Van ongeveer 1957 tot 1959 was ik, van pakweg mijn 10e tot mijn 12e, misdienaar in de St Clemenskerk, net als mijn neef Harrie van de Ven die op deze foto staat. Ik heb de kapelaans Meeuwese en Koolen niet goed gekend, maar wel hun voorganger, kapelaan Marius de Kroon, die ik mij herinner als een heel aardige en opgewekte man, die heel goed met ons misdienaars overweg kon. Hij organiseerde het jaarlijkse misdienaarsreisje dat wij kregen als een soort 'beloning'. Na zijn tijd als kapelaan in de St Clemens werd hij naar Utrecht gestuurd om daar, als eerste RK priester in Nederland, oecumenische theologie te gaan studeren aan de rijksuniversiteit, hij is daarin ook gepromoveerd. Pastoor van den Brekel had niet overdreven veel contact met ons, maar bij je Plechtige Communie in de 6e klas van de LS kreeg je wel een door hem gesigneerd missaaltje van hem. Hij was, zover ik me herinner, ook heel eerlijk met zijn kapelaan, ze deden eerlijk om beurten de dagelijkse vroegmis van 6.30u en die van 7.30u.

Kapelaan Rijbroek herinner ik me ook nog wel, die kon heel luidruchtige donderpreken houden, maar zelfs in die tijd (halverwege jaren '50) maakte dat al niet meer zo veel indruk: achter in de kerk werd daar nogal mee gelachen. Er kwamen trouwens in de St Clemenskerk regelmatig paters van de H. Familie over de vloer om te assisteren: pater Ehlert (die is dacht ik ook nog een tijdje kapelaan geweest), en de paters van Dooren, van Es, Bakker, Akkermans en Chris Tielemans had ik als misdienaar allemaal al meegemaakt voor ik in 1959 bij die paters naar het seminarie in Kaatsheuvel ging. Pater Tielemans was een vlotte jonge pater die snel populair werd en zich ook liet zien bij sociale feestelijkheden en bij gelegenheid zelfs wel eens met het volk meedanste, tot afkeuring van sommige oudere parochianen die vonden dat dat geen pas gaf. Maar mijn eigen ouders vonden 't wel amusant, geloof ik.

Mooie aanvullingen, Ad! Wat mooi dat je deze kapelaans en paters zo goed typeert; ik krijg er een heel duidelijk beeld bij.

Ook die verandering binnen de kerk zelf - van donderpreek naar dansen - wordt door jouw berichten helder verwoord. Veel dank!

Overigens is het niet zo dat dat 'dansen' door een enkele priester iets sensueels was: ze nodigden geen individuele dame ten dans maar namen deel aan carnavals-hossen of aan de polonaise tijdens een bruiloftsfeest. Maar ook dat was vaak ongepast in de ogen van oudere gelovigen.

Verder dacht ik dat de naam van kapelaan Coolen geschreven moet worden met een C. Als ik me goed herinner was de St Clemensparochie zijn eerste standplaats na zijn priesterwijding. Hij is er niet lang gebleven: om redenen die mij jammer genoeg onbekend zijn raakte hij in een conflict met het kerkbestuur, dat contact opnam met de bisschop, die tenslotte kapelaan Coolen overplaatste naar een andere parochie. De pastoor was wel de voorzitter van het kerkbestuur, maar als zulke plaatselijke notabelen de kont tegen de krib gooiden konden ze toch hun zin wel eens krijgen.

Nog over pastoor van den Brekel: hoe populair hij was vind ik moeilijk te zeggen. Op 20 april 1966 schreef mijn moeder in haar wekelijkse brief naar mij (ik zat toen nog in De Steffenberg in Vught): "Wij krijgen binnen 14 dagen een nieuwe pastoor en zeer waarschijnlijk ook een nieuwe kapelaan. Pastoor van den Brekel ligt in den Bosch in ’t ziekenhuis en komt morgen terug, maar over 14 dagen is zijn huis klaar in plan Laageinde en dan gaat hij daar wonen. Eerlijk gezegd, erop achteruit gaan kunnen wij al niet." Dat laatste zinnetje doet in elk geval niet erg positief aan. Of de parochie vooruit ging met van den Brekels opvolger, een pastoor Vos, is ook nog maar de vraag: die gebruikte de preekstoel onder andere om de parochianen wat nurksig aan te sporen om wat vaker pakken koffie en 'lekkere kippetjes' te bezorgen op de pastorie (en dat heb ik wel zelf gehoord en gezien).

Aanvulling op de pastoors van Baardwijk.
Ook ik ben misdienaar en acoliet geweest. Ik heb kapelaan Meeuwesse ook nog meegemaakt. Hij reed op een motor en heeft ook een tijdje in de Antoniusparochie gewerkt en werd later bouwpastoor in Drunen. volgens mij hebben we ook nog een pastoor Brekelmans gehad, een kapelaan Rijnja met als kenmerk dat hij 1,5 oor had, (een grote man overigens).

Bedankt voor je mooie aanvulling, Hennie. Kijk je met plezier terug op je tijd als misdienaar en acoliet? Of scheelde het ook wie de pastoor was? (en anderhalf oor... enig idee hoe dat kwam?)

Op school werd in de 60er jaren, nog tijdens het 'Goede Roomsche Leven', onze eigen streektaal er letterlijk uit geslagen.
''Mister hedde Gij un nieuw potlood vur mijn, want hij ies nou echt himmel op?''
Dan konde unne klap tegen oewe kop krijge van 'm. Nie omdèh Ge un nieuw potlood hai gevraoge, mer omdèh Ge ut lef hai gehad om hum ''Gij'' te noeme.
Tot meneer Pastoor op school godsdiensles kwam geve in de klas. ''Meneer Pastoor, waorvur noemt Jezus Onzelievenheer 'Gij'?'' De pastoor moes irst efkes denke en nao un paor trekke aon zunne sigaor zeet ie. ''Gij dat is een hogere vorm van U.'' Maar ja, toe hai ik minstens al un stuk of tien herseschuddinge overlèfd inmiddels.

Haha, maar je bent je streektaal nog niet verleerd, Ad ;) Praat je het nog, ook met eventuele kinderen of kleinkinderen?

Marilou, Thuis praat ik wel streektaal en ik zing er tegenwoordig ook in.
Mijn kinderen volgen qua spraak hun moeders, die beide zijn opgevoed met AN.
Maar ze verstaan mij wel. Dat is al heel wat tegenwoordig.
Behalve optreden met liedjes in de Borkse taal, overweeg ik nu cursus Langstraats te gaan geven aan Eritreeërs en overige vluchtelingen, zodat ze in onvervalst Borks op de markt 'n ijsje kunnen kopen. ''Hedde Gij vur mijn unne ijsco mee twee bollkes mocca?''

Volgens mij worden dat hele geslaagde lessen, Ad. Geen gek idee hoor :)

Ik heb het kleine kindermissaaltje nog, dat wij overhandigd kregen bij de Eerste Communie, toen ik zes jaar oud was. De aankomende nieuwe tijd zie je al in de stijl van vooral de tekeningen weergegeven. Dat moet in 1962, of 1963 zijn geweest. Ik mis de rust en orde van die tijd wel, maar geklopt heeft het nooit, althans niet met mijn gevoel. Ook toen al niet. Te grote verschillen in kansen en mogelijkheden en wat dat betreft, zat ikzelf niet aan de goeie kant van het spectrum. Wat ik mis is de kudde. De vele verenigingen, de Café's , het straatleven, het bij elkaar horen als groep, als 'Borkse Knuirfte'. Voorgoed voorbij vrees ik.

Dag Ad, bedankt voor je reactie met - vast voor velen - herkenbare woorden. Want je raakt iets essentieels aan: het verlangen naar gemeenschap en verbondenheid. En ondanks dat die tijd zeker niet altijd rooskleurig was, zoals je zelf aangeeft, moet je nu veel bewuster zoeken naar die 'natuurlijke verbondenheid'. Misschien neemt het andere vormen aan - buurtwerkgroepen, hobbyverenigingen, misschien zelfs online plekken zoals hier? Anders dan vroeger, maar toch een gemeenschappelijke deler. Of voelt dat anders?