Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De H. Catharinakerk in Ledeacker

RK kerken

In de vijftiende eeuw stond er in Ledeacker al een kapel gewijd aan de H. Catharina. Op diezelfde plaats staat nu de Catharinakerk, die op de neogotische voorgevel en het torentje na nog voor een groot deel middeleeuws is.




De Catharinakerk, Allerzielen 2008 (foto: BHIC / Henk Buijks)

De vijftiende-eeuwse bakstenen kapel had een koor met 5/8 sluiting, werd door kruisribgewelven overkluisd en had twee schiptraveeën. In 1837 werd het godshuis met een travee en een kleine toren westwaarts uitgebreid. De zijbeuken zijn toevoegingen uit omstreeks 1900.

De eeuwenlange toewijding van de kapel en de kerk aan Catharina heeft er niet toe geleid dat er een bedevaart op gang is gekomen. Dat is te danken aan de H. Donatus. In 1860 sloeg maar liefst tweemaal de bliksem in en de kerk liep fikse schade op. Voor alle zekerheid schafte de parochie toen maar een beeld aan van de H. Donatus, beschermer tegen blikseminslag en brand. Toch werd in 1896 de kerk opnieuw door de bliksem getroffen. Daarna kreeg het gebouw een nieuwe voorgevel.

De verering voor Donatus bestaat overigens niet meer. Misschien heeft het kerkbestuur inmiddels wel een brandverzekering afgesloten bij verzekeringsmaatschappij……. Donatus.





Pastoor Smijers
Pastoor Lamers

Begin 21e eeuw werd de kerk opnieuw bedreigd, maar deze keer door de ontkerkelijking. De parochie was inmiddels gefuseerd. Het bisdom wilde negen van de veertien kerken in de nieuwe parochie Maria, Moeder van de Kerk sluiten, waaronder de Catharinakerk. Openhouden was te duur voor de geloofsgemeenschap. Maar in 2013 kreeg men nog even uitstel, om te proberen de financiële situatie weer gezond te maken.

Het mocht niet baten. In 2015 moest de Catharinakerk de deuren sluiten.

Een actieve werkgroep liet het daar niet bij zitten en begon met het omvormen van de sacristie tot een kapel, die vanaf het kerkhof toegankelijk zou zijn. In september 2018 werd deze Catharinakapel, achter in de gesloten kerk, door pastoor Van der Sluis ingezegend. De kapel is elke dag geopend.

Deel hieronder jouw herinneringen aan de kerk en de parochie H. Catharina en aan de geestelijken met wie je vroeger te maken had.

Bijvoorbeeld aan de pastoors, die we op de twee onderste foto's zien. De ene is J.P.F. Smijers. Hij werd in 1938 als pastoor van de Catharinaparochie geïnstalleerd en hij bediende deze ook in de jaren vijftig nog. Daaronder zien we zijn opvolger, pastoor R.D. Lamers, een pater die behoorde tot de religieuze congregatie van de Priesters van het Heilig Hart van Jezus (S.C.J.).

Foto's

De Catharinakerk, Allerzielen 2008 (foto: BHIC / Henk Buijks)
Pastoor J.P.F. Smijers (bron: collectie Katholiek Documentatie Centrum, id.nr. 2a14707)
Pastoor Lamers (midden) (foto: Fotostudio Jan Waarma, bron: collectie BHIC, id.nr. LED0051)

Bronnen

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
'De Catharinakapel in Ledeacker is officieel geopend', De MaasDriehoek (17-9-2018).
Reliwiki.nl, lemma Catharinakerk

24

Reacties (24)

Gerard H.A.A. de Bie zei op 5 maart 2015 om 17:32 uur

Dus Ledeacker is ondanks dat 't klein is gebleven 'n behoorlijk oude plaats.
Hoe oud wordt deze plaats officieel geschat?
En wat kan de aanleiding zijn geweest, de legende's in acht nemend, om de kerk naar de H. Catharina te vernoemen?
p.s. mooie, mogelijk, melangolische-sfeer-treffende foto trouwens.

Kees Wijnhoven zei op 5 maart 2015 om 19:41 uur

Hr. Henk Buijks,
Dat deze kapel al in de 13e eeuw bestond lijkt mij niet erg waarschijnlijk en uit welke bron? Pas in de 14e eeuw zijn in het land baksteenovens bekend en de nog aanwezige stenen gemiddelde formaat 26x12x6,2 cm wijzen op een periode midden 15e eeuw en dat klopt met de vergroting van het aanwezige zaalkerkje, met een priesterkoor, tussen 1520 en 1550. Ergens heb ik gelezen, dat de "Capella in Palude, St. Katherine in Lekeren"al bestond in 1427. Als eerste bedienaar wordt genoemd in 1475 Nicola.fil.Ion.de Zynnick, tevens rector altare S.Barbara in Boxmeer.
Na de Confiscatie (1648-1799) is de kerk vergroot tot 150 zitplaatsen en de nieuwe voorgevel/toren is ca. 1896 gebouwd door mijn oudoom Grad Kruijssen uit Oploo.

Paul HuismansBHIC zei op 6 maart 2015 om 09:44 uur

@ Gerard de Bie. De oudste vermelding van Ledeacker is volgens mij 1414. Zie daarvoor de korte inleiding op Ledeacker. Maar de sporen van bewoning gaan verder terug, tot in de Romeinse tijd. Zo is er een stenen vuistbijl uit de eerste of begin tweede eeuw na Christus gevonden en, tussen 2006 en 2009, een serie munten met beeltenissen van Romeinse keizers uit de tweede en derde eeuw.

Paul HuismansBHIC zei op 6 maart 2015 om 10:59 uur

@ Kees Wijnhoven.
Dank voor deze correctie en aanvulling. Kunt u meer vertellen over uw oudoom en zijn activiteiten als bouwmeester? Dat maakt het verhaal natuurlijk veel leuker!
Dan uw opmerkingen over de ouderdom van de kerk. Inderdaad kom ik in de literatuur die ik erop heb nageslagen geen oudere vermelding van Ledeacker tegen dan 1414 en ook geen archeologisch onderzoek, dat op een twaalfde-eeuwse kapel wijst. Mogelijk is er bij het onderzoek verwarring ontstaan met de kapel van het naastgelegen Sint Anthonis, die immers wel al in 1312 wordt vermeld.
Die vermelding van Ledeacker in 1414 verwijst wel naar Sint Catharina, dus het is niet onwaarschijnlijk dat er toen al een kapel is geweest. Maar hoe oud die was? Volgens het register van rijksmonumenten is het huidige kerkgebouw in oorsprong inderdaad 15e eeuws. Zou er een oudere kapel geweest zijn?
De tekst wordt in ieder geval aangepast.

Kees Wijnhoven zei op 6 maart 2015 om 15:15 uur

@ Paul Huismans,
Stenen vuistbijlen duiden niet op bewoning, maar op rondzwervende jagers/verzamelaars uit de steentijd. De Romeinse munten, gevonden door Jan Kusters, zijn daar geponeerd/verloren door een handelaar uit de Romeinse tijd, die van af de zuidelijke Brabants/Romeinse weg vanaf Empel tot de Reek ging en daar bij de Elft(Brouwhuis) naar Escharen voor de overstroming van de Maas kwam te staan.
Hij volgde de Peelrandbreuk,op de Peelhorst, die nu ook nog duidelijk te zien is langs de weg naar het Hoekske(Langenboom), Mill, Wanroy en richting St.Anthonis. Bij Venray/Horst zou hij weer op de Romeinse weg Cuijk-Blerick-Heerlen- Maastricht- Tongeren gekomen zijn. Op deze manier hield hij droge voeten!
Mijn oudoom heeft slecht zeer beperkt/plaatselijk gebouwd. Het verhaal van de "Lekerse" toren heb ik van mijn vader gehoord en zijn vader heeft daar ook voor zij zwager, als metselaar aan gewerkt. De tijdsbepaling is niet exact, het kan ook rond 1900 geweest zijn.

Paul HuismansBHIC zei op 10 maart 2015 om 13:42 uur

@ Kees Wijnhoven,
Natuurlijk wijzen de bodemvondsten niet verder dan menselijke activiteit in het gebied, in elk geval niet per se op bewoning. Blijkbaar bent u goed thuis in de geschiedenis van deze regio. Kunt u vertellen wanneer het dorp "begon"?

Joep zei op 6 december 2018 om 20:36 uur

Dit verhaal zou wel even up-to-date gebracht moeten worden.
Rond 2015 is de kerk uiteindelijk toch gesloten.

Er is echter op 9-9-2018 een nieuwe kapel geopend in een deel van de kerk:
"Een actieve werkgroep ging meteen aan de slag met tekeningen en schetsen om de sacristie om te vormen tot een kapel die vanaf het kerkhof toegankelijk zou zijn. Dat was geen gelukkige locatie. Eind vorig jaar kwam het voorstel de kapel in te richten achter in de gesloten kerk. "We waren erg blij met deze optie en gingen vlot van start om een en ander te kunnen realiseren. Het was meteen duidelijk dat de kapel zou komen in de achterste koepel van de zijbeuk links", laat de werkgroep weten." (Bron: De MaasDriehoek 17-9-2018)

Nog even over de discussie over hoe oud het nu daadwerkelijk is:
"Jr.k. Kerk van St. Catharina.
Als kapel in baksteen gebouwd in de 15e eeuw, met een koor met 5/8 sluiting en door kruisribgewelven overkluisd, en met twee schiptraveeen. In 1837 met een travee en een kleine toren westwaarts uitgebreid. Het schip met een gestucadoord tongewelf. De zijbeuken zijn toevoegingen uit omstreeks 1900. Mechanisch torenuurwerk. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)"
(Opgevraagd van: www.rijksmonumenten.nl)

Jan de Beijer heeft de oude Catharinakapel ook getekend. Zijn werk is te vinden op de pagina van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (naast allerlei andere tekeningen uit het Land van Cuijk) onder deze link ( https://www.collectienederland.nl/search/?qf=dc_type%3ATekening&page=42… ) bij de tekst "De Catharinakapel te Ledeacker uit het zuidwesten."

Foto's van de kerk uit het eerste deel van de vorige eeuw zijn te vinden in het boek: "St. Tunnis en 't Leker op de foto!" van Jan van Goch (1983) met onder andere foto's van interieur, priesterfeest, de eerste mis van neomist Harrie van Tienen, etc.

Ter aanvulling zou ook een blik geworpen kunnen worden in het boek: "200 jaar op 't leecke" van D.J. van Duijnhoven (1998). Hierin staat in de pag. 33-43 een uitgebreid verhaal over de geschiedenis van de parochie in Ledeacker vanaf 1798. Immers: waarom zou je het wiel opnieuw uitvinden als er hierin al een prachtig verhaal en daarmee een goede toevoeging voor de pagina te vinden is?

Mariët BruggemanBHIC zei op 12 december 2018 om 19:57 uur

Beste Joep,
daar heb je gelijk in! Ik heb je opmerkingen en tips even doorgemaild aan mijn collega Thijs, met het verzoek dit verhaal verder aan te vullen en te verbeteren.
Nogmaals dank voor je reactie en met vriendelijke groeten,
Mariët Bruggeman, BHIC

Ellen Eva Brouwers (van Asseldonk) zei op 12 januari 2020 om 20:16 uur

Op 30 mei 1958 ben ik in dit dorpje geboren, naast bakker Suykerbuyk (hoop dat ik de naam goed spel, want ik ken de familie niet) en schuin tegenover de kerk. Slechts 1 jaar hebben mijn ouders en ik hier gewoond maar volgens hun zeggen met zeer veel plezier!. Een jaar of zes, misschien iets langer, geleden reed ik met een kennis door deze omgeving en per toeval zag ik dat de heemkunde aldaar een open dag organiseerde. Omdat ik zeer bijzonder geïnteresseerd ben in heemkunde en erfgoed, besloten we daar naar binnen te stappen. Heel vervelend, maar ik ben het briefje kwijt met de namen van twee zeer aardige mensen, aan wie ik het filmpje en de foto's zou toesturen van die middag...want een merkwaardige gebeurtenis deed zich namelijk voor. N.a.v. hun vraag wat ons hier bracht zei ik dat ik hier geboren was. Daarop mocht ik mee naar de Catharinakerk om na te kijken of we mijn naam in het doopregister konden vinden. Zeker, er waren die dag twee dopelingen. En of ik wilde horen hoe de klokken toen klonken. Dat vonden we uiteraard zeer bijzonder en zo stond ik die middag geheel onverwacht na zo'n 55 jaar voor het eerst in de toren. Als klap op de vuurpijl mochten ook de klokken geluid worden en dat wilde ik natuurlijk op film vastleggen. Ik keek door het klokkegat naar boven maar op de een of andere manier haperde mijn camera. Dus ik trok mijn hoofd terug om te kijken wat er aan de hand was en BONS!!! direct op DAT moment dat ik mijn hoofd terug trok viel er een superzwaar gewicht naar beneden. De man merkte nog op: zo, dat zou wat zijn geweest: klokken die bij je doop luiden en bijna bij je begrafenis! Wat de oorzaak was, niemand had een idee, maar dat er engelen waren die middag, dat is zeker!
Wanneer iemand zich hier in herkent of wie weet wie ons die middag met plezier heeft begeleid: laat het aub weten dan kan ik de foto's alsnog sturen.

Marilou NillesenBHIC zei op 13 januari 2020 om 11:25 uur

Jee Ellen, dat is inderdaad een verhaal waarin toeval de rode draad is, heel bijzonder!

Hopelijk leest iemand dit die erbij is geweest, want zoiets kun je onmogelijk vergeten... We wachten af!

Jo Linders zei op 7 februari 2020 om 22:45 uur

misschien dat mevr. Brouwers het beste haar foto's , film en verhaal naar de dorpsvereniging Ledeacker kan sturen?
Of naar de heemkunde sinttunnis?

Marilou NillesenBHIC zei op 10 februari 2020 om 09:49 uur

Dat is een goede suggestie, Jo. Dan blijft het zeker bewaard.

En wij willen hier ook wel een foto erbij plaatsen, als dat gewenst is (dan mag de foto naar info@bhic.nl ovv H. Catharinakerk in Ledeacker)

martin van de Berg ( de schoester) zei op 10 mei 2020 om 11:58 uur

Ik wist niet dat er in Ledeacker een bakker is geweest met de naam Suijkerbuijk. Er heeft wel een Piet Suijkerbuijk gewoond in het huis waar nu een timmerbedrijf is heel vroeger woonde hier Gradje van de Vorst

Marilou NillesenBHIC zei op 10 mei 2020 om 17:20 uur

Hallo Martin, en hoe toepasselijk is het wel niet voor een bakker: Suijkerbuijk. Maar Piet Suijkerbuijk had een ander beroep, weet je dat?

Ellen Eva Brouwers zei op 12 mei 2020 om 12:02 uur

Ach, ach, ik heb letterlijk die klok horen luiden :-D maar weet inmiddels waar de klepel hangt. Ik heb mijn moeder navraag gedaan gisteren en volgens mij heette de bakker: van de of den Berg die ze 'de Schoester' noemden. nou hoop ik niet dat dat een scheldnaam was want dan haal ik dat hier direct weg, heb geen idee wat een schoester is. En Suijkerbijk blijkt onze overbuurman te zijn geweest, volgens mijn moeder iets van een voorlichter in de landbouw. Het is ook al erg lang geleden: 62 jaar.
Foto's volgen nog van het gebeuren van de kerkklok. Zal proberen dat deze week in orde te maken.

Marilou NillesenBHIC zei op 12 mei 2020 om 13:52 uur

Bedankt voor alle verheldering, Ellen, met veel dank aan je moeder! Wat fijn dat zij zoveel namen weet. Blijft natuurlijk de vraag wat de Schoester betekent ;) Ik heb ook geen idee, maar het klinkt niet erg onvriendelijk in mijn oren.

Misschien kan iemand ons dat nog vertellen? Ik ben nu wel nieuwsgierig geworden ;)

Gerard H.A.A. de Bie zei op 12 mei 2020 om 14:36 uur

Gokje : afgeleid van 'schoe(fel)ster' [ skoffelen ] of van ' schoe(mel)ster ' [ iemand die goed / graag schommelt ].

Jo Linders zei op 12 mei 2020 om 15:16 uur

Op http://maakeenstijd.nl/2013/04/30/ledeacker-torenuurwerk/ las ik het volgende:
“ ……….bleek jarenlang bij de familie van den Berg alias ”De schoester”als schildersknecht te hebben gewerkt.
De families van den Berg waren middenstanders, die een bakkerij en schildersbedrijf runde tegenover de kerk.
Sjef de Schoester het schildersbedrijf en Bernard de bakkerij.”
------------------------------------------------------------------------
Pieter en Petra van de Berg, maar in Ledeacker Pieter en Petra de Schoester hebben de bakkerij schat ik zo tot ongeveer 2010 voortgezet.
De naam Schoester komt in Nederland voor.
Ook wordt schoester gerelateerd aan schoenmakerij.
Waarom vd Berg’s bakkerij De Schoester heette is hier niet mee ontrafeld, maar weet Martin van de Berg ( de schoester) die op 10 mei 2020 om 11:58 uur hierboven reageerde dat niet ?
Met groet Jo Linders

mtmberg1993@kpnmail.nl zei op 12 mei 2020 om 15:37 uur

De Schoester. Deze naam is afkomstig van grootvader van den Berg ( Peter van den Berg ) die in dit pand aan de Dorpsstraat alwaar ook de bakkerij annex winkel en tot 1950 ook nog een cafe, een kleine schoenmakerij had en daarnaast was hij barbier voor enkele dorpelingen die dan bij hem onder het genot van een pruimtabak de dorpsperrikelijken kwamen . bespreken. De zaak is dus genoemd naar grootvader.
Ik heb eerder vermeld dat er een P, Suijkerbuijk heeft gewoond in het pand waar nu een timmerbedrijf is gevestigd. Hier woonde voorheen Gradje van de Horst en niet van de Vorst. P. Suijkerbuijk is later vertrokken naar Wanroij. Ik meen nog te weten dat hij als voorlichter werkzaam was bij een landbouworganisatie of Ministerie .
Ik ben Martin van den Berg, een broer van Pieter.

Marilou NillesenBHIC zei op 12 mei 2020 om 16:43 uur

Hartelijk dank allemaal voor jullie snelle en interessante reacties! Wat mooi dat dit verhaal op deze manier steeds meer context krijgt. Leuk om te lezen!

Henk Kempen zei op 6 september 2023 om 20:46 uur

Ik lees nu het verhaal van 12 januari 2020 over dat gewicht dat naar beneden kwam. Die persoon die daarbij was ven ik.

Marilou NillesenBHIC zei op 7 september 2023 om 10:30 uur

Nou, wat enorm leuk dat jij hier ook reageert, Henk. Wellicht kun je het verhaal nog verder aanvullen met je eigen herinneringen hierbij? We zijn heel benieuwd!

Ellen Eva Brouwers zei op 7 september 2023 om 12:06 uur

Hoi Henk en Marilou!
Ik zal eerdaags kijken of ik de foto's nog kan vinden.

Marilou NillesenBHIC zei op 7 september 2023 om 13:36 uur

Dat zou leuk zijn! Foto's kun je het beste mailen naar insturen@bhic.nl ovv Catharinakerk Ledeacker.

Alvast bedankt!

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.