Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De Luciakerk in Steensel

RK kerken

Steensel is een hardnekkig bedevaartsoord, zou je kunnen zeggen. Vermoedelijk dateert de devotie voor de H. Lucia, die lange tijd talrijke pelgrims heeft getrokken, uit de zestiende eeuw. Maar het is ook mogelijk dat ze nog ouder is. In Oost-Brabant was Lucia in de veertiende eeuw al een populaire heilige.

Foto: BHIC, Collectie Provincie Noord-Brabant, 1981

De kerktoren van Steensel, die van het einde van de veertiende eeuw dateert, is wel erg groot voor een dorp dat in de Middeleeuwen slechts enkele tientallen huizen telde.

Is de toren misschien gebouwd kunnen worden dankzij de opbrengst van de giften van de vele pelgrims?

Nadat de kerk in 1648 protestants was geworden, ging het beeld van de H. Lucia, dat altijd in de kerk had gestaan, naar de schuurkerk van het dorp. De bedevaarten gingen gewoon door. 

Aanvankelijk werd Lucia aangeroepen tegen ziektes van het vee, maar later werd ze beschermster tegen ‘de rode loop’, een vorm van dysenterie die regelmatig toesloeg in de achttiende eeuw.

De oude toren (foto: © M. Veekens, 2009)

In 1798 kregen de katholieken hun kerk terug, maar het duurde tot 1821 vooraleer ze hun vervallen godshuis weer in gebruik konden nemen. Pas in 1933 werd begonnen met de bouw van een nieuwe kerk, een stukje van de oude vandaan. Die werd afgebroken; alleen de grote toren bleef staan. Het beeldje van de H. Lucia uit 1520 kreeg uiteraard ook een plaats in de nieuwe kerk.

Op de foto hieronder zien we een van de pastoors van de Luciakerk uit de jaren van het rijke roomse leven. Pastoor J.G.M. (Jos) Verbunt (1894-1971) werd in 1944 ingehaald in de parochie. Uit de Piusalmanak blijkt dat hij midden jaren vijftig 829 katholieke inwoners in Steensel bediende. In 1964 werd Verbunt opgevolgd door pastoor A.J.P. Damen.

Reageer hieronder en deel jouw herinneringen aan de kerk, de parochie en de geestelijken van toen!

Foto's

De Luciakerk (bron: BHIC, coll. Provincie Noord-Brabant, 1981)

Pastoor Verbunt (foto: collectie KDC)

De oude toren (foto: © M. Veekens, 2009)

Pastoor J.G.M. Verbunt (bron: coll. Katholiek Documentatie Centrum, nr. 2a14957) 

7

Reacties (7)

Gerard H.A.A. de Bie zei op 19 november 2014 om 12:49 uur

Wat was dat toch vroeger dat men al die kerken afbrak en de toren lieten staan? Je komt dat in diversen plaatsen tegen. Zo staat er ook eentje in Beek en Donk met een oud kerhofje er om heen. Ik kan me nog herinneren dat in de 6oer en 70er jaren ik regelmatig op zondagmiddag met m'n vader, daarheen, mee mocht. Mijn vader was 'duivenmelker en deed dan op zondagmorgen een aantal jonge duiven, die 't afstand vliegen nog moesten leren, in een zelfgemaakte duivenkist en dan reden we in ons Volkwagenbusje naar de bewuste toren. Daar werden dan op 't kerkhofje de duiven gelost en reden we weer zo snel mogelijk terug naar Boekel. De duiven waren dan altijd al lang weer thuis. Ja die beestjes konden hemelsbreed 'n veel kortere afstand afleggen dan wij met ons busje. En die vliegen dan ook nog 'n s vlot 70 km per uur terwijl wij door 3 bebouwde kommen moesten waar we maximaal 50 mochten.

Annemarie van Geloven namens BHIC zei op 19 november 2014 om 15:34 uur

De kerktoren had een bredere functie dan alleen het luiden van klokken voor de kerkdienst. De toren werd door de gemeente onderhouden en had tevens de functie van uitkijk- of observatiepost bij calamiteiten, zoals dreigend (oorlogs)geweld en brand. Bij overstromingsgevaar diende de toren niet alleen als uitkijkpost, maar ook als schuilplaats om droge voeten te houden. Met haar klokgelui kon zij haar dorpelingen of stedelingen waarschuwen en oproepen.

Door een wet van Napoleon uit 1798 werden bijna alle kerktorens formeel eigendom van de burgerlijke gemeenten. Maar in oude pre-Napoleontische dorps- en stadsrekeningen zie je heel vaak uitgaven voor het onderhoud van de gemeentetoren.

Inwoner Steensel zei op 30 oktober 2019 om 18:54 uur

Helaas gaat deze mooie kerk voor altijd dicht!

Wat een zonde!

Gerard H.A.A. de Bie zei op 30 oktober 2019 om 23:58 uur

Inwoner van Steensel ; krijgt het een afwachtende bestemming of wordt het gesloopt ?

Lily Hendriks zei op 25 juni 2020 om 00:15 uur

Met passende ideeen deze mooie lokatie herbestemmen voor mens en maatschappij. Al participerend deze kerk rendabel maken en openhouden voor publiek als Troop of hope to coop, een uniek project in t brabantse dialect gezellig samen zijn, groot en klein, arm en rijk in vol vertrouwen deze lokatie houwe door samen n woonwerkgemeenschap te bouwen, samen delen samen helen en samen spelen in de naam van God

H. Smits zei op 29 januari 2023 om 16:31 uur

Dit beeldbepalend gebouw in ond dorp blijft behouden. Het wordt verbouwd tot gemeenschapshuis ter vervanging van het in de zestiger jaren gebouwde en later aangepaste gemeenschapshuis De Hollekes.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 30 januari 2023 om 12:24 uur

Dat is goed nieuws, H. Smits, fijn dat je dit hier even deelt! Zo blijft deze pagina meteen actueel.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.