Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970
Internaten

Aan de Bisschopsmolenstraat in Etten lag vroeger een meisjesinternaat. Dit internaat dateerde van 1957 en was onderdeel van het klooster San Francesco van de Franciscanessen van Etten. Op het internaat huisvestten de zusters alle interne leerlingen van hun huishoud- en nijverheidsschool Regina Mundi.


Zusters en leerlingen van internaat San Francesco. Het is onbekend bij welke bijzondere gelegenheid deze groepsfoto is gemaakt. Foto met dank aan Ria van Hassel-van Oorschot.

Alles op uur en tijd en gezamenlijk

Nieuwe leerlingen kregen op de slaapzaal één van de vele kamertjes toegewezen. Dat was een zogeheten chambrette, met een bed, kast, wastafel en stoel. Veel privacy had je er niet. Zolang je op je kamer verbleef moest de deur immers openblijven. En als je bijvoorbeeld samen met je zusje naar het internaat ging, dan was het de bedoeling dat je zo’n kamer deelde. (Het is overigens onduidelijk of alle leerlingen op deze zaal met chambretten verbleven, of dat deze alleen bedoeld was voor de zesdeklassers van de lagere school of eerstejaars leerlingen van Regina Mundi.)

Op het internaat stond de indeling van je dag, maand en jaar vast. Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat was alles geregisseerd en veel vrijheid hadden de internen niet. "Alles op uur en tijd en gezamenlijk", zo herinnert een oud-leerling zich.

Iedere dag begon en eindigde op de slaapzaal met gebed, op je knieën voor je chambrette. Om zeven uur 's ochtends luidde de eerste bel en stond je op. Bij de tweede bel zat je op je knieën om te bidden en daarna werd het bed afgehaald (en dat werd gecontroleerd). Om half acht vertrok iedereen, op de nuchtere maag, naar de kapel voor de mis. Bij terugkomst op het internaat volgde het opmaken van het bed en dan pas het ontbijt, steeds aan dezelfde tafel. Naast een plakje vlees of kaas en twee soorten zoet stond er op tafel vaak ook “vim”. Dat waren gestampte muisjes die leken op het schoonmaakmiddel Vim. De tafels werden gedekt en afgeruimd door de leerlingen met corveedienst.

Als het eten achter de kiezen was, moesten de leerlingen de "kleine tour" lopen en daarna begon de schooldag. 's Middags werd nog een "grote tour" gelopen. Als de leerlingen om vier uur uit school kwamen kregen zij een kop thee met “kroet”, ofwel een sneetje brood met boter en een broodkorst ertegen. Aan het einde van de dag was er nog studietijd in het studielokaal. Daar maakte je verplicht je huiswerk, zwijgend. Een van de zusters zat op de "tree", een verhoging voorin de klas. De boeken lagen achterin een kastje. Ook was er studiebegeleiding en de mogelijkheid om na schooltijd, in de avonduren, extra cursussen te volgen in bepaalde vakken.

In de vrije tijd werd er soms televisie gekeken, herinneren oud-leerlingen zich. Of je een film mocht zien hing er natuurlijk wel vanaf voor welke leeftijden deze geschikt werd gevonden. Daarop werden geen uitzonderingen gemaakt en wie te jong was, moest naar bed, terwijl de rest mocht verder kijken.

Huize San Francesco, huishoudschool en noviciaat (foto: collectie Katholiek Documentatie Centrum 1A23569)
Collectie Katholiek Documentatie Centrum

Zo zag dus een doorsnee dag op het internaat eruit. Maar ook per week stond er veel vast. Zo mochten de meisjes wekelijks één keer douchen, in klooster ’t Withof. Daar gingen zij dan met z’n allen te voet naartoe. Ook moesten zij iedere zondag een brief schrijven aan hun ouders. De zusters lazen de inhoud voordat deze op de bus kon en moeder overste las alle ingekomen post. Dat de zondag een bijzondere dag was, kwam ook tot uiting in de kleding die je droeg. Voor de eredienst op zondag, de mis en het lof, trok je een apart uniform aan: een blauwe rok met witte blouse, witte sokjes of kniekousen en een blauwe baret. (Dit ter onderscheiding van de “gewone” doordeweekse baret. Eind jaren zestig werden deze en andere uniforms afgeschaft.) Een oud-leerling herinnert zich dat het uniform na het lof weer uit mocht en de zondagse kleren aangetrokken werden, om samen met de zusters een wandeling te maken buiten het internaat.

In het eerste jaar mochten de meisjes om de vier weken naar huis. Later was dat om de twee weken.

In 2002 is het internaatgebouw afgebroken.

Bronnen

Jacques Nagelkerke, Geschiedenis van kostschool Het Withof in Etten-Leur

R.G. Godrie-van Gils, 'Van kostbereidster naar kostwinster. Het huishoudonderwijs te Etten-Leur', Brabants Heem 55 (2003) 24-34.

Reageren

Heb jij nog bij de zusters op kostschool gezeten? Reageer dan hieronder, deel je herinneringen en vul deze pagina aan! Ook zoekt het BHIC foto's die een indruk geven van het kostschoolleven. Stuur ze naar info@bhic.nl, dan voegen wij ze hier toe en aan onze collectie.

Foto's 1957-1959, met dank aan Ria van Hassel-van Oorschot:


1. Voor de voordeur van San Francesco. Leerlingen aan het rolschaatsen. De tweede op de foto, met witte rolschaatsschoenen, is Ria van Oorschot.

2. Voor de voordeur van San Francesco. Zittend van links naar rechts: Ria van Oorschot, Jeanne van Leijsen, Marga van Zanten, Marleen Bonte, Els de Weert, staand v.l.n.r. Bernadette ?, Virgenie van Mechelen.

3. Een etentje met moeder overste.

4. Voor de vakantie moest de school, Regina Mundi, schoongemaakt worden. Dat moesten de leerlingen doen.

5. Aan de zijkant van Regina Mundi. Gebukt: Jeanne van Leijsen. Staand van links naar rechts: Ria van Oorschot, Els de Weert, Marleen Bonte.

6. Etentje met rector Verster. Links vooraan Ria van Oorschot en naast haar Jeanne van Leijsen. Van de rest is de naam onbekend.

Ria van de Heijning stuurde ons de onderstaande briefjes. Zij vond ze terug in een oude agenda uit 1968. Haar toelichting: "Op het internaat in Etten-Leur, San Francesco moest je toestemming vragen om naar huis te bellen aan een van de zusters. Je moest ook vertellen wat de reden was dat je naar huis wilde telefoneren. Dan mocht je in een hokje van hardboardkarton waar de telefoon hing. De teller werd aangezet met een rode knop. (Bellen was op rekening). Vaak werd er dan nog meegeluisterd. Het eerste briefje is van 17 oktober 1968 en het tweede briefje is van 26 november 1968."



Meer over San Francesco en 't Withof

 

Naar de Internatenkaart

29

Reacties (29)

Ria Hermans zei op 14 maart 2019 om 10:43 uur

Ik heb op San Fransesco gezeten van 1965 tot1968. In tegenstelling tot veel internaten hadden wij 1 zaal met chambretten en die was als ik me goed herinner voor kinderen die in de zesde klas van de lagere school zaten of eerste jaars leerlingen van Regina Mundi. Ik heb in elk geval vanaf de eerste dag een kamertje gehad met daarin een bed, kast ,wastafel en een stoel. De deur van je kamertje moest open blijven zolang je op je kamer was (tot je ging slapen, of s'morgens naar beneden ging). Natuurlijk was er een ochtend en avond gebed op je kieen voor je bed. Alles op uur en tijd en gezamenlijk. Het eerste jaar om de 4 weken naar huis, later om de 2 weken. Douchen eens in de week op het "Withof" en allemaal te voet er naar toe. Wat ik mij vooral herinner is dat alles van s'morgens tot sávonds geregisseerd was. Individuele vrijheid was er niet.

Thijs de Leeuw zei op 14 maart 2019 om 13:27 uur

Bedankt voor je reactie, Ria. Door zulke details ga je het kostschoolleven van toen weer helemaal voor je zien. Je had dus nog een héél klein beetje privacy door die chambrettes.. Alhoewel, als de deur altijd open moet blijven hoe je daar alsnog niet veel aan over.. Dat je al deze details nog weet, zal ook wel te maken hebben met die strakke regie van het dagelijks leven? Dan kun je de hele dagindeling en weekindeling op een gegeven moment wel dromen, denk ik dan. Waren er nog activiteiten die de routine een beetje doorbraken?

Ria van Oorschot zei op 20 maart 2019 om 09:55 uur

Ook ik heb op San Francesco gezeten, ik heb er voornamelijk een leuke tijd gehad, we hadden kamertjes, we moesten elke morgen naar de kerk, dan moest je bed open liggen en na de kerk opmaken. Dan ontbijten en naar de naastgelegen school, Regina Mundi. Hoe de verdere dagindeling was weet ik niet meer zo goed, is ook al heel lang geleden, maar ik deed in de avonduren cursussen, met Frans en Engels enz.. Ik rolschaatste vaak en we keken ook wel t.v., ik was erg jong en als er een film kwam voor b.v. boven de 14 jaar moest ik naar bed, want dat was ik nog niet, de rest mocht dan die film wel zien, was niet zo leuk. Zijn er nog mensen die ook op dit internaat hebben gezeten rond 1957 en daarna? Zou leuk zijn om nog eens iets te horen die mij misschien nog kent.

Thijs de Leeuw zei op 20 maart 2019 om 10:09 uur

@Ria van Oorschot: goed om te horen dat je zo'n leuke tijd hebt gehad op San Francesco! Er was naast al het leren dus ook wel genoeg tijd voor vertier en zelfs een televisie. Bleven jullie zo ook een beetje op de hoogte van wat zich buiten de kostschool en in de wereld afspeelde? Of keken jullie vooral films? Wel een domper dan, inderdaad, dat die andere meisjes wél langer op mogen blijven... Ik hoop met jou natuurlijk op nog meer reacties van oud-leerlingen!

Jozefien de Jong zei op 25 maart 2019 om 19:03 uur

Eind 65 en in 66 ging ik hier naar de zesde klas. ´s Morgens inderdaad naar de kerk, in de winter dus in het donker naar de Kerkwerve. Maar op een ochtend had het gesneeuwd en een meisje dat van de Antillen kwam ging zonder jas naar buiten, want ze dacht dat die witte `wollen` deken warm was ..................

Marilou Nillesen zei op 26 maart 2019 om 15:54 uur

Wat een bijzonder voorval, Jozefien. Het zegt ook veel over die tijd, wat mooi dat je daar hier aan refereert. Dank daarvoor!

Riet Bol zei op 31 maart 2019 om 13:07 uur

Heb van 1960 tot 1962 ook op San Francisco geweest. Weet er nog heel veel van. Ik had ook een eigen kamertje. Had je nog een zusje die daar was had je samen met je zus een grote kamer. Als wij uit school kwamen kregen we een kopje thee met een kroet. Zo noemde ze een sneetje brood met boter en een broodkorst er tegen. Ook moesten we op zondag morgen een brief naar je ouders schrijven. Deze werden gelezen door de zusters en de ingekomen post werd ook wederom gelezen door Moederoverste.
Ook na het ontbijt moesten we iedere morgen de kleine tour lopen en na het tanden poetsen tussen de middag de grote tour lopen.
Ook hadden we een uniform voor de zondag morgen. (blauwe rok, witte blouse en witte sokjes of kniekousen, en een blauwe baret voor de zondag mis. Door de week een andere baret. Want ook iedere morgen naar de kapel. Ook het zondagse lof niet te vergeten, na het lof ging het uniform uit en mochten onze zondagse kleren aan. Daarna met de nonnen een wandeling maken buiten het internaat.
Kan nog veel meer vertellen maar dan wordt het wel een heel lang verhaal. Maar negatieve ervaringen heb ik niet gehad. maar was altijd blij als ik na3 weken weer naar huis mocht.

Marilou Nillesen zei op 1 april 2019 om 13:54 uur

@Riet: Bedankt voor je mooie bijdrage, Riet! Ik kan me voorstellen dat je blij was als je na drie weken weer naar huis mocht; hoe oud was je eigenlijk toen je daar woonde? En had je ook een zusje waarmee je een grote kamer mocht delen?

Dat je post werd gecheckt door Moederoverste; dat blijft bijzonder om te lezen. Ook zeer veelzeggend over je privacy... Dank voor dit inkijkje op het leven van toen. En we hebben niets tegen lange verhalen, hoor, dus als je meer wil vertellen... ga je gang ;)

Ria van de Heijning - Kuijpers zei op 9 april 2019 om 22:18 uur

Ria van de Heijning-Kuijpers

Van 1966 tot 1971 heb ik op het internaat San Francesco gezeten bij de Zusters Franciscanessen. De naam was net veranderd van kostschool naar internaat. De uniformen waren ook afgeschaft. De eerste twee jaar op de Huishoudschool Regina Munda en later op het VHBO ook op Regina Mundi.
Nog steeds heb ik daar hele fijne herinneringen aan. Veel van mijn klas- en leeftijdsgenoten, ook vanuit de familie gingen naar een internaat naar Etten-Leur, Oudenbosch of Dongen. Ik mocht overal gaan kijken en zelf kiezen waar ik naar toe wilde gaan. Mijn keuze viel op San Francesco in Etten-Leur. Dat internaat heeft mij de mogelijkheid gegeven om verder te studeren. De bedoeling was dat ik na twee jaar thuis ging werken op de boerderij. De docenten, de zusters en mijn ouders hebben mij de kans gegeven om verder te studeren. Het was er streng maar dat was ik thuis ook gewend en het geeft wel rust en structuur aan je leven. Om zeven uur opstaan bij de eerste bel, bij de tweede bel op je knieën voor je bed om te bidden en je bed afhalen (dat werd gecontroleerd). Om half acht naar de kapel voor de Mis. Daarna ontbijt, steeds aan dezelfde tafel. Een plakje vlees of kaas en twee soorten zoet stonden er op tafel vaak ook “vim”. Dat waren gestampte muisjes die leken op het schoonmaakmiddel Vim. Iedere week Hadden we corvee. De tafel dekken, afruimen, de “ kroeten” om half vier naar boven hijsen vanuit de keuken met touwen waar een bak aan hing. “Kroeten” zijn de korsten van het brood. Die kregen we opgesmeerd om vier uur uit school met een kop thee. Aan het einde van de dag was de studie in een studielokaal. Verplicht huiswerk maken, zwijgend en een van de nonnen zat op de “ tree”. Een verhoging voor in de klas. Onze boeken lagen achterin in een kastje. We leerden zo wel studeren en kregen op school studiebegeleiding. Extra cursussen Culemborg heb ik gevolgd; taal, rekenen, aardrijkskunde, geschiedenis, kunst, Engels en letterkunde. Dat allemaal na schooltijd.
Ook typen en schoonschrijven hebben ze me daar geleerd. Ik vond leren geweldig en heb dat met veel plezier gedaan. Er werd ook goed op ons gelet en we kregen maandelijks op het internaat een kaart voor gedrag, orde, netheid en vlijt. Was dat niet in orde dan volgde een gesprek. Tegenwoordig zouden we dat een “kind volgsysteem” noemen. Als we naar huis wilde bellen moesten we de reden van het telefoontje opgeven. Ik kreeg een briefje en mocht in het “belhokje. De tikker werd aangezet want je ouders betaalde de telefoonkosten. In de tv zaal mochten we altijd naar het nieuws kijken en daarna Payton Place en om 20.45 uur naar bed. We hadden een docent op het VHBO die het vak maatschappijleer doceerde en hij vond dat we het nieuws iedere dag moesten kijken. Ik had ook mijn eigen krant De Volkskrant. Het belangrijkste nieuws knipten we uit en dat werd besproken in de klas. Plakboeken vol! Maandagmorgen om half elf begon de school en de eerste twee jaar was het zaterdagmorgen ook nog naar school. Ik had veel vriendinnen speciaal op het VHBO. Twee jaar geleden heb ik nog een reünie georganiseerd bij mij thuis. Geweldig al die internaats- en schoolverhalen. Veel kinderen kwamen uit Zeeland en er waren ook schipperskinderen. Die gingen om de drie maanden naar huis. Ik ging elke week. Vanuit Baarle- Nassau en Alphen brachten en haalden onze ouders ons iedere week. Later was het de bus waarbij ik steeds twee uur moest wachten op het station Breda. De Zusters Lucienne, Wijnanda, Lauwrence, Alfonso, Adrienne en Cyrenia zal ik nooit vergeten. Als een van ons jarig was werd dat gevierd en we gaven samen dan een cadeautje. Ik heb die kleine houten beeldjes nog. Ook hadden we onze chambrette (kamertje met wanden zonder plafond) en later een kamertje met een mat voor ons bed. Na een paar jaar kreeg ik een eigen kamertje op een lange gang en een rotan tafeltje met een stoeltje. Ook die staan nog bij mij op zolder en ze zijn momenteel heel populair.
Als we vrij waren, op vaste uren, konden we ons vermaken in de recreatiezaal, lezen, kletsen, spelletjes doen. Dat was gezellig. We konden ook de kleine of grote toer (wandeling) lopen met elkaar. Dan kwamen we langs Maria-oord, toentertijd een bejaardenoord voor zusters. Nu is het een hospice.
Douchen gebeurde een keer per week op Withof. In de rij liepen we daarheen. Als de bel ging moesten we onder de douche vandaan komen en aankleden. We hadden ook een nummer voor onze kleding ik had nr. 500. Dat moest overal ingenaaid worden zelfs in je stofdoeken. De kleding ging daar in de was, ondergoed , handdoelen enz. De bovenkleding ging mee naar huis. Een week later lag je stapeltje was klaar. De wasserij was vlakbij het internaat gelegen. Het is nu verbouwd en er wonen mensen met een beperking. Een keer per week moesten we zelf ons kamertje poetsen. Dat werd natuurlijk gecontroleerd. De grote schoonmaak deden we samen. Heel gezellig en we kregen peperkoek. Al met al heb ik een bijzonder fijne tijd beleefd op internaat San Francesco. Heel vaak kom ik nog langs deze plek en loop ook regelmatig in het park daarachter waar ik indertijd de grote en kleine toer liep. De herinneringen komen dan steeds terug. Mijn zoon woont nu met zijn gezin in de directe omgeving van San Francesco en Regina Mundi. Mijn kleinkinderen vertel ik over het internaat leven als we wandelen rondom het vroegere internaat.

Ria van de Heijning - Kuijpers

Marilou Nillesen zei op 11 april 2019 om 09:04 uur

Beste Ria, hartelijk dank voor je mooie beschrijving van jouw tijd op het internaat San Francesco. Bijzonder om te lezen hoe zoveel dingen je zo scherp voor de geest blijven staan, ook na al die jaren. Het bespreken van het nieuws in de klas: dat klinkt heel vooruitstrevend! Heb je dat destijds ook zo ervaren?

En hoe reageren je kleinkinderen op je verhalen, Ria? Kunnen zij zich er een beeld van vormen, denk je?

Ria van de Heijning zei op 12 april 2019 om 12:21 uur

Dank je wel voor je reactie Marilou. Ja, het nieuws bespreken in de klas was heel speciaal voor die tijd. Wij hadden een zeer vooruitstrevende en bevlogen docent Dhr. Pallandt. Hij is enkele jaren nadat ik voor het VHBO geslaagd was helaas overleden. De kleinkinderen heb ik uitgelegd dat ik op het internaat bleef slapen en overdag naar school ging. Dat vonden ze vreemd. Je slaapt toch niet op school?

Marilou Nillesen zei op 15 april 2019 om 09:21 uur

Mooi wel dat je zo'n bevlogen docent nooit meer vergeet, Ria, dat zegt veel over hem. En ik kan me de verbazing van je kleinkinderen wel voorstellen; dat is ook best een opmerkelijk idee. Zeker in een tijd waarin dat niet meer voorkomt.

Bedankt voor je toelichting!

Marianne van Oosterhout-Krijnen zei op 21 april 2019 om 20:41 uur

Ik heb op het kostschool San Francesco gezeten van 1965-1967 en hier 2 jaar naar de huishoutschool Regina Mundi gegaan. Zoals Ria van de Heijning-Kuijpers het beschrijft, zo was het in mijn beleving echt. Met haar verhaal komen veel herinneringen bij mij op, met name de namen van de Soeurs. De cursussen Culemborg die we 2 avonden in de week kregen. Met die diploma’s kon ik later de opleiding A verpleging gaan volgen. Het was in die tijd zo op de kostschool dat je deed wat werd gezegd en dat hoorde zo. Als ik terugkijk was het fijne tijd. Hoewel ik het op maandagochtend als ik terug moest naar Etten het niet altijd leuk vond. (Dat was vanuit Wagenberg met de bus of mijn moeder bracht mij). Ik denk een beetje heimwee gevoel. Maar weer in Etten was het toch gezellig met elkaar.
Iedere avond was er een soort trefbal waar je vrijwillig aan mee mocht doen. De Novicen die in een andere vleugel woonden van het gebouw deden net zoals ik graag mee.
De Soeurs mopperden als we te luidruchtig waren.
Bijvoorbeeld met recreatie een spelletje, op de tafel slaan zodat het veel kabaal maakte en het geluid van radio hard zetten. Op vrijdagavond mochten we bij wijze van uitzondering naar een pop-programma kijken, en als we dan te hard riepen omdat er een idool op was, zetten Soeur de TV uit. Met douchen was het weleens koud water. Dan gilden wij en Soeur zette de kraan hierop uit, mopperend dat wij stil moesten zijn en anders geen water meer.

Ik had destijds nog een zus op het Withof, maar elkaar opzoeken deden we sporadisch. Ik denk omdat we ieder onze vriendinnen hadden en een vol programma van les /studie recreatie en sport. En de Soeurs maakte mij nooit attent om eens naar mijn zus te gaan.

Thijs de Leeuw zei op 23 april 2019 om 11:18 uur

Wat leuk, Marianne, om te horen dat Ria's verhaal weer allerlei herinneringen bij je oproept. Ik zie dat je met gemengde, maar toch vooral positieve gevoelens terugkijkt. Al die regeltjes waren niet altijd even leuk, en de heimwee natuurlijk, maar volgens mij maakten die vriendschappen en het groepsgevoel tijdens de recreatieuurtjes een hoop goed!

tilly en ans en marlies van rijswijk zei op 5 augustus 2019 om 16:24 uur

Dag ,
Wij Tilly,Marlies en Ans zaten rond 1958 tot 1965 op deze school gezeten.
Helaas is Marlies gestorven in 2004. Maar Tilly en Ans zouden het heel leuk vinden om contact met verschillende kostschool genoten te hebben via de side.
Ook wij hebben veel herinneringen aan deze tijd. Om maar eens enkele nonnen of zusters op te noemen. seur Germana, seur Lucia,seur Willibrodes etc.Er waren leuke en minder leuke ervaringen. Van de franse les weten wij niet zoveel meer . De chambretjes knielen voor het bed. de kerk is al genoemd ook het rozenhoedje en de processies die wij al biddend moesten lopen. En natuurlijk niet vergeten dat wij gezamenlijk na schooltijd kroet moesten eten.
voor de buitenstaanders is het korst met een snee brood er tegen.
Sporten werd aandacht besteed, en als je vrij was mocht je in de rekriatie zaal spelletjes spelen.
Verder verschillende keren in een bad moeten slapen ivm op het bed springen of ander onnozel straf. Wij zouden het leuk vinden om contact met andere te krijgen. Een naam herrinner ik mij nog en dat is Beb Buis en Gorget van Schaik Lidia de Bruin.
Hopelijk krijgen wij reacties ,
Groetjes Tilly en Ans

Thijs de Leeuw zei op 6 augustus 2019 om 08:37 uur

Hallo Tilly en Ans en welkom op de site!
Volgens mij zijn jullie de eersten die samen een reactie maken, leuk : ) Ik hoop dat jullie hier in contact gaan komen met andere oud-leeringen. Jullie noemen al verschillende namen en dat gaat zeker helpen.
Jullie zouden in de tussentijd ook nog eens op deze pagina kunnen kijken, over dat andere pensionaat van deze zusters in Etten, 't Withof / Sint jozef: https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/meisjesinternaat-het-withof-en-s…
Misschien dat ook daar nog reacties staan van vrouwen die jullie nog van vroeger kennen. Of waren dat toch echt gescheiden werelden?

Marjolijn Dehue, Nijmegen zei op 1 april 2020 om 00:21 uur

Ook ik (1958) heb op dit pensionaat gezeten. Dat moet 1974-1975 geweest zijn. Ik volgde de vhbo bij Regina Mundi. Het laatste jaar van school bij mensen in huis. Ik heb niet veel fijne herinneringen aan deze tijd. Kamers met uitzicht op de school en een sportveld. Er stond daar ook een groot glazen gebouw, een soort machinekamer/stookruimte. Warme maaltijd tussen de middag, luste je de soep niet dan kreeg je verder ook niets. Terug op school vragen om overgebleven boterhammen. Om 7 uur de bel als wekker. Voor het ontbijt verplicht bidden en studeren. Ik herinner me wel 5 bidmomenten op een dag, voor het eten, na het eten ook? De docenten waren geen nonnen. Top Pop kijken met z'n allen onder toezicht. Als het te ondeugend werd ging de tv uit.

Thijs de Leeuw zei op 6 april 2020 om 13:07 uur

@Marjolijn: bedankt voor het reageren, welkom. '74-'75... dan moet je tot de laatste interne leerlingen hebben behoord of niet? Nonnen als docenten waren er dus al niet meer zoals je zegt, maar dus nog wel een door en door religieuze opvoeding met de hele dag door bidmomenten.
Hoe was dat eigenlijk, die overstap in het laatste jaar, toen je bij mensen in huis ging wonen? En waarom was dat eigenlijk?

Marjolijn Dehur zei op 11 april 2020 om 13:48 uur

@Thijs, wat heb jij eigenlijk met dit internaat? Waarom ik weg moest weet ik niet, waarschijnlijk omdat ik constant met de nonnen in de clinch lag maar mogelijk omdat mijn ouders het te prijzig vonden. Uiteindelijk heb ik mijn VHBO nooit afgemaakt. Regina Mundi had toen als een van de weinigen naast LHNO een VHBO opleiding met gemengde klassen. Op het internaat waren we met 4 meiden van 1e jaars VHBO.
Ik heb in een oude doos nog een paar foto's en namen gevonden en een van mijn uitzicht op Regina Mundi. Voorafgaand aan het VHBO heb ik een verkorte LHNO gevolgd in Oirschot (pensionaat de Kemenade)

Thijs de Leeuw zei op 21 april 2020 om 10:21 uur

@Marjolijn: dank voor je toelichting. Ik heb niet op deze kostschool gezeten maar ik reageer op deze en andere internaatpagina's namens het Brabants Historisch Informatie Centrum (je herkent ons aan het blauwe icoontje met "bhic" naast onze foto) en ook vanuit een persoonlijke interesse in het onderwerp. En ook naar de geschiedenis van het Nederlandse katholicisme in het algemeen.

Benieuwd naar je foto's! Zou je die ons misschien willen sturen, naar mailadres info@bhic.nl, dan voegen we ze aan deze pagina toe.

Thijs de Leeuw zei op 11 januari 2022 om 09:54 uur

Jacques Nagelkerke stuurde ons een boek dat hij geschreven heeft over de Geschiedenis van kostschool Het Withof in Etten-Leur. Je kunt het hier vinden: https://www.bhic.nl/media/document/file/nagelkerke_het-withof_etten-leu…

Hartstikke bedankt, Jacques!

Marian (de Vries) van Bergen zei op 5 november 2023 om 15:02 uur

Hallo redactie. Ook ik heb op het zelfde internaat gezeten van 1962 tot 1963 dus maar een jaar. In het begin veel heimwee gehad, maar toch doorgezet, het heeft me wel gevormd. Wat hier geschreven wordt is voor mij heel herkenbaar, het klopt helemaal, zo heb ik het ook beleefd en ervaren.

Thijs de Leeuw zei op 6 november 2023 om 14:38 uur

Dag Marian, bedankt voor je bericht! Hoe zou je zeggen dat het jou heeft gevormd, deze periode op het internaat? 'Maar' een jaar weg van huis is zo jong toch wel ingrijpend, lijkt me. En wat heeft je toen geholpen om toch door te zetten die maanden? Vertel nog eens verder als je wilt, hartelijke groet,

Ines essing zei op 8 juni 2024 om 10:54 uur

Het was een fantastische tijd!!!!!
Veel geleerd en nog steeds voor de klas!
En niet te vergeten Jose Schouw, nog steeds vriendinnen .
Deze week gaan we 2 dagen weer naar Etten-Leur.
Naar tante Riet en oom Toon
Goede tijd gehad,heeft mij veel gebracht.
Niks afgeleerd véél bijgeleerd!!!

Thijs de Leeuw zei op 19 juni 2024 om 14:41 uur

Bedankt Ines voor het reageren en goed om te horen dat je met zoveel plezier op deze tijd terug kunt blikken. Is dat dus ook ontstaan in die kostschooltijd als ik het zo lees, die passie voor het lesgeven? Zijn er dan nog docenten aan wie je in het bijzonder moet terugdenken?
Hopelijk hebben jij en Jose een prachtige dag gehad in Etten-Leur, een plek dus met veel mooie herinneren voor jou.

Els Vandenberg zei op 5 oktober 2024 om 11:49 uur

Ik heb ook op internaat gezeten. Ik was 16 in 1969 en woonde toen in Woensdrecht en reizen met het OV duurde toen erg lang dus de keuze was om intern te gaan. Er waren dingen die fijn waren. De hechtheid van de meisjes onderling en de daaruit voortvloeiende vriendschappen. Ik herinner me nog veel klasgenoten .Met name Laura en Marie Jose Segers en Karin van Gils. De school , het VHBO , was ook wel leuk .Ik herinner me Dhr Pallandt , Dhr Manders en Dhr Hontelé nog goed . Maar de toen al totaal achterhaalde regels t.a.v het dagelijks leven intern had ik heel veel moeite mee. Je mocht niet bij elkaar op de kamer komen. Hele normale programma's op tv werden uitgezet. Ik herinner me Zr Serenia ( Cerenia ? ) als heel lief. Verder waren de zusters niet aardig en warm. Ze begrepen de normale verlangens van jonge meiden van rond de 16 niet. Vanuit hun leven gezien en achteraf begrijp ik dat wel, maar ik werd er toen erg ongelukkig door. Privacy had je totaal niet. Ik had wel een kamer op die leeftijd maar de zusters gingen naar binnen wanneer ze wilden en vonden dat ze het recht hadden om in je kast je spullen anders in te delen als je op school zat. Ik werd er boos en verdrietig om. En ik werd daardoor opstandig. Je kon je heel erg eenzaam voelen. Eén keer per week 3 min douchen (?)Dat was ik ook niet gewend. Ik was deels opgegroeid op Curacao en douchte thuis iedere dag. Ook ik lag in de clinch met de Zusters. Vooral Zuster Aloysio en Zr Lucienne. . Ik kon gelukkig ieder weekend naar huis. Mijn moeder haalde me op en bracht me ook weer terug. Na twee jaar vond Zr Lucienne dat ik maar extern moest gaan. Mijn ouders zijn daar nooit boos over geweest gelukkig. Ze begrepen mij wel. Het reizen duurde best lang in die tijd , maar thuis wonen was als een warm bad. Helaas zijn mijn herinneringen dus gemengd.Ik probeer de leuke dingen zoals de vriendschappen met de andere meisjes zoveel mogelijk te koesteren , maar dat andere nare stuk staat ook in mijn geheugen gegrift.

Els zei op 5 oktober 2024 om 14:53 uur

Wat ik hier nog aan wilde toevoegen is dat ik niet van huis uit Katholiek was. Mijn ouders waren niet gelovig.Heb altijd heel sterk het gevoel gehad dat dat een rol speelde m.b.t de benadering van de zusters naar mijn persoontje. En ik had in Amsterdam een jaar op het VHBO gezeten en dat werd vaak tegen mij gebruikt. Echter mijn opvoeding thuis was best wel streng . Ik was geen meisje wat uitging , al jong vriendjes had en heel erg vrij werd gelaten thuis. Integendeel. Ik kreeg een goede opvoeding. Ik zou hier oprecht graag een vrolijk stuk plaatsen over een goede tijd, maar zo heb ik het nooit ervaren.

Thijs de Leeuw zei op 30 oktober 2024 om 13:47 uur

Bedankt Els voor deze bijdragen over je kostschooltijd. Jammer dan zeg dat het zo weinig met de tijd meeging. Gelukkig dan nog wel hechte vriendschappen eraan overgehouden en fijn dat je ieder weekend naar huis mocht. Praatte je dan ook veel met je ouders over hoe het er op die kostschool aan toe ging? hartelijke groet,

Elsvandenberg zei op 6 december 2024 om 14:44 uur

Dank je Thijs voor je reactie . Dat ik ieder weekend naar huis mocht was heel fijn en ik keek altijd uit naar vrijdag. Dat ik daarin bevoorrecht was besef ik terdege. Toen ook al.
Ik praatte zeker met mijn ouders over kostschool. Ze legden mij dan ook uit dat de zusters hun levens zo anders waren geweest toen zij zelf jong waren en dat ze niet begrepen wat onze, als zijnde jonge meisjes, vrij normale wensen waren. Mijn ouders stimuleerden me wel om het vol te houden ondanks dat ze ook de zusters niet de meest geschikte mensen vonden om met jonge meiden om te gaan. Het laatste jaar ben ik toch extern gegaan zoals je eerder kon lezen en dat betekende , heel laat thuis en heel vroeg weer weg. Maar dat deerde me niet. Ik was iedere dag uit school thuis en dat was heerlijk. Het vrije leven op een tropisch eiland stond in schril contrast met het sombere kostschool leven in een somber gebouw met , althans in mijn beleving te strakke en onbegrijpelijke regels. Maar goed, dat is mijn persoonlijke beleving . Fijn te lezen dat andere meisjes het wel als fijn of leuk hebben kunnen ervaren. Op het moment dat mijn schooltijd erop zat viel er heel wat van mij af. Op dezelfde opleiding , maar dan in Amsterdam , voordat we naar het zuiden gingen verhuizen , had ik het enorm naar mijn zin. Daar heb ik heerlijke herinneringen aan. Kan ik nog een weemoedig gevoel bij hebben.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.