Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Lourdesgrotten in Bergen op Zoom

Lourdesgrotten

We kennen drie Lourdesgrotten in Bergen op Zoom: één duidelijk een particuliere, geplaatst in de eigen achtertuin van de familie Asselbergs aan de Stationsstraat, één in het voorportaal van de Onze Lieve Vrouwe v. Lourdeskerk, een rijksmonument, en één in de tuin van het karmelietessenklooster.

Foto: West Brabants Archief, nr. BOZ102001720
Foto: West Brabants Archief, nr. BOZ102001720

De oudste van de drie is vermoedelijk wel de particuliere grot. Het West-Brabants Archief heeft een foto in zijn collectie waarop een groep mensen voor de fotograaf poseert, verspreid zittend op een Mariagrot. Het gaat om moeder en dochter(s) Asselbergs-De Meulemeester, drie heren van wie er een Louis de Meulemeester is en de andere twee onbekende geestelijken (de rechter met een typisch klerikaal sigaar-in-de-hand-gebaar) en een hond.

De Lourdesgrot is een duidelijke fantasiegrot en gezien de geschatte leeftijd van de dames, moet de foto genomen zijn begin jaren ’30. Vermoedelijk is de grot wel wat ouder. Een beeldje van Bernadette ontbreekt, maar dat kan ook zijn omdat dat net buiten beeld gevallen is.

Onze Lieve Vrouwe van Lourdeskerk

Foto: West Brabants Archief

In juli 1917 kreeg Bergen op Zoom Zuid-West een nieuwe parochie onder de bescherming van O.L. Vrouw van Lourdes. Half december 1918 werd een hulpkerk ingewijd (nu wijkcentrum ’t Fort) en op Tweede Kerstdag van hetzelfde jaar werd de Lourdesgrot ingezegend die in die kerk was ingebouwd. Op 15 augustus 1920 werd er een originele steen uit Lourdes in de grot geplaatst.

Bij de ingebruikname van de nieuwe kerk is deze eerste grot ontmanteld. Want tussen 1926 en 1928 werd er een nieuwe Onze Lieve Vrouwe van Lourdeskerk gebouwd naar ontwerp van Joseph en Pierre Cuypers jr. in een stijl die wel als “afgezwakt Expressionisme” wordt aangeduid. In de nieuwe kerk was net als in de hulpkerk een Lourdesgrot gebouwd. Deze was te vinden achterin de kerk, aan het einde van het middenpad (daar is nu een kerkuitgang). De grot was een natuurgetrouwe nabootsing van de grot in Lourdes, acht meter breed en vijf meter diep en gebouwd door de firma Jansen uit West Neerbeek.

Foto: BHIC, Frans van de Pol, 2017
Foto: BHIC, Frans van de Pol, 2017

Op 27 oktober 1944 bliezen de Duitsers de toren van de kerk op. Door het instorten van de toren werd ook de Lourdesgrot volledig verwoest. Alleen het Lourdesbeeld, Bernadette en de Lourdessteen hebben het overleefd. Tussen 1953 en 1956 is met man en macht de kerk weer in zijn oude glorie hersteld, inclusief de Lourdesgrot, opnieuw als “vera effigies”, zij het op iets kleinere schaal. Deze nieuwe grot ligt linksachter van de ‘bankentuin’, bij de uitgang die onder de toren ligt. De grot is opgebouwd uit gevlochten steengaasmatten, afgewerkt met cement en gips. De Lourdesgrot is nog steeds in functie, en in de maanden mei en oktober bidt men er wekelijks de rozenkrans.

Foto: West Brabants Archief
Foto: West Brabants Archief, nr. SLOW006
Foto: West Brabants Archief, nr. SLOW006 

Bron: Lourdesgrotten in Nederland.

In de Bergen op Zoomse Bode van 21 oktober 2020 wordt gemeld, dat in een nis van de oude pastorie, tegenwoordig kantoorvilla De Pastorie, een Maria van Lourdesbeeld is geplaatst, dat uitkijkt op de Lourdeskerk. Geen echte Lourdesgrot natuurlijk, maar toch... Een foto hebben we er nog niet van.

Karmelietessenklooster

Foto: West-Brabants Archief, nr. BOZ001021745

De Zusters Ongeschoeide Karmelietessen vestigden zich in 1901 in Bergen op Zoom. In 1904 betrokken zij hun nieuwe klooster aan de Halsterseweg. In hun ommuurde tuin lieten ze een Lourdesgrot bouwen.

In 1970 woedde er een brand in het klooster, waardoor het onbewoonbaar werd. De nonnen verlieten Bergen op Zoom en het kloostergebouw werd uiteindelijk in 1976 geheel gesloopt om plaats te maken voor een appartementencomplex (De Karmel). Dat heeft vermoedelijk ook het einde van de grot betekend.

10

Reacties (10)

AJ van Loon zei op 20 augustus 2020 om 07:50 uur

Ik vond er nog één: Achter het Juvenaat was er (uiteraar.d.) ook een. Zie deze link:
https://westbrabantsarchief.nl/collectie/beeldbank/detail/60e71102-bee2…

Enkele koppelingen uw het verhaal hierboven werken niet meer. Knnelijk zijn die foto's van de beeldbank verdwenen.

jan verweij zei op 13 september 2021 om 08:49 uur

En uiteraard in de tuin van de St. Franciscusschool aan de Hoogstraat in BoZ.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 15 september 2021 om 08:01 uur

Dank voor deze aanvulling Jan! In de collectie van het West-Brabants Archief vond ik er deze foto van: https://westbrabantsarchief.nl/collectie/beeldbank/detail/e8204421-cb4a…

AJ van Loon zei op 15 september 2021 om 10:16 uur

Een kleine kanttekening bij de Lourdesgrot in de OLV van Lourdeskerk: de oorspronkelijke grot was achter in de kerk aan het eind van het middenpad. Daar in nu een kerkuitgang. De nieuwe grot ligt linksachter van de ‘bankentuin’, bij de uitgang die onder de toren ligt. Op de tweede foto hierboven is de grot AHM naar rechts, achter de getoonde galerij geplaatst.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 16 september 2021 om 09:49 uur

Goed om je hier terug te zien, AJ van Loon. Wederom dank voor het aanvullen van deze pagina. We gaan de tekst op basis hiervan aanpassen.

jan verweij zei op 24 september 2021 om 10:22 uur

Hoi Thijs, heb nog verder gezocht in het West Brabant Archief naar foto's van de St. Franciscus school in Bergen op Zoom maar niet veel gevonden. Ook eerdere pogingen op internet bleven zonder resultaat. Heb jij een tip voor me? Vriendelijke groeten, Jan

Thijs de LeeuwBHIC zei op 26 september 2021 om 15:23 uur

Hallo Jan, goede vraag, dit blijkt inderdaad lastig. Ik denk dat je hier al had gekeken, maar misschien dat je via de website Schoolbank nog meer te weten kunt komen. Ook voor de Franciscusschool is daar een aparte community waar je je vraag nog zou kunnen voorleggen: https://www.schoolbank.nl/school/sint-franciscusschool-3

jan verweij zei op 26 september 2021 om 17:50 uur

Hoi Thijs,
Bedankt! Ik ga er eens kijken.
Vriendelijke groeten, Jan Verweij

Sola, Noorwegen.

Willem Kruf zei op 30 september 2021 om 23:25 uur

Kan ook de dichtbij gelegen Gertrudiskerk op de Grote Markt worden bezocht waarin een fraai Mariabeeld in kleding staat.

Paul HuismansBHIC zei op 4 oktober 2021 om 13:14 uur

Dank je wel voor de tip, Willem. En voor de fraaie foto natuurlijk.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.