Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De H. Dionysiuskerk in Tilburg (Heike)

RK kerken

Het is verwarrend, maar in Tilburg zijn twee kerken aan de heilige Dionysius gewijd. Vandaar dat deze bekend staat als de Heikese kerk.

Foto: BHIC / Frans van de Pol, 2014
Foto: BHIC / Frans van de Pol, 2014

 De Heikese kerk was de parochiekerk van Tilburg. De middeleeuwse gotische kerk moest in 1648 worden afgestaan aan de protestanten. De parochianen maakten daarna gebruik van een schuurkerk. De protestantse gemeenteschap was echter heel klein en kon het gebouw niet onderhouden. Lange tijd heeft men een gedeelte dan ook gebruikt als raadhuis, totdat koning Lodewijk Napoleon daar in 1809 een einde aanmaakte.

Het duurde nog tot 1823, maar toen kwam het gebouw weer in katholieke handen. Het was echter in slechte staat en ook te klein voor de gemeenschap. Tussen 1826 en 1829 werd het gotische kerkgebouw daarom vervangen door de huidige waterstaatskerk. In 1843 werd die ingewijd door Joannes Zwijsen. De oude toren werd gehandhaafd, maar dat is nu niet meer te zien. In 1895 werd er namelijk met nieuwe steen een muur omheen gemetseld. De kerk kreeg tegelijkertijd een nieuwe voorgevel in neogotische stijl.

Behalve de Heikese is ook de Goirkese kerk gewijd aan de H. Dionysius.

Tot zover het verhaal van de kerk. Wat kun jij ons nog vertellen over de pastoors en kapelaans van vroeger? Over pastoor H. van Dun bijvoorbeeld, die in 1937 de parochie onder zijn hoede kreeg en daar ook halverwege de jaren vijftig nog de H. Mis verzorgde. Of anders misschien wel over de kapelaans A.L. van Vlokhoven en H. Ariaans? En de parochianen zullen zich uit de jaren zestig vast nog wel pastoor F.L. van Oort herinneren, die in 1957 in de Heikese kerk aan de slag ging.

Foto rechts werd ingezonden door Peter van Hest:

"Ik werd in 1952 op de kleuterschool uitgekozen om voor een jubileum van pastoor van Dun als paus door de kerk gedragen te worden."


Pastoor H.B.J.M. van Dun. Foto: collectie Katholiek Documentatie Centrum

Pastoor F.L. van Oort. Foto: collectie Katholiek Documentatie Centrum
21

Reacties (21)

S. Donders zei op 17 februari 2020 om 22:04 uur

Van pastoor van Oort is te melden dat hij absoluut geen muzikale aanleg had . Een gezongen mis met hem was tenenkrommend .
Maar men mag niet vergeten dat de latere pastoor W. Bekkers bisschop werd van bisdom den Bosch . Het was een vooruitstrevende priester .

Marilou NillesenBHIC zei op 18 februari 2020 om 09:58 uur

Dank u wel voor dit bericht, S. Donders. Zo te lezen bent u zelf ook getuige geweest van de missen van pastoor Van Oort? Geldt dat ook voor de missen van pastoor Bekkers? En maakten die ook toen al indruk?

S. Donders zei op 18 februari 2020 om 22:25 uur

Van alle genoemde priesters heb ik de missen meegemaakt . Wij zaten aan de jongenskant elke weekdag in de mis , per klas met een frater als oppasser . Mijn zussen aan de meisjeskant . Zondags met de familie in de gehuurde familiebank . Later werden er plaatsbewijzen verkocht .
De preken van pastoor Bekkers waren menselijker en als bisschop kwam hij ook op de televisie met vooruitstrevende ideeën .

Norah zei op 19 februari 2020 om 00:03 uur

Gehuurde bank, en plaatsbewijzen?

Marilou NillesenBHIC zei op 23 februari 2020 om 17:33 uur

Klopt Norah, Tot in de jaren vijftig van de 20e eeuw bestond er in veel kerken een systeem van pachtplaatsen. Tegen een bepaald bedrag kon men een plaats in de kerkbank pachten, waarbij de naam van de pachter bij de zitplaats kwam te staan.

En in enkele archieven zijn ook van dergelijke plaatsbewijzen bewaard gebleven: https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=102&miaet=1…

Of bedoel je iets anders met je opmerking?

Norah zei op 23 februari 2020 om 19:54 uur

Marilou, ik kende dit totaal niet, dank je wel. En als ik heel eerlijk ben, vind ik dit diep treurig.

S. Donders zei op 23 februari 2020 om 22:56 uur

In het Heike stonden er geen namen bij mijn weten . Niet alle banken waren verpacht en men ging over op kaartjes . Het duurst waren de banken achterin het middenpad onder het " balkon " bij het orgel .
Het goedkoopst de stoeltjes in de zijbeuken met rieten zitting , pijnlijk voor je knietjes . Een stuiver .
Er bleven ook mensen achterin staan .
Niemand vond dit treurig .

Norah zei op 24 februari 2020 om 01:36 uur

Beste mijnheer Donders,

Dat bedoelde ik juist; inherent aan die jaren, rangen en standen, en dat in een christelijke omgeving, onaanvaardbaar.

Marilou NillesenBHIC zei op 24 februari 2020 om 10:07 uur

Ik begrijp wat je bedoelt, Norah. En aan de reactie van S. Donders te lezen verbaasde niemand zich erover. Maar met de ogen van nu kijken we daar heel anders tegen aan.

S. Donders zei op 24 februari 2020 om 10:54 uur

Tot op zekere hoogte klopt dat , maar ze zijn er nog steeds en het zal niet helemaal verdwijnen . Gelukkig is er verschil tussen mensen en zijn we geen eenheidsworst , maar verschil in karakter aanleg en bekwaamheid .

Marilou NillesenBHIC zei op 24 februari 2020 om 11:42 uur

Wat treffend gezegd, S. Donders, daar kan ik me alleen maar bij aansluiten.
Bedankt voor uw bericht!

Norah zei op 24 februari 2020 om 16:45 uur

Ik kan me hier ook in vinden.

Peter van Hest zei op 3 oktober 2020 om 11:38 uur

Ik werd in 1952 op de kleuterschool uitgekozen om voor een jubileum van pastoor van Dun als paus door de kerk gedragen te worden. Ik was denk ik 5 jaar oud. De zusters hadden voor mij een prachtig pauselijk gewaad gemaakt en had de ring aan van Mgr. Mutsaerts, die destijds nog gewoon in de kluis lag op de Pastorie. De kerk zat bomvol en ik moest steeds vanuit mijn draagstoel het veld zegenen. Kreeg daarna nog verwijten van men dat ik hun niet gezegd had...
Er zijn in de kerk geen foto's gemaakt, maar later wel in de tuin van de zusters bij de Lourdesgrot waar ik weer in mijn pauselijke outfit opsta......

Marilou NillesenBHIC zei op 5 oktober 2020 om 09:10 uur

Hallo Peter, wat moet dat een bijzondere ervaring voor je zijn geweest! En dat voor een vijfjarige! We willen graag de foto van jou met je outfit erbij plaatsen. Als je de foto mailt naar info@bhic.nl ovv Dionysiuskerk Tilburg, dan plaats ik deze erbij.

S.Donders zei op 20 februari 2021 om 21:26 uur

Op de kleuterschool bij de nonnen van liefde op de Oude Dijk ben ik ooit kindje Jezus geweest . Ik had een wit jurkje je aan met een gouden band rond mijn hals . Er was een soort processie in de tuin van de zusters .
Kapelaan van Vlokhoven nam een stel misdienaars mee naar het Klein Semenarie om daar eens rond te kijken . Ik moest mee , vier broers van mij zaten toen in een klooster . Het voetballen werd erg opgehemeld en de daarbij horende wasbakken na afloop. Hierna stond voor mij vast dat ik daar niets te zoeken had .

Marilou NillesenBHIC zei op 21 februari 2021 om 16:04 uur

Bedankt voor je bericht, S. Donders. Een keer zelf kindje Jezus zijn; weet je nog hoe je dat zelf vond?
En mag ik uit je opmerking opmaken dat je daarna ook nooit bent teruggekeerd naar het seminarie (en daar mogelijk voor veel ellende bent behoed, begrijp ik je dan goed?)

Marius Coolen zei op 9 mei 2023 om 18:59 uur

Ik heb jarenlang (vanaf 1975) als koorlid meegezongen met de zondagse Latijnse missen. Het was een beetje een elitekoor met maatschappelijk hoger gepositioneerden. Er was een ballotagecommissie. Gelukkig mocht ik meezingen. We hebben samen veel beleefd en met dirigent Guus Knaapen en Johan Koch een plaat gemaakt van de Messe a tre voci van Perosi met een aantal motetten. Ook de koorreizen waren leuk en afwisselend. Ik zou er veel over kunnen vertellen. Ik heb nog een krantenartikel met een foto waar het gehele koor op staat t.g.v. het uitbrengen van de EMI grammofoonplaat.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 11 mei 2023 om 14:27 uur

Bedankt Marius voor het reageren, je zou een foto van dat krantenartikel kunnen sturen naar info@bhic.nl, dan voegen we die hier toe.

S Donders zei op 11 mei 2023 om 21:17 uur

Rond 1960 hadden ze bij het koor een basbariton die geweldig kon zingen. Hij was een broer van mijn vriend en heette van der Werf hij mopperde af en toe over Marco Bakker die hij weleens tegenkwam. Een nachtmis zal ik nooit vergeten waarin hij een prachtige solo zong.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 16 mei 2023 om 16:49 uur

Marius Coolen (zie reactie 9 mei j.l.) stuurde ons deze foto’s van het Heikes koor, waarvoor dank!




1.





2.





3.





4.

S.Donders zei op 16 mei 2023 om 22:49 uur

Dank voor deze reactie ik kende deze lp niet..

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.