Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De laatste jaren van de Kruisheren in Uden

Geert Gunneweg en Dries Verdenius zaten samen op het College van het Heilig Kruis in Uden. Beiden volgden hun opleiding tegen de achtergrond van de grote maatschappelijke veranderingen van eind jaren zestig. Geert zat langer op het internaat, namelijk van 1963 tot 1969. Dries was hier van 1965 tot 1968.

College van het Heilig Kruis (foto ingezonden door Peter van Gerwen)


Zowel Geert als Dries kwamen naar het internaat omdat dit, net als studeren, traditie was in hun familie. Geert zou in eerste instantie naar de jezuïten in Zeist gaan, maar verknalde zijn toelatingsexamen omdat hij tijdens de toets een blindedarmontsteking kreeg. Het toelatingsexamen in Uden haalde hij wel. Ook voor Dries Verdenius was het College van het Heilig Kruis niet de eerste keuze. Hij kwam er terecht nadat hij van het Stedelijk Gymnasium in Nijmegen af was gegooid. Ondanks dat Uden niet hun eerste keuze was, beleefden Geert en Dries bij de kruisheren wel een goede tijd.

Goed onderwijs

De school stond in principe los van het internaat, maar ook deze werd gerund door de kruisheren. Het onderwijs was volgens beide mannen erg goed. Vader Verdenius was gecommitteerde bij eindexamens en wist welke internaten goed aangeschreven stonden. Dit was bij het internaat in Uden het geval. Bovendien lagen de kosten lager dan bij andere goed aangeschreven internaten: 1400 gulden op jaarbasis. Daar kwamen soms nog kortingen bij voor kinderen uit minder welgestelde families. Dit maakte dat kinderen van professoren en doctoren in de klas kwamen bij kinderen van arbeiders en boeren. 

Alternatieve klassenfoto (foto ignezonden door Geert Gunneweg)


Menselijke paters

Volgens Geert Gunneweg was het een buitengewoon menselijke en betrokken opleiding. 'De kruisheren deden echt met je mee', vertelt hij. De leraren kwamen ’s avonds ook langs op het internaat. 'Niet omdat ze moesten surveilleren, maar om dat sombere klooster te ontvluchten. Dan waren ze weer tussen de jongens. En dat ging heel gemoedelijk. Dan stelden ze zich helemaal niet op als leraren of als pater, nee, dat konden ze goed hoor die paters', herinnert hij zich.

Een bijzonderheid is dat Geert zelfs een keer met Pater De Wildt een paar weken op vakantie ging in Frankrijk. Daar bezocht De Wildt elk jaar verschillende pastorieën en kloosters waar hij in de loop der jaren pastoors en kloosterlingen had leren kennen. Daar was hij dan verzekerd van een gratis avondmaal en onderdak. Geert kan zich niet herinneren of hij zelf had gevraagd of hij mee mocht, of dat dit hem gevraagd werd, maar hij vond het ontzettend leuk. 'Mijn ouders vonden het goed en we vertrokken voor drie weken naar Frankrijk, ik op mijn racefiets met twee grote tassen en hij op zijn damesfiets', vertelt hij, 'Dat was echt een geweldige ervaring. Geen centje pijn. Samen in een heel klein tentje als er geen onderdak was en hij brevieren en ik snurken.'

Geert Gunneweg in Frankrijk met pater De Wildt (foto ingezonden door Geert Gunneweg)


Veranderingen eind jaren zestig

De Orde van Kruisheren was niet de meest orthodoxe religieuze gemeenschap, maar hanteerde anno 1968 nog altijd veel regels die al lang bestonden. Zo bleven de verplichte studie-uren intact en mochten leerlingen niet zomaar Uden in. Dries werd in 1968 van het internaat gestuurd omdat zijn studieresultaten tegenvielen en hij te veel regels had overtreden. Zo ontdekten de paters dat hij een brommer had in het dorp en dat mocht absoluut niet.

Solidariteit zelfverbranding Jan Palach (foto ingezonden door Geert Gunneweg)


Eind jaren zestig brak echter een 'rebelse tijd aan' en veranderde het internaat in hoog tempo. 'Toen ik in 1969 op bezoek kwam, was het internaat onherkenbaar door matrassen en blowende oud-klasgenoten en dergelijke. Dat ging allemaal heel snel', vertelt Dries. Geert zat in 1969 nog op het internaat. Over dat jaar herinnert zij zich: 'Op een goed ogenblik waren die surveillanten een beetje achter de horizon verdwenen. In termen van optreden en sanctioneren en dat soort dingen. Ze lieten ons maar een beetje begaan.'

Toen Geert in 1963 naar het internaat kwam, deed hij dat nog met de wens om missionaris te worden. Maar in 1969 was van die wens niets meer over. 'Het katholieke geloof was denk ik een schim van zichzelf geworden', legt hij uit, 'en ik denk dat de hele religieuze bovenwereld geen gezag meer had. Geen geloofsgezag, geen overtuigingskracht meer. In ieder geval bij ons niet.' Mede daarom werd hij aan het einde van het schooljaar door zijn vader van het internaat gehaald. Die vond het maar een losgeslagen bende. 'Hij zag met lede ogen dat het daar steeds losser en vrijzinniger werd.' Geert heeft zijn opleiding op de school vervolgens nog wel afgemaakt en zijn eindexamen gehaald, maar dan als externe leerling.

In dezelfde periode was ondertussen sprake van een sterk dalend aantal nieuwe leerlingen, tot op het punt dat het internaat in 1970 de deuren moest sluiten. In het hele land nam het aantal roepingen en daarmee ook de interesse in priesteropleidingen (die altijd intern moesten worden gevolgd) af.

 

Heb jij nog op school gezeten bij de kruisheren in Uden? Laat het ons weten met een mail naar info@bhic.nl of laat hieronder een bericht achter. Wij zijn altijd op zoek naar meer kostschoolervaringen.

6

Reacties (6)

Dries Verdenius zei op 21 november 2021 om 17:01 uur

Ik heb, anders dan in de introductie vermeld, wel degelijk mijn opleiding afgemaakt, zij het niet in Uden.

Jan Jans zei op 21 november 2021 om 19:02 uur

Fries,

Ik heb nog één van je acties vermeld op https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/jongensinternaat-college-van-het…

Jan Jans zei op 21 november 2021 om 19:03 uur

Dries bedoel ik natuurlijk ...

Thijs de LeeuwBHIC zei op 22 november 2021 om 09:01 uur

Hallo Dries, goed dat je dit aangeeft, ik heb de tekst erop aangepast.

Geert Gunneweg zei op 10 oktober 2022 om 16:57 uur

Ik kijk niet dagelijks op de site en zie nu ook een fout in de tekst.
Ik heb mijn opleiding op de school wel afgemaakt incl een behaald eindexamen, maar als externe leerling want was eerder van het internaat vertrokken. Inderdaad, zoals in de tekst juist staat vermeld, omdat mijn ouders eind jaren zestig het internaat 'maar een losgeslagen bende' vonden geworden.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 11 oktober 2022 om 13:20 uur

Bedankt Geert voor het doorgeven. Ik ga het in de tekst aanpassen.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.