Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De Sint-Antoniuskerk in Valkenswaard

RK kerken

In de jaren 1920-1921 werd aan de Eindhovenseweg de kerk van de H. Antonius van Padua gebouwd, in de stijl van de Delftse School en naar een ontwerp van de Eindhovense architect F.J. Wolters. De kerk kreeg geen toren en de klok kwam te hangen in een uitsparing in een van de steunberen.

Foto: BHIC, collectie Provincie Noord-Brabant
Foto: collectie BHIC

Met de bouw van de kerk werd de uitbreiding van Valkenswaard in noordelijke richting en de daarmee gepaard gaande groei van het aantal parochianen opgevangen.

Op 1 september 2015 werd de kerk aan de eredienst onttrokken. Pas vele jaren later zou er duidelijkheid komen over een mogelijke nieuwe bestemming voor het leegstaande godshuis. Een ontwikkelaar bouwde er luxe appartementen in en sprak met het parochiebestuur af, dat een kapel in het gebouw toegankelijk zou blijven voor het publiek. Ten tijde van deze onderhandelingen kreeg de kerk de status van gemeentelijk monument.

In het voorjaar van 2020 werd bekendgemaakt dat in de voormalige kerk achttien appartementen zullen worden gevestigd en dat het gebouw, vooral aan de zuidzuide, ingrijpend zal veranderen.

Op een van de foto's hieronder zien we pastoor J. Heerkens, die in 1939 in de parochie werd ingehaald. Kapelaans van deze pastoor waren A.P. van Rooij en W.H.A. de Bekker. Een pastoor uit latere jaren was P.H.A. Brocken - eveneens op een van de foto's te zien.

Jan van Den Dungen maakte ons attent op foto's in de collecties van Kleinseminarie Beekvliet en Heemkundekring Weerderheem en stuurde ook nog een krantenfoto van pastoor Heerkens in.

Bronnen

Reliwiki, lemma Antoniuskerk Valkenswaard

'Eindelijk duidelijkheid over Antoniuskerk in Valkenswaard: ontwikkelaar bouwt er luxe appartementen', Eindhovens Dagblad 17-4-2019.

'Riant wonen in voormalige Valkenswaardse kerk', Eindhovens Dagblad 27-5-2020.

Pastoor Wilhelmus van Vroonhoven (1873-1939) was (bouw)pastoor van de Sint-Antoniusparochie van 1920 tot 1939. Daarvoor vanaf 1900 kapelaan in de Sint-Nicolaasparochie (Bron: collectie Heemkundekring Weerderheem, fotonummer 02443)
Pastoor Wilhelmus van Vroonhoven (1873-1939) was (bouw)pastoor van de Sint-Antoniusparochie van 1920 tot 1939. En daarvoor, vanaf 1903, was hij kapelaan in de Sint-Nicolaasparochie. (Bron: collectie Heemkundekring Weerderheem, nr. 02443)
Pastoor J. Heerkens (Katholiek Documentatie Centrum, AFBK-2a16788)
Pastoor J. Heerkens (foto: collectie Katholiek Documentatie Centrum)
Pastoor Heerkens op een krantenfoto
Pastoor Heerkens op een krantenfoto
P. Brocken (in het midden) als acteur, 1933 (BHIC, coll. Beekvliet)
P. Brocken (midden), later pastoor van de H. Antoniusparochie, als acteur tijdens zijn priesteropleiding aan het kleinseminarie Beekvliet, 1933 (foto: BHIC, collectie Beekvliet)
2

Reacties (2)

Jan van den Dungen zei op 23 oktober 2020 om 14:16 uur

Bouwpastoor (Wil-)helmus van Vroonhoven (*Woensel 1873- †Eindhoven 1939) kwam reeds in 1903 in Valkenswaard als kapelaan naar de toen nog enige kerk de St. Nicolaaskerk op de Markt. Op 19 maart 1920 werd hij tot bouwpastoor van de Antoniuskerk op de Eindhovenseweg aangewezen. Een kerk die voor de somma van f. 152.512, - werd gebouwd door aannemer H.M. Damen uit Terheijden. In 1921 werd de kerk feestelijk in gebruik genomen.

In 1930 namen de Zusters onder de Bogen, die drie jaar eerder op verzoek van pastoor Van Vroonhoven naar Valkenswaard waren gekomen om te werken in het onderwijs en de zieken zorg, hun intrek in hun nieuwe klooster Carolus, deels in de pastorietuin gelegen. Voor diens verdienste voor het dorp werd er een straat naar hem vernoemd: de Past. Van Vroonhovenstraat, met vanuit deze straat, zicht op het klooster.

Van mijn vader is nog een mooi verhaal bekend, dat zich begin ’30-er jaren met pastoor Van Vroonhoven afspeelde, of beter gezegd met zijn bromfiets. Deze was op enig moment in reparatie bij het (brom-)fiets- en autoherstelbedrijf van de ouders van diens vriend Bart aan de Eindhovenseweg. Met een olieton en een lange plank hadden zij achter de garage een ‘wip’ gemaakt, waar zij om beurten op en afreden. Totdat het fout ging en de hele motor onder het frame in stukken viel. Urenlang tot diep in de avond werkten zij aan het herstel van de bromfiets, totdat deze weer enigszins liep. Hoe lang dat hij het hierna nog deed en of zij er als misdienaars nog zicht op hadden, blijft voor altijd in nevelen gehuld. Pastoor Van Vroonhoven overleed in 1939.

Hij werd in 1939 opgevolgd door Joannes Heerkens (*Tilburg 1894 - † Valkenswaard 1970), die om gezondheidsredenen in 1963 zijn ambt neerlegde, doch in Valkenswaard samen met zijn huisgenote mw. J. Goedvriend bleef wonen. Bij zijn 40-jarig priesterjubileum werd Heerkens benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau ondermeer voor zijn inzet voor de polyfone muziek en koorzang en ook heeft hij op het gebied van onderwijs in Valkenswaard veel betekend. Heerkens beijverde zich als geestelijk adviseur onder meer ook voor een nieuw en volwaardig sportpark voor S.V. Valkenswaard, die in 1939 al vijf jaar voetbalde op een tijdelijk terrein aan de Deelshurk en in 1939 een nieuw complex betrok in Noord-Valkenswaard. Hij kreeg de fraaie nieuwe toegangsweg naar zich vernoemd naar het sportpark de Pastoor Heerkensdreef.

In augustus 1963 kwam pastoor P.H.A. Brocken (* Tilburg 1912- †Eindhoven 1979) als pastoor hier werken nadat hij in Nijmegen kapelaan was geweest. Er is nog een mooie foto in het BHIC-archief van hem gedurende zijn seminarietijd in St. Michielsgestel voorhanden (*) van een toneelvoorstelling als kapitein van de boot de Calypso. Brocken kreeg na diens overlijden een ereplaats aan de Calvarieberg van de Oude-Begraafplaats Op den Rösheuvel.

De laatste ‘eigen’ pastoor was slechts kort in Valkenswaard: Pater Petrus Buys sinds maart 1980 als pastoor benoemd, overleed na een slopende ziekte in december 1981. Hij was lid van de Orde van Dominicanen en voordien werkzaam in het parochiepastoraat te lande en medewerker aan de “Open Deur” in Leeuwarden. Hij werd begraven op de begraafplaats bij klooster Albertinum in Nijmegen.

Pastoor en Deken Willy Schaar van de (centrale) St. Nicolaasparochie heeft samen met de pastores en kapelaans van de overige toen nog zelfstandige parochies hierna de bediening van de erediensten uitgevoerd, tot 1 januari 2011 de (hulp-)bisschop van Den Bosch alle parochies samenvoegde tot één parochie H. Nicolaas, waaronder de H. Maria te Valkenswaard, H. Antonius van Padua te Valkenswaard, H. Martinus te Dommelen en H. Servatius te Borkel en Schaft, alsmede de onder de parochie H. Nicolaas al ressorterende parochie H. Johannes Evangelist en de onder de parochie H. Antonius van Padua toen nog ressorterende parochies H. Paulus en H. Jozef.

De Antoniuskerk werd in 2015 na 94 jaar, definitief gesloten en in april 2019 verkocht door pastoor F. Spooren, de secretaris van het kerkbestuur P. van Gils aan directeur Swinkels van CRA Vastgoed. Momenteel is men al geruime tijd bezig naar mogelijkheden voor de omvorming van de kerk naar woonappartementen, eventueel in combinatie met een andere functie. Gezien het monumentale karakter van de kerk neemt dat meer tijd in beslag.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 27 oktober 2020 om 14:45 uur

Heel hartelijk dank Jan, voor al deze waardevolle informatie over de kerk, de biografieën van pastoors, de anekdotes. Eigenlijk alle ingrediënten voor een zelfstandig verhaal met eigen pagina, die we dan met deze pagina kunnen linken. Ik denk nu maar hardop. Zal je erover mailen.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.