar het dr. Mollercollege in Waalwijk. Daar bezochten jongens het gymnasium die weliswaar intern waren op marienkroon in Nieuwkuijk maar elke dag op en neer fietsten naar Waalwijk om daar naar het gymnasium te gaan.

Bert. zei op 12 maart 2019 om 20:07 uur

Ria,

Wat houdt een kostschool in? Is dat het intern zijn of intern incl. interne opleiding.
Men volgde niet alleen via het dr,Mollercollege. de school, maar ook via de Michaël-Mulo in Waalwijk.
Daaom ook dat ik mij afvraag of de Bernardusschool ooit een echte school is geweest of dit niet slechts een studie-begeleiding was.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 13 maart 2019 om 09:44 uur

@ Ria: goede vraag. Ik kan er zo snel het antwoord niet op geven, maar ga het wel even uitzoeken!

@ Bert: bedankt voor je reactie. Ook dit is een heel terechte vraag. Voor de kaart zijn wij in principe wel uitgegaan van intern zijn inclusief interne opleiding. Ik zal ook nog eens bekijken hoe dat nu precies zat met de Bernardusschool Misschien reageert er in de tussentijd nog iemand die het antwoord weet!

hartelijke groeten,

Kees zei op 15 april 2019 om 10:07 uur

Ik ben in 1965 op Mariënkroon terecht gekomen samen met nog 1 andere eerstejaars. De naam Bernardusschool is mij niet bekent en zegt mij ook niets.
Ik ging naar het gymnasium op het dr. Mollercollege in Waalwijk. Fietste dagelijks samen met andere interne jongens van Mariënkroon welke ook gymnasium of atheneum volgden naar Waalwijk op en neer, in die tijd ook nog op zaterdag. De mulo leerlingen gingen in Nieuwkuijk naar school.
Op het internaat Mariënkroon was geen opleiding maar was enkel verblijf, verzorging en studie begeleiding wat dan ook strikt volgens de regels gehandhaafd werd.
Mariënkroon was in die tijd kleinschalig, ik schat toen nog zo'n 40 leerlingen voor de verschillende opleidingen en verdeeld over de 5 studiejaren

Marilou NillesenBHIC zei op 15 april 2019 om 16:16 uur

Bedankt voor je berichtje, Kees. Begrijp ik je goed dat je op Mariënkroon woonde en dan naar Waalwijk fietste? Hoe vond je het om daar te zijn?

Kees zei op 15 april 2019 om 19:25 uur

Dat klopt inderdaad. Het was 6 dagen in de week op en neer naar Waalwijk fietsen. Weer of geen weer ging het tussen de kassen door via Elshout naar Waalwijk.
Je woonde op Mariënkroon. Er heerste orde en regelmaat onder een streng regime. De dag begon om 6 uur met opstaan, ontbijt, brood klaarmaken om mee naar school te nemen en dan op de fiets naar Waalwijk.
's-Middags terug en bij thuiskomt had je even tijd voor ontspanning. Verder was er nog dagelijks 2 keer een uur verplichte studie onder begeleiding en tussendoor ook nog naar de kapel voor een dienst en naar de eetzaal voor de warme hap. Op zondag was de dienst in de kapel van de abdij en verder was het op zondag verveling alom. Niets te beleven.
Ik weet nog dat ik eind augustus daar ben binnengekomen en de eerste keer dat ik naar huis mocht was met de herfstvakantie eind oktober.

Marilou NillesenBHIC zei op 15 april 2019 om 22:05 uur

Bedankt voor je toelichting, Kees, het is me nu helemaal duidelijk. Het blijft voor mij iedere keer bijzonder om te lezen hoe kinderen op die jonge leeftijd zo lang van huis (moesten) blijven.
Met een uitermate duidelijk rooster daar; zoveel is duidelijk. Hoe vond je dat? Kijk je terug op een prettige tijd? Of juist niet?

Kees zei op 16 april 2019 om 13:27 uur

Al met al kijk ik er niet met veel plezier naar terug. Ik heb de volledige opleiding daar ook niet afgemaakt.
Maar achteraf kan ik het wel enigzins begrijpen.
Ik was de oudste uit een gezin van 7 en mijn beide ouders runden een eigen transportbedrijf waar voor hun alle tijd in ging zitten.

Marilou NillesenBHIC zei op 17 april 2019 om 11:38 uur

Hallo Kees, verdrietig dat je niet met plezier kunt terugblikken op die tijd; toch een wezenlijk onderdeel van je jonge leven. Maar wat je zegt; het waren andere tijden. Voor ouders en voor hun kinderen.

Veel dank voor je berichtje.

Rinie zei op 21 april 2019 om 16:06 uur

Bernardusschool heb ik ook nooit gehoord. Ik kom uit Haarsteeg en heb
zelf op pensionaat Eikenburg gezeten. Halverwege de Mulo kwam ik weer thuis op de Mulo in Nieuwkuijk waar interne leerlingen van Marienkroon in mijn klas zaten. Het internaat was nog maar klein. Ik herinner me wel dat klasgenoten uit mijn dorp naar Marienkroon gingen voor de studie uren. Dat deden ze samen met de internaatleerlingen. Na de studie uren gingen ze iedere dag gewoon naar huis. Zelf kreeg ik er bijles wiskunde. Studie deed ik thuis.

Mariët BruggemanBHIC zei op 25 april 2019 om 15:27 uur

Bedankt voor je reactie Rini, hoe beviel dat thuis wonen en studeren weer? Nadat je op het pensionaat had gezeten. Miste je de groep en het gezamenlijk studeren?

Arie Beijers zei op 29 april 2019 om 16:37 uur

In de jaren 1960 t/m 1965 ben ik intern geweest op het Bernhardcollege van abdij Marienkroon.
Rector was pater Stephanus en conrector was pater Martinus.
Omdat voor mij de opleiding te hoog was gegrepen, ben ik na 1 1/2 jaar naar de St Michael mulo aan de Hadewychstraat in Waalwijk gegaan.
Samen met Edwin Hazelzet fietsten we dagelijks van Nieuwkuijk naar Waalwijk.
Ik denk met heel veel plezier terug aan die tijd.
Er werd toneel gespeeld ,biljard gespeeld en gevoetbald.
De voetbal club heette ( O N S ) ontspanning na studie.

Marilou NillesenBHIC zei op 29 april 2019 om 20:54 uur

Hallo Arie, met een gezamenlijke fietstocht, en toneel en sport op school klinkt dat inderdaad als een plezierige periode! Speelde jullie voetbalclub ook tegen andere verenigingen, of hoe ging dat in zijn werk?

Arie Beijers zei op 30 april 2019 om 10:35 uur

Hallo Marilou, met onze club speelden wij regelmatig tegen jeugdteams uit Nieuwkuijk. In het elftal stonden niet alleen jongens van het pensionaat maar ook paters/broeders.
Ondanks het feit dat het meer dan vijftig jaar geleden is dat ik daar verbleef, denk ik nog regelmatig terug aan die voor mij toch belangrijke periode in mijn leven.
Toen ik afscheid nam van het college in 1965, heb ik nog een oorkonde ontvangen . ( ondertekend door rector en mede-bewoners van het pensionaat).
Ik heb begrepen dat er inmiddels een museum is geopend van Abdij Marienkroon , de paters Cistercienzers.
Eventueel ben ik bereid de ingelijste oorkonde aan dit museum te beschikking te stellen.
groetjes, arie

Marilou NillesenBHIC zei op 30 april 2019 om 16:56 uur

Hallo Arie, bedankt voor je verdere toelichting. Het is me nu alweer veel meer duidelijk, hoor; dank!

Wellicht is het museum inderdaad wel heel blij met een dergelijke oorkonde. Ze hebben inmiddels een eigen site waarop je ook contactgegevens kunt vinden, kijk maar eens hier: https://stichtingabdijmarienkroon.nl/museum-marienkroon/

Wij zijn trouwens al blij met een foto van de oorkonde, die zetten we dan graag bij je reactie ;) (als je dit ook wil, kun je het sturen naar info@bhic.nl)




En dat is nog eens snel, Arie! Bedankt voor het opsturen, we zetten de oorkonde hier meteen bij:

PHC v Drunen zei op 17 januari 2020 om 17:56 uur

De oorkonde is inmiddels in het bezit van het museum met dank aan Arie. We zoeken nog naar een mogelijkheid om de oorkonde te tonen aan bezoekers.

Marilou NillesenBHIC zei op 19 januari 2020 om 20:48 uur

Ah, een mooi streven, PHC v Drunen. Hou je ons op de hoogte wanneer dat is gelukt? We zijn benieuwd!

Peter Kuipers zei op 17 juli 2020 om 17:55 uur

Na eerder in Heeswijk en Uden gezeten te hebben kwam ik in 1966 op Mariënkroon. Omdat ik geen echte gymnasiast was mocht ik de lessen gaan volgen op de Mulo in Nieuwkuijk (de Vliedberg). Ik heb er een pracht tijd gehad. Onder leiding van pater Norbertus Cools en pater Jacobus Schuurmans heb ik er volwassen mogen worden. Een veilige woonstek met veel aandacht voor elk individu. Jaarlijks een toneelstuk instuderen voor de ouderdag.

Mariët BruggemanBHIC zei op 20 juli 2020 om 10:08 uur

Wat een mooie herinneringen Peter. Kun je je nog wat herinneren van jouw rol(len) in de toneelstukken voor de ouders? Dat moet toch zeker indruk gemaakt hebben.

Broeder Wiro zei op 6 februari 2021 om 20:34 uur

De broer van mijn tante, de echtgenote van de broer van mijn moeder, is pater Raymundus van Kessel. Hij woonde sinds 1940 in Marienkroon. Hij is in 1997 overleden. Hij hield veel van creatieve kunstwerk. Ik kwam, als 16 jarige, in de gastenhuis van Marienkroon voor drie dagen. De gastenpater is P. Laurentus.
Daar woonden ook de Broeders, ik zag er Br. Gabriel die op zijn grasmachine rond reed op de voortuin. Een echte werkbroeder!
Vriendelijke groet, Wiro

Thijs de LeeuwBHIC zei op 8 februari 2021 om 08:32 uur

@Broeder Wiro: bedankt voor je reatie. Waarom ging je als zestienjarige eigenlijk voor drie dagen naar dat gastenhuis? Zijn er nog meer broeders, paters of bijzondere momenten die je je nog goed kunt herinneren van Mariënkroon? Mag ik nog vragen bij welke religieuze gemeenschap je zelf broeder bent geworden, was dat ook te Mariënkroon?

Wiro zei op 27 februari 2023 om 10:46 uur

Beste Thijs, sorry voor de late reactie.
Ik had als 16 jarige puber veel belangstelling voor het contemplatieve monastieke leven. Nu ben ik bij de Trappisten van de abdij van Koningshoeven. Onze Orde behoort ook bij de Cisterciënzer-Orde, maar wel in de hervorming. die was gesticht door de abt van de abdij van La Trappe (Fr.). De abt heet: Dom Armand-Jean de Rance (1626-1700).

Thijs de LeeuwBHIC zei op 6 maart 2023 om 11:14 uur

Ah, de abdij van Koningshoeven, wat mooi om een bericht vanuit deze bijzondere plek te mogen ontvangen! En dat die verbondenheid met de Cisterciënzer-Orde zo sterk is gebleven. Dank, Wiro, dat je nog wilde reageren op mijn bericht.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.