Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De St. Theresiakerk in Breda

RK kerken

De koepelkerk H. Theresia van het Kind Jezus werd in 1926 in gebruik genomen, in 1968 aan de eredienst onttrokken en in 1973 gesloopt; het was het lot van veel kerken tijdens de naoorlogse ontkerkelijking. De Theresiakerk heeft slechts één pastoor gehad, wat best opmerkelijk is. Deze geestelijke was bovendien 'Geheim kamerheer' van de paus.

Pastoor Oomen

Wat weet je nog van de priesters die in de loop der jaren aan de Theresiakerk verbonden waren? Denk bijvoorbeeld aan pastoor J.C. Oomen, een oudgediende die al in 1926 de parochie toegewezen kreeg en er halverwege de jaren zestig nog steeds de heilige mis verzorgde.

Deze 'Geheim kamerheer van Z.H. de Paus' (een erefunctie uit vroeger tijden) was toen toen al bijna 80 jaar oud. Niet zo gek daarom (ook omdat de parochie bijna vijfduizend zielen telde en er dus genoeg werk aan de winkel was) dat Oomen hulp kreeg van kapelaans. Dat waren in de jaren vijftig de heren D.C.F. van Mechelen en C.J.M. van Aken. Op de foto hiernaast zien we Oomen bij zijn afscheid van de Theresiaparochie.

De bovenste foto toont de eerste steenlegging van de in aanbouw zijnde Theresiakerk in 1925. Officiant was pastoor Oomen, geassisteerd door de pastoors van de Antoniuskerk, C. Vos en Const. van Oers.

Pastoor OomenPastoor OomenCantores waren E. Burm (kapelaan kathedrale kerk), Math. Koenraadt (kapelaan St. Jozefkerk), Joh. van der Maden (kapelaan H. Hartparochie) en Jos de Cock (kapelaan Gerardus Majellakerk). Ook waren er leden aanwezig van het r.k. parochiaal armbestuur en het kerkbestuur, zo lezen we in het bijschrift.

Reageer hieronder, deel jouw herinneringen aan de parochie en vul deze pagina aan!

Foto's

  • Eerste steenlegging van de in aanbouw zijnde Theresiakerk, 19 maart 1925. Foto: J. van de Berg, bron: Stadsarchief Breda, nr. 19870418
  • Sloopwerkzaamheden St. Theresiakerk, 1973. Foto: F.A. (Frans) Brekelmans, bron: Stadsarchief Breda, nr. 19730320
  • J.B.L. Verster en mgr. J.C. Oomen wensen elkaar geluk met de aan hen verleende onderscheidingen. Bron: Katholiek Documentatie Centrum, nr. 3b1241
  • Afscheid pastoor J.C. Oomen, stichter en enige pastoor van de St. Theresiakerk (19 maart 1926 - 31 maart 1968).Bron: Katholiek Documentatie Centrum, nr. 2A6979
23

Reacties (23)

Michel Verhoeven zei op 8 november 2017 om 10:56 uur

Het was voor mij een verrassing toen ik deze oproep zag. Deze kerk roept bij mij vele herinneringen op. Wij woonden vlak bij het station en behoorden tot deze parochie toen wij van Tilburg naar Breda verhuisden in 1955. Eerst ging ik naar de kleuterschool die bij de meisjesschool achter de kerk was. Later ging ik naar de Tarcisiusschool de parochiale lagere school voor jongens in de Lunetstraat. Nu staat daar de brandweerkazerne, die indertijd achter de school was. Op 27 mei 1957 deed ik mijn eerste communie in deze parochiekerk. Daarvan heb ik nog een herinneringsprentje, gemaakt bij foto drukkerij LUX op de Haagdijk 99a. Daarop sta ik, heel devoot geknield, afgebeeld in mijn communiepakje met korte broek, kniekousen en lakschoentjes. Als achtergrond was Christus afgebeeld die een kelk vasthoudt waarboven Hij, uitreikend, een hostie houdt. Twee jaar later een zelfde prentje voor mijn broer maar die mocht blijven staan. In de derde klas werden er misdienaars gevraagd en daar gaven heel wat jongens zich voor op, maar na een selectie bleven er maar een paar over, waaronder ik. Na schooltijd moesten we vier dagen per week naar de nonnen op de meisjesschool om de Latijnse teksten te leren uitspreken maar ook uit je hoofd te leren. Je moest ze kunnen opdreunen voor aleer je de praktijk in mocht. Een van de eerste missen die ik diende was de eerste communie mis van mijn (hiervoor genoemde) broer.
Kapelaan van Mechelen was een van de priesters die vast in de pastorie woonde. Het was een hartelijke man die ook wel wat kon hebben en ook de koster kalmeerde als we weer eens de ampul met miswijn hadden leeg gedronken. Of de op de tafel klaarliggende albe voor de eerstvolgende mis aan de kapstok hadden gehangen, zodat de koster moest opdraven om dat kledingstuk alsnog te voorzien. De kapelaan had dat ding wel zien hangen, maar deed net alsof hij van niks wist. Als de koster dan weg was lachte hij hard mee en zei tussendoor dat we dat niet meer mochten doen. Maar tijdens de mis was hij heel stipt en strikt. Wel doen zoals het hoort en op het juiste moment. Ook niet te zuinig zijn met de wijn als je die over zijn vingers in de kelk moest gieten. Van andere kapelaans kan ik mij niet zoveel herinneren en ook van de pastoor niet. Die was niet zo erg groot en was ook wel aardig, maar het was de pastoor en dus een trapje hoger dan de kapelaans. Tussen de pastorie en de meisjesschool lag een flinke tuin waar enkele fruitbomen stonden. Tegen de tijd dat de vruchten rijp waren voor consumptie waren de kraaien ook op het feest aanwezig. Dat was niet zo moeilijk, want ze hadden hun nesten boven in de bomen gemaakt. De pastoor, door de ervaringen van vorige jaren slim geworden, vroeg ons in het voorjaar om die nesten uit de bomen te halen. Dat deden we toen met plezier, want we hoefden dan niet naar school en kregen van de pastoorsmeid na gedane arbeid wat lekkers en een glas gazeuse (priklimonade).
We hadden in de kerk tijdens de missen ook een Suisse (spreek uit als: swies) rondlopen. Gekleed als een soldaat van de Zwitserse Garde compleet met een soort hellebaard liep hij statig rond en riep ceremonie verstoorders tot de orde met een klop op de grond van zijn lans en zijn immens strenge blik. Ook mensen die achteraan bleven staan werden door hem met sterkte aandrang naar een vrije plaats begeleid, al was het helemaal vooraan.
De kerk zelf was niet echt groot en had een ronde vorm, terwijl de meeste kerken in Breda een kruisvorm hadden. Aan de voorkant was een entree met aan beide zijden een toren waar de kerkklokken in hingen. Als die moesten luiden vroeg de koster, als ie overliep van het werk, ons misdienaars wel eens om de klokken te luiden. Dat was niet tegen dovenmansoren gezegd, en al in vol ornaat voor de mis gekleed lieten we ons aan het touw omhoog en omlaag zwieren totdat de koster ons kwam aanmanen niet al te enthousiast te doen.
Na mijn lagere school ging ik naar een internaat en was ik weg uit Breda. Toen ik terug in Breda kwam, was de kerk niet meer in gebruik. Ik werd toen acoliet in de Sint Jozefkerk aan de Oranjesingel. Met weemoed heb ik aan de overkant van de Tramsingel staan kijken hoe de sloophamer zijn werk deed.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 8 november 2017 om 15:22 uur

Beste Michel, hartelijk dank voor je prachtige aanvulling. Met veel plezier gelezen! Als parochiaan van toen vertel jij daar heel beeldend over. Neem nou die imposante Suisse... wat zijn de tijden veranderd! Ook bij andere bezoekers komen er nu vast allerlei herinneringen bovendrijven over dat rijk rooms leven. Misschien ook wel de minder leuke, zoals van de sloop. Met zulke mooie en grappige herinneringen kan ik me de emotie goed voorstellen. Mocht je nog meer te binnen schieten, aarzel niet het hier te laten weten!

Gerard H.A.A. de Bie zei op 8 november 2017 om 18:42 uur

Michel, wat een mooi tijdsbeeld zet je onder dit verhaal zeg. Leest bijna als een 'jongensboek'. Maar het is ook nog eens echt gebeurd. Maar goed dat je dit verhaal ontdekt hebt. Zulke reacties zijn 'goud'waard' bij wijze van spreken.

Michel Verhoeven zei op 10 november 2017 om 17:00 uur

Dag Thijs en Gerard,
Dank je wel voor jullie compliment. Het doet deugd als iemand je bijdrage waardeert. Thijs, ik kan over die Suisse nog aanvullen dat hij het meer gemunt had op de arme lieden die in slaap waren gesukkeld. De missen konden wel eens flink uitlopen en iedere zondag was er een hoogmis. Het merendeel van de kerkgangers begreep toch geen bal van hetgeen gezegd werd.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 13 november 2017 om 08:07 uur

Nog bedankt voor die aanvulling op je verhaal, Michel! Zo te horen waren die missen voor sommige kerkgangers een kleine beproeving. Aan de andere kant: er weinig van snappen en toch iedere keer in de banken, én tot de orde geroepen worden door een man met hellebaard. Met de discipline zat het wel goed : )

A. Maas zei op 25 april 2018 om 12:31 uur

De Theresia was ook onze parochiekerk. In de 1e 3 jaar van de lagere school ging ik naar de Tarcisius. In het 4e jaar naar de Theresia school achter de kerk. Waarom ? De Tarcisius werd geofferd aan de vooruitgang en moest plaats maken voor de Lunetstraat. Op de Theresia werden we ook voor het eerst confronteerd met gemengde klassen. Eenmaal in het 4e jaar op de Theresia elke dag lopen vanaf mijn huis naar de school. Ik woonde op de Dijklaan, dat was best een eindje. Tussen de middag niks overblijven, gewoon lopend naar huis de hele Tramsingel af en 's middags gewoon weer op tijd op school. Das tegenwoordig wel anders geregeld. Omdat de school achter de kerk lag, werden ook de misdienaars daar gerecruteerd. Vaak moesten we dus opdraven voor een rouw- of trouwmis. Bij de trouwmis snel naar de ingang ( er werden daar foto's gemaakt ) om het bruispaar te feliciteren en misschien nog 2 kwartjes of een gulden te krijgen. De koster kreeg meestal meer, maar die was niet zo happig met delen. Wel een aardige man overigens. In mijn tijd was er inderdaad pastoor Oomen, de bouw- en slooppastoor, en kapelaan Dierckx. Een lange strenge man die later pastoor is geworden in Zegge en in die hoedanigheid nog optrad als pastoor in de TV serie over Merijntje Gijzen. Pastoor Oomen verzorgde ook de catechismus lessen op school. Ook kwam hij nog wel op huisbezoek. Mijn moeder heeft me nog wel eens verteld dat de pastoor op visite kwam en keurig meldde dat het nu al meer als een jaar gelden was dat ze in het huwelijk was getreden. Werd het niet tijd voor een stamhouder ? Mijn moeder, redelijk modern en inmiddels 88, liet hem haarfijn weten dat ze dat zelf wel bepaalde, en niet hij. Er is veel veranderd !

Thijs de LeeuwBHIC zei op 25 april 2018 om 13:03 uur

@ A. Maas: bedankt voor je mooie reactie! Leuk om te zien dat het roomse leven in en rondom de Theresiakerk nog zulke levendige herinneringen oproept bij de parochianen van toen. Daar doen we het allemaal voor. Naast Oomen krijgen we nu ook al een beter beeld van zijn kapelaan Dierckx bijvoorbeeld. En ook jij hoorde dus bij hun misdienaar-'rekruten', maak ik op uit je verhaal : ) Zo'n zakcentje erbij was toch weer mooi meegenomen. Vriendelijke groet,

Jan Poppelaars zei op 7 september 2019 om 21:55 uur

Ik ben Jan Poppelaars, geboren 25-03-1953 op de Gildewijk in Breda. (ook wel Tuinwijk genaamd )
Ik heb mijn lagere schooljaren doorgebracht op de Tarcisiusschool.
Wij liepen vanaf Tuinwijk, over de Markkade naar school.
Wij moesten zondags naar de kerk, jawel de Theresiakerk aan de Tramsingel.

Marilou NillesenBHIC zei op 8 september 2019 om 18:28 uur

Wat leuk dat je hier dit berichtje achterlaat, Jan. Kun je meer vertellen over je schooltijd en je herinneringen aan die periode? Of aan het kerkbezoek? We zijn heel benieuwd!

Hmc Nooijen zei op 15 maart 2021 om 21:13 uur

In deze kerk ben ik gedoopt in 1962
We woonden schuin tegenover de kerk, aan de Nijverheidssingel

Guus Lens zei op 15 maart 2021 om 22:43 uur

Ik ben ook jaren misdienaar geweest in de theresiakerk.
Het leukste was altijd een huwelijks mis.
Kregen meestal een fooi voor het dienen van hun huwelijks mis.
Pastoor Oom en was wel streng maar wel rechtvaardig.
KapelaanDiercks was voor ons een joviale man, hij kwam uit het zelfde zeeuwse plaatsje als mijn moeder en kwam daardoor regelmatig bij ons thuis , vooral als mijn oma bij ons was.
Ik heb destijds een leuke tijd gehad als misdienaar.
Het hoogte punt vond ik de kerstnacht dienst met de oosterhoutse nachtegalen.
Het was toen een bomvolle kerk, had ik nog nooit meegemaakt.
Nadat kapelaan Diercks weg was is er toen tijdelijk pastoor Beijnen van het Elisabeth als vervanger gekomen.
Een jaar later werd zoals verwacht de kerk gesloten. Moseigneur Oomen ging met pensioen en heeft nog een paar jaar op de academiesingel gewoond waar hij ook is overleden .

Sylvia vermeulen zei op 16 maart 2021 om 09:39 uur

Wat leuk die verhalen! Ze schetsen mijn jeugd. Ik ben geboren in 1957 in de Etnastraat en woonde er tot 1980. In deze kerk werd ik gedoopt door Pastoor Oomen en deed er mijn eerste communie. Ik speelde in de buurten ging er naar de Theresiaschool bij de nonnekes. Zo vreselijk zonde dat de kerk, maar ook de prachtige pastorie met zijn mooie tuin is verdwenen. Wij mochten nooit in die tuin komen. Maar wel konden we via de cour van de school stiekum over de betonnen schutting hangen om uit die tuin peren te bietsen. Ook het hele blokje Tramsingel, Markkade en Etnastraat moest wijken voor een nieuw kruispunt.

Frie de Koning zei op 16 maart 2021 om 14:06 uur

Ben in deze kerk ook misdienaar geweest, en op het koor gezongen.
Ook ben ik in deze kerk gedoopt, communie gedaan en getrouwd.

Piet van alrhuis zei op 16 maart 2021 om 21:34 uur

Mijn is piet van Althuis ja wat moet ik nog vertellen gedoopt en communie gedaan inde teresia kerk
En misdienaar natuurlijk en ook op zondag middag het lof natuurlijk en de vroeg mis, uitvaarten ,huwelijken en ik heb ook de Latijnse hoogmissen meegemaakt en guus ook ik was er bij de Oosterhoutse nachtegalen dierix was een prima Kapelaan enoomes ja wat moet ik daar van zeggen respect voor die man

Thijs de LeeuwBHIC zei op 17 maart 2021 om 08:20 uur

Wat leuk om te lezen dat er no zo veel en levendige herinneringen zijn aan deze kerkgemeenschap - van doop en communie tot misdienaar zijn en 'peren bietsen' in de tuin van de pastorie. Iedereen bedankt voor het reageren!

Ad den Biggelaar zei op 30 maart 2021 om 22:06 uur

Ik heb er ooit met een paar collega’s alle buitenschilderwerk gedaan, dat zal in 1961 geweest zijn , pastoor Oomen z,n stem was een zware brom tijdens de mis , en de kapelaan was een jonkie, de naam weet ik niet meer. Toen wij bezig waren was er een duif de kerk ingeslipt , en de pastoor wilde hem eruit hebben want binnen drie dagen had hij een trouwerij , ik was 17 en lid van een schutterij , ik bood aan om de duif dan maar om te leggen ,want een andere oplossing op korte termijn kon niemand bedenken. Een buks had ik thuis wel,
Maar schieten met een luchtbuks zou het glas in lood kunnen beschadigen aldus de kapelaan . Wij zijn verder gegaan met het schilderwerk , maar we hoorden twee dagen lang het knallen van een buks in de kerk , vrijdags , net voor de trouwmis keek de kapelaan triomfantelijk mijn kant op en meldde dat het drie duiven waren i.p.v. 1
Hij had de deuren vergeten dicht te doen, en het doosje van 500 kogeltjes was bijna leeg, en hij heeft zich 3 dagen kostelijk geamuseerd naar ons idee.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 31 maart 2021 om 08:24 uur

Wat een verhaal : ) Bedankt voor deze bijdrage Ad. Een beste prestatie trouwens dat er met zo'n hoog munitieverbruik geen enkel raam is gesneuveld!

André van de Corut zei op 19 februari 2022 om 17:33 uur

Fijn wat anders, ik woonde om de hoek in de etnastraat en wij hadden als kinderen tussen 1955 en 1965 geregeld de pastoor of de kapelaan achter ons aan omdat we uitgevonden hadden dat in het voorpoortaal van de ingang heet fijn te rolschaatsen was en aan de achterkant kon je mooi klimmen wat wij ook deden. Ook aan pastoor Oomen heb ik een leuke herinnering en dat is: dat tijdens het previeren ( de dagelijkse gebeden van een priester) wat hij regelmatig deed tijdens het lopen door de Etnastraat op en neer. Wij hadden een boxer toentertijd die trouw achter hem aan liep. Dit wou ik fijn delen

Thijs de LeeuwBHIC zei op 25 februari 2022 om 11:55 uur

Bedankt voor deze bijdrage André.

Nettie Bouwens zei op 30 maart 2023 om 13:53 uur

Wat leuk dit allemaal te lezen! Ik ben in 1959 geboren en woonden vanaf ongeveer 1962 -63 in de Gildewijk of Tuinwijk in de Vaandragerstraat en vanaf de kleuterschool tot de 6e klas zoals die toen nog heette zat ik op de Theresia school naast de gelijknamige kerk. Veel mooie herinneringen. Uiteraard mijn communie gedaan en het vormsel ontvangen. Askruisjes gehaald en zelfs nog gebiecht. In de 5e en 6e klas ook nog in het koor gezongen op zondag. Ook de kerststal was altijd mooi en ook de kerstvieringen. Aan die hele basisschool periode alleen maar goede herinneringen. Zo jammer dat de kerk gewoon is gesloopt ): In de winter tijdens de bieten campagne lopend door sneeuw en soms modder langs de tractoren en volle schepen met suikerbieten. En in de zomer genieten van de rozen die ook groeide in de tuin die aan de cour grensde en waar de nonnen en in mijn herinnering wat oudere Indische dames verbleven. Wie me ook is bijgebleven is Seur Marie Jose [ kleuterschool] en Broeder Alphonso [de Fons} en Pater Titulaer . Mooie tijd was dat.

Jan Poppelaars zei op 30 maart 2023 om 18:03 uur

Op die school kan ik mij de volgende leerkrachten herinneren: Broeder Alphonso - broeder Fiani (het kan ook Viani zijn geweest) - De Vries - Kieboom ( uit Bergen op Zoom ) - en een muziekleraar ( naam weet ik niet meer) - Titulaer.

Ook ik heb mijn heilige communie in de Theresiakerk gedaan.

Ik weet nog wel dat ik zondags verplicht naar de kerk moest van mijn ouders.

Ik heb mijn lagere school doorlopen op de Sint-Tarcisiusschool , aan de Lunetstraat te Breda.Ik vond in de bietentijd , de geur van de suikerfabriek heerlijk. Ik heb in Breda gewoond op de volgende adressen: Dekenstraat 4 a op Tuinwijk, Keermanslaan 51 te Breda, Grote Doornbos 41 te Breda, Cartier van Disselstraat 29 te Breda.

Ik woon nu 47 jaar in Tilburg en ga in het voorjaar van 2024 weer verhuizen naar Breda. Appartement in aanbouw aan de Markendaalseweg. Project The Marker. Ik ben nu 70 jaar

Ik heb nog een klassenfoto van een van de klassen van de Tarcisiusschool. De leerkracht is broeder Fiani (Viani ), ikzelf sta op de bovenste rij met pijlaanduiding.

Sylvia Vermeulen zei op 30 maart 2023 om 18:42 uur

Het zou leuk zijn om hier foto's van toen te plaatsen.

Jan Poppelaars zei op 5 april 2023 om 19:39 uur

Wie herkent nog leerlingen op bovenstaande klassefoto?

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.