Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De kerk van de H. Maria Magdalena in Geffen

RK kerken

Rond 1290 was Geffen al een kerk rijk, maar veel meer dan dat weten we er niet van. Het gebouw zou zijn toegewijd aan de Abt Trudo maar dat berust op een historische misvatting, zo weten we inmiddels van heemkundekring Vladerack te Geffen.

brandsporen uit 1512Lange tijd werd aangenomen dat Maria Magdalena de plaats van H. Trudo als patroonheilige had ingenomen. Maar op dat verhaal schijnt Ruud Verhagen van de heemkundekring Vladerack te Geffen nieuw licht: ‘De info dat St. Trudo ooit patroonheilige van onze kerk is geweest klopt niet. Dit is ooit door iemand opgeschreven en nadien door iedereen klakkeloos overgenomen. Het is zelfs zo erg dat er in Geffen een straat naar vernoemd is! Daarnaast is in 1999 in de kerk een nieuw glas-in-loodraam geplaatst met o.a. Sint Trudo. We zijn er dus met z'n allen ingetrapt. Al in 1446 staat de H. Maria Magdalena afgebeeld op een schependomszegel. Er zijn geen enkele verwijzingen gevonden die betrekking hebben op Sint Trudo. Verder had Geffen ook geen gronden die behoorden tot de abdij van Sint Truiden, dus is een Sint Trudo als patroonheilige dan niet te logisch.’

Terug naar de zestiende eeuw: de kerk die er in 1531 stond, verkeerde in een ruïneuze staat. Kennelijk was het dorp alle gevolgen van de Brabants-Gelderse oorlogen nog niet te boven gekomen. Op 26 januari 1512 hadden Gelderse troepen Geffen en Nuland namelijk platgebrand en daarbij zullen ze de kerk zeker niet hebben overgeslagen.Vanaf 1531 begon men aan de herbouw en restauratie. Daarbij is zeker gebruik gemaakt van bouwmateriaal, afkomstig uit de oude kerk.

Enkele eikenhouten balken in de linkerzijbeuk laten nog steeds de brandsporen van 1512 zien. Ook in de jaren tussen 1590 en 1605 hebben het dorp en ook de kerk veel geleden. Dit was voor deze streek de meest rampzalige periode van de Opstand tegen de Spaanse koning. Zodra de soldaten wegbleven, begon het herstel.

Het jaartal 1607 in één van de moerbalken boven het middenschip is daar een stille getuige van. En de Bossche bisschop Zoes, die in 1623 de parochie Geffen kwam inspecteren, meldde dat enige tijd vóór zijn bezoek de kerk een pannendak had gekregen in plaats van het bestaande strooien dak.

(Foto: H Hundertmark; klik op de foto voor een vergroting)

Tot 1893 zag de kerk er van buiten uit zoals op deze prent uit de achttiende eeuw: een toren met een piramidevormige spits, een vrij hoog middenschip en een lager koor met transept. In 1893 liet architect C. Franssen het koor verhogen en het middenschip verbouwen. De laatmiddeleeuwse kapconstructie bleef daarbij grotendeels gehandhaafd.

Opnieuw kwam het gebouw met oorlogsgeweld in aanraking, toen bij de bevrijding van Zuid-Nederland de Duitsers en de geallieerden in het najaar van 1944 hevig met elkaar in gevecht raakten. Artilleriebeschietingen brachten zware schade toe aan de Geffense kerk. De toren vertoonde een groot gat en van de rechterzijbeuk stond weinig meer overeind.

Sindsdien zijn er verschillende restauraties gevolgd, die het voortbestaan van dit belangrijke monument voor Maasdonk en de regio hebben verzekerd.

Wij zijn benieuwd naar jouw herinneringen aan het leven in de parochie en aan de geestelijken met wie je vroeger als gelovige te maken had.

In 1953 werd pastoor J.C.M. van de Pas in de parochie ingehaald. Zijn kapelaan was J. Galema. En midden jaren zestig was pastoor Smulders degene die de H. Mis opdroeg.

Pastoor Van den Pas
Pastoor J.C.M. v.d. Pas (foto: collectie Katholiek Documentatie Centrum)
Pastoor Van den Pas
Installatie van pastoor J.C.M. v.d. Pas, 1953. Burgemeester Van Zijl (rechts) verwelkomt hem. Links staan de wethouders Cremers en De Veer. (Foto: Fotopersbureau Het Zuiden, bron: collectie BHIC, id.nr. 1636-000006)
Pastoor Smulders
Pastoor J. Smulders neemt afscheid van burgemeester C. van Oerle, 1977. (Foto: Paul van der Werff, bron: BHIC, collectie Stadsarchief Oss, id.nr. 1685-015493)
15

Reacties (15)

Yvonne Henderson zei op 29 juli 2023 om 20:56 uur

Jan van der Pas was in Tongelre een zeer geliefde kapelaan. Zijn vertrek werd alom betreurd, maar moest er ooit van komen.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 2 augustus 2023 om 12:29 uur

Bedankt Yvonne voor het reageren. Voor priester Jan C.M. van der Pas vind ik de volgende gegevens over zijn loopbaan: https://proxy.archieven.nl/0/1527408748DB42AEBE360E27FCB0AB3E We hebben het dan dus over 1944/45, zijn vertrek naar Tilburg? En later dus naar Geffen. Wat maakte hem zo geliefd als kapelaan in Tongelre destijds? Vertel nog eens verder als je wilt. Hartelijke groet,

Martien van Asseldonk zei op 7 november 2023 om 02:04 uur

Wat is de bron van het patrocinium Trudo?
Het enige wat ik kan vinden is in 1615: patrona est Magdalena

Norah zei op 7 november 2023 om 11:52 uur

Vreemd, de H. Trudo leefde begin 7e eeuw, en verkeerde meer in het huidige België.
Mogelijk een relikwie?

Fred Looijmans zei op 6 februari 2024 om 13:51 uur

Mijn tante (1924-2023) uit Tongelre (Eindhoven) kende kapelaan Jan van der Pas goed en had veel verhalen over hem en ook foto's die door hem gemaakt waren.

Marilou NillesenBHIC zei op 7 februari 2024 om 09:00 uur

Dag Fred, bedankt voor je berichtje. Wat verdrietig dat je tante dat zelf niet meer kan vertellen. Heb je enig idee wat er met de foto's van de kapelaan is gebeurd?

Fred Looijmans zei op 7 februari 2024 om 11:59 uur

Gelukkig kon ze de verhalen wel aan mij vertellen.
Mijn tante had enkele foto's. Op internet heb ik er ook wel een paar gezien. Ik vermoed dat er meer moeten zijn geweest en dat een zichzelf respecterend fotograaf die niet zo maar weggegooid zal hebben. Maar waar ze zijn??

Marilou NillesenBHIC zei op 8 februari 2024 om 08:32 uur

Ah jammer is dat ja. Maar de verhalen, die zijn er nog wel gelukkig. Als je die ook met ons wil delen; wij zijn er blij mee.

Bedankt voor je snelle reactie, Fred.

Martien van Asseldonk zei op 20 februari 2024 om 05:22 uur

Frenken, A.M., ‘Kerkvisitaties van de Landdekens in het bisdom ‘s Hertogenbosch’, in: Frenken, A., Th. Goossens en H. Hens (red.), Bossche Bijdragen. Bouwstoffen tot de geschiedenis van het bisdom ’s-Hertogenbosch, deel 27 (1963-1964) 164-218, hier 173, Geffen d.d. 1615: patrona est Magdalena.

m zei op 20 februari 2024 om 05:22 uur

In de literatuur (oner andere op deze website) wordt ook de H. Trudo als kerkheilige van de kerk van Geffen genoemd. Ik kon dat niet bevestigen. Ruud Verhagen van de heemkundekring Vladerack te Geffen antwoordde op 20 februari 2024 desgevraagd: ‘De info dat St. Trudo ooit patroonheilige van onze kerk is geweest klopt niet. Dit is ooit door iemand opgeschreven en nadien door iedereen klakkeloos overgenomen. Het is zelfs zo erg dat er in Geffen een straat naar vernoemd is! Daarnaast is in 1999 in de kerk een nieuw glas-in-loodraam geplaatst met o.a. Sint Trudo. We zijn er dus met z'n allen ingetrapt. Al in 1446 staat de H. Maria Magdalena afgebeeld op een schependomszegel. Er zijn geen enkele verwijzingen gevonden die betrekking hebben op Sint Trudo. Verder had Geffen ook geen gronden die behoorden tot de abdij van Sint Truiden, dus is een Sint Trudo als patroonheilige dan niet te logisch.’

Marilou NillesenBHIC zei op 20 februari 2024 om 22:31 uur

Met dank voor deze aanvullingen! En wat goed dat Ruud Verhagen van de heemkundekring Vladerack te Geffen meer context geeft over de H. Trudo in Geffen; heel leerzaam!

Martien van Asseldonk zei op 21 februari 2024 om 04:33 uur

Sorry en met alle respect, het is niet: "dat Ruud Verhagen van de heemkundekring Vladerack te Geffen meer context geeft over de H. Trudo in Geffen." Het is MINDER context. Met andere woorden Trudo heeft niets met Geffen te maken.

Mijn advies is om de kop boven aan deze pagina grondig te herschrijven: Nu staat er: "Rond 1290 was Geffen al een kerk rijk, maar veel meer dan dat weten we er niet van. Het gebouw zou zijn toegewijd aan de Abt Trudo. Later heeft Maria Magdalena zijn plaats als patroonheilige ingenomen. Waarom dat gebeurd is, en waarom Maria Magdalena de patroonheilige is geworden, ook daarover tasten we (nog) in het duister." Dit is historisch onjuist.

Marilou NillesenBHIC zei op 21 februari 2024 om 09:08 uur

Dag Martien, bedankt voor je berichtje. Kennelijk kun je van meerdere kanten kijken naar het begrip context; zo blijkt maar weer. Want ik bedoel in ieder geval dat dankzij deze informatie een historische misvatting wordt rechtgezet.

Dus dank voor je oplettendheid en de informatie; het verhaal is aangepast.

Marilou NillesenBHIC zei op 21 februari 2024 om 09:08 uur

Dag Martien, bedankt voor je berichtje. Kennelijk kun je van meerdere kanten kijken naar het begrip context; zo blijkt maar weer. Want ik bedoel in ieder geval dat dankzij deze informatie een historische misvatting wordt rechtgezet.

Dus dank voor je oplettendheid en de informatie; het verhaal is aangepast.

Martien van Asseldonk zei op 21 februari 2024 om 09:25 uur

Ok bedankt Marilou.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.