Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Fraterhuis H. Franciscus van Sales in Goirle

Kloosters

In 1890 kwamen de Fraters van Tilburg naar Goirle voor het geven van jongensonderwijs. Op 18 juni 1889 hadden ze al de eerste steen gelegd voor hun ‘succursaalhuis’ (dochterklooster) op een terrein aan de Kloosterstraat.

oirle, St. Franciscus van Sales, z.j. © Fotograaf: G. Barbiers. Bron: RCE, fotonr. 341.724
Goirle, linker vleugel St. Franciscus van Sales, z.j. (foto: G. Barbiers, bron: collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, nr. 341.724)


Dat het klooster er kwam, was vooral te danken aan de Goirlese fabrikant Thomas van Diessen, die zijn huis en tuin aan de fraters afstond en een aangrenzend stuk land kocht. Architect A. Guibert de Beer maakte de bouwplannen. De fraters betrokken het gebouw 13 mei 1890. Op 2 mei 1892 konden ze in een nieuwe school beginnen met lager onderwijs. Er werd ook een pensionaat geopend, dat in 1908 verplaatst werd naar Reusel, zodat er ruimte vrijkwam voor een kweekschool, die opleidde tot frater-onderwijzer. Daarnaast gaven de fraters cursussen waaronder landbouw- en middenstandsopleidingen, terwijl ze vanaf 1903 ook deelnamen aan het jeugdwerk.

Goirle, Franciscus van Sales, 1984. Foto: BHIC, fotonr. PNB001024755
Goirle, Franciscus van Sales, 1984 (foto: collectie BHIC, nr. PNB001024755)


Architect J.B. Rens ontwierp een nieuwe zesklassige school voor lager onderwijs, waarvoor op 28 augustus 1907 de eerste steen werd gelegd. Aannemer Bedaux uit Tilburg voltooide het gebouw in 1908. Het fraterhuis zou nog diverse verbouwingen en uitbreidingen ondergaan, te beginnen in 1915. De kweekschool kreeg een verdieping, in 1924 werden aan de voorgevel twee zijvleugels gebouwd en architect Constant Panis bouwde een nieuwe koepelkapel.

In 1951 kwam er een nieuwe vleugel tot stand aan de achterkant van het klooster. Het 75-jarig bestaan werd in mei 1965 groots gevierd met onder andere de onthulling van het borstbeeld van Thomas van Diessen. In 1975 keurde de onderwijsinspectie de school af. Met de gebouwen van de voormalige kweekschool zou de oude Thomasschool daarna verbouwd worden tot het Jan van Besouwhuis.

Medio jaren zeventig zijn de gebouwen aan de Thomas van Diessenstraat afgestoten en verhuurd aan de gemeente. In 1995 is de communiteit opgeheven.

Het complex omvat een hoofdgebouw met haakse zijvleugels. De kapel is met het hoofdgebouw verbonden door het verlengde van de linker zijvleugel. Het oorspronkelijke klooster is een neogotisch gebouw met een bakstenen gevel. De gevel heeft in het midden een torenvormige verhoging met spits, dakkapellen en open klokkentorentje. Boven de ingangspartij is een nis met een Franciscusbeeld.

Goirle, Voorgevel Franciscusgesticht, 2013 (foto: BHIC / Frans van de Pol)


De haakse vleugels hebben expressionistische baksteenornamenten. De kapel is een markante bakstenen centraalbouw met achtzijdig torendak op min of meer vierkante plattegrond met iets uitspringend koor. In het muurwerk zien we afwisselend baksteen en pleisterwerk. De schilderingen zijn van de Goirlese kunstenaar Luc Van Hoek. De glasramen zijn uit het Dordtse atelier Van de Berg.

Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.

10

Reacties (10)

Rende van de Kamp zei op 20 september 2022 om 10:18 uur

Zijn er foto's van leerlingen uit 1931-1932?

Thijs de LeeuwBHIC zei op 11 oktober 2022 om 14:08 uur

Beste Rende, voor foto's kun je contact opnemen met de Fraters van Tilburg, die hun archief op het moment nog zelf beheren en druk bezig zijn met inventariseren. Dat archief is te vinden in het generalaatshuis van de fraters aan de Gasthuisring in Tilburg. Een inventarislijst is helaas nog niet openbaar/online te vinden. We hebben al enkele keren oud-leerlingen doorverwezen naar de fraters en die zijn telkens goed geholpen.

Contactgegevens zijn:
- Gasthuisring 54, 5041 DT Tilburg
- Bezoek alleen na afspraak met tel. +31 13 5432777
- e-mail: generalboard@cmmbrothers.nl

Mogelijk kunnen zij ook digitaal foto's sturen, maar het kan zijn dat ze op locatie moeten worden bekeken. Misschien mogen ze dan ook worden gefotografeerd, maar dit kun je hen vragen.

Rende van de Kamp zei op 11 oktober 2022 om 16:08 uur

Dank je wel, Thijs. Ik heb inmiddels contact opgenomen.

Henk Derks zei op 18 juli 2023 om 14:28 uur

@Rende van de Kamp. Mijn vader (Harry Derks) heeft ook in 1931-1932 daar op school gezeten. Heb je nog foto's gevonden? Ik ben erg geinteresseerd!
Met vriendelijke groet,
Henk Derks

Rende van de Kamp zei op 18 juli 2023 om 16:14 uur

Hallo Henk, helaas heb ik geen enkele foto gevonden uit die periode. Weet jij via je vader de namen van andere leerlingen van die school? Mvg, Rende van de Kamp

Henk Derks zei op 18 juli 2023 om 16:18 uur

Dag Rende,
Ja hoor, ik heb een afdruk uit het bevolkingsregister. Hoe kan ik hem mailen?
Henk

Rende van de Kamp zei op 18 juli 2023 om 16:21 uur
Rudi Klomp zei op 29 december 2023 om 19:05 uur

LS
Al zoekend naar gegevens op het web kwam ik op jullie website.
Ben maar een korte tijd in Goirle geweest. van sept. 1961 tot juni 1962.
Kwam rechtstreeks van de fraterschool Gerardus Majella in Utrecht.
Voelde mij opgesloten en de buitenwereld trok te veel mijn aandacht.
In die tijd gingen al veel jongens weg en zelfs fraters traden toen al uit.
Overigens alleen maar goede herinneringen'.
Heb er met eigen camera een paar foto's gemaakt.
Enkele namen; frater Angelus, frater Dorothe, frater Rombouts,
Mvgr, Ruud Klomp

Jeanne1 zei op 29 december 2023 om 19:43 uur

In het Jan van Besouwhuis werd de Gemeentelijke School voor Muziek en Dans gevestigd, die later overgenomen zou worden door Factorium. In het gebouw is ook de bibliotheek gevestigd.
Er volgde nog een grote verbouwing tot het Cultureel Centrum Jan van Besouw, met een mooie theaterzaal en foyer. De kapel doet dienst als concertzaal. Er vond een andere indeling van de ruimtes plaats, met leslokalen voor de Gemeentelijke School voor Muziek en Dans en ruimtes voor andere verenigingen c.q. organisaties.
Helaas werd enkele jaren geleden de subsidie voor de Goirlese afdeling van Factorium door de gemeente Goirle beëindigd. Een aantal docenten geeft nu als ZZP-er les in het gebouw.
De gemeente Goirle schijnt plannen te hebben om een gedeelte van het gebouw te verkopen, waardoor het culturele aanbod zal dalen.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 11 januari 2024 om 16:13 uur

Dank voor het reageren Rudi en Jeanne.
@Rudi: mocht je die foto's hier willen plaatsen, dan kun je ze sturen naar info@bhic.nl o.v.v. Fraterhuis Franciscus van Sales in Goirle. Die kunnen we dan aan je reactie toevoegen.
@Jeanne: dank ook voor het actueel houden van de pagina in het bijzonder de latere bestemming(en) van het Jan van Besouwhuis.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.