Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Antoine Bodar leest Bossche historie af van de Sint-Jan

Zijn wieg stond weliswaar in het centrum van ’s-Hertogenbosch maar als hij twee jaar is, verhuist het gezin Bodar naar Bussum, later naar Amsterdam. Inmiddels woont priester, kunsthistoricus en auteur Antoine Bodar twintig jaar in Rome. “Toch voel ik me in hoofdzaak een Bosschenaar. Ook met bijvoorbeeld het Lied van de Zoete Lieve Vrouw van Den Bosch en het sentiment dat dit met zich meebrengt; daar ben ik gevoelig voor. Dat heb ik van mijn ouders meegekregen.”


Foto's: Suus Heersema

“Zullen we naar binnengaan, ik ben nu toch even de baas”, zegt Antoine Bodar met een aimabele glimlach, terwijl hij de deur van de Sint-Jan open houdt. In de zomer vervangt hij namelijk twee à drie weken de plebaan, de pastoor van de kathedraal. Zelf vervulde Bodar die functie ook voor een jaar. “Het roemruchte jaar 2003”, blikt hij ogenschijnlijk onbewogen terug. Het leidde tot een rumoerig vertrek, wegens ‘andere inzichten’. “De tenen van Bosschenaren zijn even lang als de toren hoog is”, concludeert de priester onverstoorbaar. Vaagheid en politieke correctheid liggen hem niet, evenmin halfzachtheid, zegt hij zelf.

Liefde voor de kathedraal

De kathedrale Basiliek van Sint Jan Evangelist - de officiële benaming van de Sint-Jan - staat op de hoek van de Parade en de Torenstraat, waaraan zich de hoofdingang bevindt. Een imposant godshuis door zijn omvang en rijkdom aan beeldhouwwerk. Oorspronkelijk als parochiekerk gebouwd wordt de Sint-Jan in 1366 tot kapittelkerk, en in 1559 tot kathedraal van het nieuwe Bisdom 's-Hertogenbosch verheven. Op 22 juni 1929 krijgt de Sint-Jan de eretitel basiliek. Het is ook de kerk waar Antoine Bodar zijn Eerste Heilige Mis opdraagt.

Lopend door de Sint-Jan blijkt uit alles zijn liefde voor deze kathedraal. “Als ik hier wel eens de mis opdraag, dan zorg ik dat ik er vroeg ben. Zittend in deze koorbanken zing ik alvast wat door en neem mijn preek door. Precies op deze plek voel ik me het meeste thuis. Een bijzondere locatie ook want in 1481 is hier de Orde van het Gulden Vlies bijeen gekomen: 33 hoge adellijke heren die samen met hun grote gevolg enkele dagen de kerk bezochten.”

‘Genaast’

Die parallel met de geschiedenis trekt Bodar geregeld. Terwijl hij door de Sint-Jan wandelt, is vrijwel iedere pilaar, nis, bank, doopvont of raam reden voor verder onderricht. Alsof de priester de kathedraal leest als een geschiedenisboek. “Dat is in feite ook zo. Je kunt ook de hele geschiedenis van de stad Den Bosch aflezen aan de Sint-Jan. Iedere periode heeft iets achtergelaten. Kijk hier, dit orgel. Dat is ook nog door ons gebouwd. Ons, de katholieken. Ook de preekstoel is bewaard gebleven, al hingen de protestanten doeken over het houtsnijwerk. Ik houd van die constanten in deze kathedraal.”  

Want in 1629, het jaar dat Frederik Hendrik ’s-Hertogenbosch verovert, is de Sint-Jan binnen een week uit handen
van de katholieken en overgenomen door de protestanten. “Laten we ‘genaast’ zeggen; dat is de nette term om te zeggen dat alles werd afgepakt”, zegt de priester, met geamuseerde ondertoon. “Ja, ik vind het inderdaad soms wel prettig om dingen te zeggen, om mensen op de kast te jagen.”

Brabantse mentaliteit

Bodar is dan wel op jonge leeftijd uit de Brabantse hoofdstad vertrokken, dat heeft de verbondenheid met de stad niet minder sterk gemaakt. “Bij de familie die hier woonde, gingen we zeer geregeld op visite. Voordat mijn vader een auto had, gingen we met de trein en telden we vanuit Amsterdam af: Utrecht – Culemborg – Geldermalsen – Zaltbommel, en dan waren we weer in Den Bosch. Ik voel me Brabants, dat is ook de mentaliteit die mijn ouders me hebben meegegeven. Als je ouder wordt, keer je terug naar je wortels. Ik ben hier graag in deze stad. En dan ook in de Sint-Jan, absoluut. Ik zal niet zeggen dat het de énige mooie kerk van Nederland is, maar één van de allermooiste; dat zeker.”

Lees meer verhalen van Bekende Brabanders

Lees meer over:

Meer Bekende Brabanders:

4

Reacties (4)

Martien Veekens zei op 2 oktober 2018 om 22:59 uur

De kerk met het OLV-beeld, die door mijn moeder altijd werd bezocht wanneer ze ooit in Den Bosch kwam, heeft voor mij, zeker na het grafzerkenonderzoek en nog steeds bij verder wapenonderzoek, een bijzondere blijvende betekenis.

Marilou NillesenBHIC zei op 3 oktober 2018 om 12:34 uur

Wat mooi om te horen, Martien! En we willen daar graag nog veel meer over weten ;) Wil je vertellen waarom juist dit zo belangrijk voor je is?

We zijn heel benieuwd!

Henny jansen zei op 15 oktober 2018 om 14:44 uur

In het verleden (1950-1960) liepen wij met de scouting elke jaar
te voet van Tilburg naar Den Bosch. Het eerste wat we deden al
we in de Bosch aankwamen was een café in duiken om onze boterham
te eten. Nadien in een rijtje naar de st. jan om te bidden. Ik voelde
me heel veilig daar in dat klein mariakapelltje. ik had het n.l.in het
pleeggezin waar ik verbleef niet goed en bij het Mariabeeld kon ik
uit rusten en eventjes vertellen aan haar dat ik zo moe was en eigenlijk
warmte zocht. Bij al die kaarsjes die er al branden kon ik me verwarmen
om er nadien weer tegenaan te kunnen gaan met ...tja, "overleven"..
Ik denk nog vaak aan deze rust momenten.

Marilou NillesenBHIC zei op 15 oktober 2018 om 15:04 uur

Wat prachtig verwoord, Henny! Ontroerend om te lezen, en wat fijn dat je er zoveel kracht uit hebt gehaald. En heel bijzonder dat je dat hier wil delen; dat waarderen we enorm.

Veel dank daarvoor!

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.