Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Het klooster Mariëndaal

Kloosters

Tussen 1862 en 1865 bouwden paters Jezuïeten in Velp een klooster voor het huisvesten en onderwijzen van hun priesterstudenten. Een eeuw later verliet de orde Velp weer. In het monumentale gebouw kwam 'De Binckhof', voor mensen met een geestelijke handicap. Inmiddels wordt het landgoed herontwikkeld en heet het Mariëndael.

In 1862 kwamen Jezuïeten vanuit Ravenstein naar Velp, op zoek naar een plek om hun priesterstudenten te huisvesten. Mgr. De la Geneste, rector van het Graafse Gasthuis, verkocht de orde een boerderij en een stuk grond in Velp. De boerderij was de oude boerenhoeve Lievendaal die bij het landgoed Veenzicht hoorde.

De Jezuïeten, die de Mariaverering hoog in hun vaandel hebben staan, gebruikten het laatste deel van de naam van de boerderij voor het nieuwe complex dat ze op die plek gingen bouwen en noemden het Mariëndaal.

Naar ontwerp van architect pater A. Slootmaekers S.J. verrees er tussen 1862 en 1865 een groot gebouw langs de weg van Den Bosch naar Nijmegen. Om het gebouw heen kwam een park, aangelegd in Engelse Landschapsstijl met gazons, randbeplanting en alleenstaande bomen. In 1887 werd het complex uitgebreid met een voorziening voor oudere priesters, dat de paters Oldenzaal noemden.

Mariëndaal in 1935De Jezuïeten leidden niet alleen hun novicen op in Mariëndaal, vanuit het klooster verrichtten ze ook zielzorg in de omgeving van Velp, Grave en Reek, en zelfs verder tot aan de andere kant van de wereldbol: de eerste missionarissen voor de Java-missie werden vanuit Mariëndaal uitgezonden.

In 1965 vierde de Jezuïeten hun 100-jarig jubileum in Velp. Maar het jaar daarop vertrokken ze naar Venlo. Ze verkochten het klooster en het landgoed aan de Sint Jozefstichting te Breda, die vanuit West-Brabant het instituut Binckhof naar Velp overbracht. 'De Binckhof', een instituut voor mensen met een geestelijke handicap, werd een belangrijke werkgever voor de bewoners van Velp. Het landgoed werd voor een groot deel bebouwd met moderne paviljoens voor de bewoners van De Binckhof.

Inmiddels is al een aantal jaren een proces aan de gang, waarbij een gedeelte van de zorginstellingen op het voormalig Binckhofterrein is verplaatst en het terrein zelf ontwikkeld moet worden tot een nieuwe woonwijk van de gemeente Grave. Het terrein is grotendeels verkocht aan een projectontwikkelaar, Parkvisie, die in overleg met de gemeente een plan heeft ontwikkeld voor de aansluiting van het terrein bij Velp.

Aan de Kastanjelaan zijn woningen gebouwd voor cliënten van Dichterbij (via de stichting Vizier de opvolger van de vroegere Sint-Jozefstichting). Ook is het gemeenschapshuis voor alle inwoners van Velp gerealiseerd. Er komen nog negentig woningen, onder andere voor starters en senioren, en een brede school. Het klooster zelf is een Rijksmonument en blijft dus behouden. Er komen tweeënveertig appartementen in.

Dan is er nog het restant van het oude landschapspark. Dit terrein heeft bijzondere natuurwaarde. Daarom is het verpacht aan het Brabants Landschap voor het beheer en het onderhoud. Het landgoed is onder andere een belangrijk leefgebied voor dassen. In overleg met de Stichting Dichterbij is het gebied omgedoopt in landgoed Mariëndael.

Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.

38

Reacties (38)

Wout Heessen, stadsgids te Ravenstein zei op 20 maart 2008 om 14:18 uur

De paters vertrokken uit Ravenstein om twee redenen.
1. In Ravenstein werd de ruimte te klein en er waren te weinig uitbreidings-mogelijkheden.
2. Er werd verwacht dat de nieuwe spoorlijn 's-hertogenbosch-Nijmegen langs de rijksweg via Grave naar Nijmegen zou lopen.
I.v.m. de slechte bodemgesteldheid werd besloten hiervan af te wijken en de spoorlijn bij Ravenstein de Maas te laten kruisen.
De paters hebben jarenlang studenten en leraren van en naar het station in ravenstein gebracht per ingehuurde koets.
Bron en verdere info: Jezuïtenarchief, Houtlaan, Nijmegen

Christian van der Ven, namens BHIC zei op 20 maart 2008 om 14:57 uur

Hallo Wout, bedankt voor je aanvulling! Als stadsgids weet je vast nog veel meer van Ravenstein te vertellen. Wij houden ons van harte aanbevolen voor je verhalen hoor! :-)

Marij van Diggelen zei op 14 september 2010 om 11:38 uur

Is de St. Joseph hoeve die er nu staat de oude boerderij van Lievendaal? Ik begrijp dat niet helemaal. Wie weet wat.

Marilou Nillesen, namens BHIC zei op 16 september 2010 om 13:59 uur

Tjee Marij, da's een lastige... Samen met m'n collega Herman heb ik me over je vraag gebogen maar we kunnen het antwoord niet zo eenvoudig vinden. Herman vond wel dat het huis Mariëndaal in 1966 wel is verkocht aan de Sint-Jozefstichting (ofwel Binckhof). Maar we twijfelen of dat wel het antwoord is dat je zoekt.

Mogelijk kunnen sommige studiezaalbezoekers in Grave ons hierover meer vertellen. We gaan informeren en houden je op de hoogte!

Dorethé zei op 16 september 2010 om 16:19 uur

Ik heb even gekeken in de uitgave "Van serene stilte naar kloppend hart", samengesteld door Monique Roelofs, een van de uitgaven van "Van Oud Vellip naar Nieuw Velp" (wellicht ook aanwezig in de studiezaal in Grave). Hierin staat een vrij uitgebreide geschiedenis van Mariëndaal. Op p.3 lees ik dat Mgr de la Geneste een kleine 8 ha grond verkocht aan de Jezuïeten. "Op het terrein stond een boerderij, Lievendaal genaamd, deze boerderij stond nog achter de nog bestaande Jozefshoeve".

Marilou Nillesen, namens BHIC zei op 17 september 2010 om 10:37 uur

Dank je Dorethé! We hebben dit boek inderdaad in de bieb in Grave staan. En volgens mij is dit precies het antwoord dat Marij zoekt. Zo zie je maar weer!

(Naïef van mij om te denken dat alleen studiezaalbezoekers ons wel verder konden helpen; online is natuurlijk nog veel meer kennis beschikbaar ;-)

Dorethé zei op 17 september 2010 om 11:19 uur

Mogelijk staat er ook nog iets in de andere twee boeken van "Van Oud Vellip naar Nieuw Velp", daar heb ik verder niet in gekeken.
Wil je het zeker weten, dan is het denk ik verstandig om de kadastrale leggers te raadplegen.

Henk Buijks, namens BHIC zei op 17 september 2010 om 14:52 uur

De digitale studiezaal is hier in vol bedrijf, constateer ik tevreden....

gineke zei op 21 september 2010 om 20:03 uur

mooi verhaal

Piet Gremmen zei op 8 oktober 2012 om 15:32 uur

De boerderij ,Sint Jozefhoeve,die nog op het terrein van Mariéndaal staat in niet de boerderij ,,Mariéndaal".
Boerderij Mariéndaal is de boerderij die er nog achter staat.Daar woonde vroeger de familie Kouwenberg.
De boerderij die op het terrein staat is de inderdaad Sint Jozefhoeve.Daar woonde de familie Jans voor dat die aan de Binckhof verkocht is.De jonge boer die de boerderij had overgenomen had een nieuwe boederij gekocht aan de andere kant van de Rijksweg langs het pannenkoekenhuis in Velp.De witte boerderij.Bij het gaan werken op zijn nieuwe borderij is hij bij het oversteken dodelijk verongelukt.

Marilou Nillesen, namens BHIC zei op 8 oktober 2012 om 19:04 uur

@Piet: Bedankt voor deze aanvullingen, Piet. En wat een tragisch verhaal over de jonge boer. Weet je wanneer dat is gebeurd?

Afra de Wit zei op 17 oktober 2013 om 11:18 uur

Beste mensen, onlangs zag ik op internet oude foto's van dit klooster. En met grote verbazing zelfs eentje met een grafsteen, waar de naam van een oud familielid nog op te lezen was!
H. Seignette heette hij en is daar als priester overleden in 1873.
Zijn de graven en/of grafsteen er nog?
Bij voorbaat dank voor een reactie.

Dorethé zei op 17 oktober 2013 om 21:31 uur

Het klooster Mariëndaal is de afgelopen jaren verbouwd tot Zorgresidentie Velp, naar wat ik begrepen heb een soort van luxe verzorgingshuis. Of de grafsteen er nog is weet ik niet. Je zou daar kunnen informeren. Of bij de Velpse heemkundekring Stichting Velps-Heem.

Nog een aanvulling op de aanvullingen van Piet Gremmen: dit ongeluk is begin jaren '70 gebeurd, ik denk rond 1972. Hij liet een vrouw en drie heel jonge kinderen na.

Marij van Diggelen zei op 18 oktober 2013 om 16:43 uur

Volgens mij zijn de grafstenen allemaal verplaats naar de begraafplaats Jonkerbos in Nijmegen.
Daar hebben ze een informatiebalie wwwaar ze kunnen zien waar iemand begraven is. Ook is daar een groot Jezuietenmonument aanwezig.

Rob Essers zei op 5 november 2013 om 11:56 uur

Vandaag heb ik een bezoek gebracht aan de begraafplaats Jonkerbos in Nijmegen. Bij de informatiebalie was niets bekend van de verplaatsing van graven van de kloosterbegraafplaats naar Jonkerbos.
Waar zijn de grafstenen en de stoffelijke resten van de jezuïeten gebleven die hun 'laatste' rustplaats in Velp in de gemeente Grave hadden?

Dorethé zei op 5 november 2013 om 15:50 uur

Rob, misschien zou je bij de Jezuïeten zelf kunnen informeren: www.jezuieten.org/nl. Onder Geschiedenis > Archieven vind je de contactgegevens van hun archief in Nijmegen.
Succes!

Annemarie van Geloven namens BHIC zei op 6 november 2013 om 14:21 uur

Mogelijk is er nog iets vastgelegd over de ruiming van de begraafplaats van klooster Mariëndaal in Velp in het archief van het gemeentebestuur van Grave 1942-1969: Correspondentie inzake bijzondere Begraafplaatsen, 1951-1969 (toegang 7828, inv.nr. 57).

Ik zal één van mijn collega's in Grave vragen om deze stukken te bekijken. U hoort nog van mij!

Afra zei op 6 november 2013 om 14:59 uur

Goh, wat bijzonder allemaal, dat u zich zo inzet om die gegevens over de graven terug te vinden! Dat betekent veel voor mij, bedankt.

Rob Essers zei op 8 november 2013 om 16:19 uur

De archivaris van de Nederlandse jezuïeten liet mij vandaag weten dat een deel van de jezuïeten die in Mariëndaal begraven waren, rond 2000 zijn herbegraven op het kerkhof van Berchmanianum, Houtlaan 4, Nijmegen.

Daar trof ik een verzamelgraf aan met er omheen negen platen met in totaal 364 bronzen naamplaatjes met de datum van overlijden (periode 1856-1965).

Van een 'laatste' rustplaats is echter nog geen sprake. Berchmanianum wordt in 2015 overgedragen aan de Radboud Universiteit. De graven zullen allemaal worden overgebracht naar de begraafplaats Jonkerbos in Nijmegen.

Annemarie van Geloven namens BHIC zei op 9 november 2013 om 23:26 uur

Rob Essers, hartelijk dank voor deze nuttige informatie! Misschien worden de namen van deze begraven jezuïeten uit Velp in de toekomst opgenomen in de databank http://www.online-begraafplaatsen.nl/ We blijven het volgen!

Annemarie van Geloven namens BHIC zei op 12 november 2013 om 16:04 uur

@Afra, onderzoek in het dossier over de bijzondere begraafplaatsen in Grave/Velp door mijn collega van de studiezaal in Grave heeft geen nieuwe inzichten opgeleverd. Maar gelukkig heeft Rob Essers het verlossende antwoord reeds gegeven!

Afra zei op 12 november 2013 om 16:37 uur

Dank je wel, Annemarie!

Heleen van Velsen zei op 13 september 2014 om 23:14 uur

Was vandaag op Mariendaal en dacht tegelijk een bezoek te brengen aan het graf van mijn Heeroom Bisschop. Daar hoorde ik dat de graven verplaatst waren naar Nijmegen. Bedankt voor al het 'voorwerk', dit verkort mijn zoektocht. Ben wel benieuwd waar de graven en grafstenen gebleven zijn.

Peter zei op 20 maart 2015 om 10:59 uur

@ Marilou Nillesen bhic 8 oktober 2012
Dat was een oom van mij, ik schat dat het ruim 45 jaar geleden is. Ik was toen nog een klein manneke en weet nog dat mijn vader en een paar ooms het hooi hebben binnen gehaald dat mijn overleden oom toen juist had gemaaid (althans het gras). Hij is inderdaad op de kruising daar verongelukt, met de fiets. Ik wist alleen niet dat hij die boerderij gekocht zou hebben, maar ja, ik was waarschijnlijk een jaar of 6 dus dan ontgaat je zoiets.
Als je meer wilt weten zal ik mijn ouders of tante wel eens vragen.

vincent zei op 7 september 2015 om 16:59 uur

Dat was Albert Jans, meen ik me te herinneren. Ik speelde als kind op de boerderij en was erg aangedaan door dat ongeluk. Volgens http://www.graftombe.nl/names/1636/velp/J is Albertus Jans daar begraven op 10-02-1972. Het was inderdaad in het voorjaar. Ongeveer een jaar later verongelukte op dezelfde plek Jan en Joke Bongaards. Juffrouw Joke (ze was kleuterleidster en ik zat in haar klas) schreef Jans als haar meisjesnaam en was familie van Albert.

Mariët BruggemanBHIC zei op 7 september 2015 om 20:44 uur

Wat triest Vincent, dat er op dezelfde plek meerdere mensen een dodelijk ongeluk hebben gekregen en dat ze dan nog familie zijn ook!

Fred van der Ven zei op 9 september 2015 om 10:15 uur

Nog een late reactie op de vraag van Afra de Wit (17-10-2013). Op de achterkant van de voormalige kapel is een gedenksteen met de namen van de overledenen in de eerste jaren van de ingebruikname. Daar staat ook de naam van Seignette nog te lezen.

Ger van der Palen zei op 2 december 2015 om 23:47 uur

Wat mooi om Piet Gremmen hier tegen te komen. Ik heb van 1966 tot 1969 op de Binckhof mijn Z-opleiding gedaan en daar herinner ik me Piet nog van.
Een paar jaar terug heb ik nog door het hoofdgebouw geneusd en uiteraard kon ik niet verleiding weerstaan om even aan het torenklokje te klingelen.

G.W. Ch. Lemmens zei op 1 april 2017 om 15:52 uur

Dag Allen,
Wat veel informatie van jullie allen. Een achter achterneef van mij lag ook in Mariendaal begraven:
Prof. Johannes Theodorus van de Poel (Pater Jan van de Poel), born Nijmegen 3 May 1912, from 1930 to
1933 he was novice at Mariendaal, Velp near Grave, Jesuit, Professor Phylosophy at the Collegium Anglicum,
after that Teacher English at the Canisius College, Nijmegen, Assistant Director H.B.S., Nijmegen, Moderator of the Union-Hockey and Union-Cricket in Nijmegen, died there 1 May 1964, burried Mariendaal .
Dus ik moet nu zijn graf in Nijmegen gaan zoeken ??
Gerard

G.W.Ch. Lemmens zei op 3 augustus 2020 om 14:36 uur

Dag Allen,

Helaas heb ik geen antwoord mogen ontvangen op de hierboven vermelde vraag aangaande Pater Jan van de Poel, misschien was het Engels storend ??
Ik weet niet of ik nog een vraag zou kunnen stellen ??
Bestaat er een lijst van Rectoren, want ik heb recent een ver familielid gevonden welke Rector was - Petrus Joannes Frederikus Aloijsius van der Wielen, geb. Velp 24 nov. 1874, Rector, Inwoner van de Vereniging der fraters (internaat Mariendaal), Lange Nieuwstraat 224, Velp. Hoofd school te Velp (1917), overl. Leeuwen (West Maas en Waal) 28 febr. 1940, 65 jr. oud. Hoe kan ik een foto van hem bemachtigen ??

Met dank en groet,

Gerard Lemmens

vincent zei op 4 oktober 2020 om 10:47 uur

Beste Gerard

Petrus Joannes Frederikus Aloijsius van der Wielen was de zoon van het hoofd van de school in Velp. Hij verhuisde in 1887 naar St Michielsgestel. in 1890 staat hij geregistreerd in Reusel (als Petrus Johannes Franciscus ), In 1917 staat hij geregistreerd in Tilburg als priester en vertrekt op 22 juni 1918 naar Leende. Als priester lijkt hij nogal wat standplaatsen gehad te hebben (maar Velp lijkt daar niet bij te zijn): in het bevolkingsregister zijn er verwijzingen naar Maaseik (Belgie), Appeltern, en Beugen en Rijkevoort waar hij kapelaan was. Wellicht is er op een van die plekken en school of trouwfoto waar hij op staat bewaard gebleven.

G.W.Ch. Lemmens zei op 4 oktober 2020 om 13:56 uur

Dag Vincent,

Reuze bdankt voor je informatie aangaande mijn van der Wielen familielid ! Ben je erg dankbaar daarvoor.
Met groet uit een nat East Sussex,
Gerard

vincent zei op 4 oktober 2020 om 17:52 uur

Niets te danken Gerard

Hopelijk helpt het in je zoektocht

Groeten terug uit een even nat Berks.

Vincent

vincent zei op 5 oktober 2020 om 00:31 uur

Gerard, ik heb dit gevonden

http://www.alphenaandemaas.com/WHAM/WHAM_Religie/Kapelaans/Kap_Wielen,_…

Wellicht hebben ze een bidprentje van hem in Alphen

Hier is de lijst van onderwijzers van Velp
http://velpsheem.nl/meesters%20en%20%20juffen.htm

Daar staat Willem van der Wielen, de vader van Petrus, beschreven

G.W.Ch. Lemmers zei op 5 oktober 2020 om 09:31 uur

Dag Vincent, Nogmaals heel veel dank voor je infighting !! Waar is Berks ??? Groet en dank, Gerard

G.W.Ch. Lemmens zei op 5 oktober 2020 om 09:33 uur

Lees inlichtingen ! Reden mijn kindle die liever Engels schrijft !! Sorry, Gerard

vincent zei op 5 oktober 2020 om 09:55 uur

Berkshire, ten oosten van East Sussex

Gerard W. Ch. Lemmens zei op 5 oktober 2020 om 12:05 uur

Dat is ook toevallig Vincent ! Wat doe je daar en ben je daar al lang ?? Ben je hier helemaal gewend of vergelijk je nog veel met Nederland ?
Ik ben hier sinds 1966, eerst als student in Edinburgh, daar getrouwd met een Schotse ( een Macleod) en onze oudtse zoon is er ook geboren, maar misschien hielp het dat ik niet eens in Nederland was geboren maar in Nederlands Indie ?! Met dank en groet,
Gerard

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.